You are here

UYGURLARDA ŞAMANİZMDEN İSLAMA KÖTÜ RUHLARIN DÖNÜŞÜMÜ

The Transformation of Evil Spirits in the Uyghurs from Shamanism to Islam

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
Turks entered to different religious environment prior to acceptance of Islam such as Manichaeism, Buddhism, Christianity. Social, economic, cultural structures were affected due to the adoption of Islam, so a set change of beliefs and practices occurred. Also, the spirit thinking, which has an important place in the old Turkish belief system has been influenced by the culture circles. As is known, existence of the spirit has a quite ancient history in the Turkish belief system. Turks believed not only living beings, but also they believed the spirit of each object in the universe. There is the ancient thought of spirit on the basis of the belief items such as ancestors cult, stove cult, fire cult, water cult, mountain cult and so on. Shamans should have complied with the requirements of the new religion together with the adoption of Islam. They used amulets to smuggle evil spirits and they mention to names of prophet, angel, saints and sheikh intheir prayers. Especially, evil creatures have showed more resistance to change due to the structures and taboo. In this context, we examined to change and transformation of evil spirits in belief systems of the Uyghurs from Shamanism to Islam
Abstract (Original Language): 
Türkler İslamiyet’i kabul etmeden önce Maniheizm, Budizm, Hıristiyanlık gibi farklı din dairelerine girmişlerdir. İslamiyet’in kabul edilmesiyle beraber sosyal, ekonomik, kültürel tüm yapılar etkilenmiş, dolayısıyla inanç ve pratiklerde bir dizi değişim meydana gelmiştir. Eski Türk inanç sisteminde önemli bir yere sahip olan ruh düşüncesi de geçilen kültür dairelerinden etkilenmiştir. Bilindiği gibi Türk inanç sisteminde ruhun varlığı oldukça eski bir geçmişe sahiptir. Sadece canlı varlıkların değil, evrendeki her bir nesnenin ruhu olduğuna inanan Türkler, bu bağlamda kült inancını geliştirmişlerdir. Atalar kültü, ocak kültü, ateş kültü, su kültü, dağ kültü vb. inanç ögelerinin arkasında kadim ruh düşüncesi bulunmaktadır. İslamiyet’in kabulüyle kamlar yeni dinin şartlarına uyma zorunluluğu yaşamışlardır. Kötü ruhları kaçırmak için muskalar kullanan kamlar, dualarında peygamber, melek, evliya ve şeyhlerin adlarını zikretmişlerdir. Özellikle yapıları gereği ve çoğu zaman adlarının tabu olması sebebiyle kötü karakterli varlıklar değişmeye daha fazla direnç göstermişlerdir. Bu bağlamda çalışmada Uygurların inanç sisteminde kötü ruhların Şamanizm’den İslam’a değişim ve dönüşümü ele alınıp incelenmiştir.
14
25

REFERENCES

References: 

ABUDUKELİMI, Bumairimu (2006), Uygur Türklerinin Dinî İnanışları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
ANOHİN, A. V. (2006), Altay Şamanlığına Ait Materyaller, Çev. Zekeriya Karadavut ve Jannet Meyermanova. Konya: Kömen Yayınları.
ARSLAN, Mustafa (2005), “Türk Destanlarında Evren Tasarımı”, Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, ss. 65-75.
ATALAY, Besim (1985), Dîvanu Lugati’t-Türk Tercümesi, C. 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ATALAY, Besim (1985), Dîvanu Lugati’t-Türk Tercümesi, C. 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ATALAY, Besim (1985), Dîvanu Lugati’t-Türk Tercümesi, C. 3, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ATALAY, Besim (1986), Dîvanu Lugati’t-Türk Dizini, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
BAYAT, Fuzuli (2007), Türk Mitolojik Sistemi 2 (Kutsal Dişi – Mitolojik Ana, Umay Paradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler – İyeler ve Demonoloji), İstanbul: Ötüken Yayınları.
BEYDİLİ, Celal (2004), Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Çev. Eren Ercan, Ankara: Yurt Kitap-Yayın.
BORATAV, Pertev Naili (2012), Türk Mitolojisi Oğuzların – Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi, Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
BULUÇ, Saadettin (1979), “Şaman Maddesi”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, ss. 310-335.
CAFEROĞLU, Ahmet, (1968), Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
DUYMAZ, Ali, (2008), “Türk Folklorunda Dış Ruh Tasarımı”, bilig 45:1-22.
ELİADE, Mircea, (1999), Şamanizm (İlkel Esrime Teknikleri), Çev. İsmet Birkan. Ankara: İmge Kitabevi.
ERGİN, Muharrem, (1989), Dede Korkut Kitabı 1 Giriş-Metin-Faksimile, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
GÖNEL, Tuğba, (2011), Rahman Abdurrehim’in Uygurlarda Şamanizm Adlı Eserinin Halkbilimi Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi.
İNAN, Abdülkadir, (1986), Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
İNAYET, Alimcan (2007), Türk Dünyası Efsane ve Masallarında Bir Dev Tipi Yalmavuz / Celmoğuz, İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
İNAYET, Alimcan (2009), “Bugünkü Uygurlarda Şamanlık ve Bir Şaman Duası: Azaim Koşıkı”, Halkbilimi Dergisi, 1-2: 38-55.
İNAYET, Alimcan (2013), “Uygur Şamanları ve Pratikleri Üzerine”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 1: 43-55.
25 Adem ÖGER – Kübra YILDIZ ALTIN
KATANOV, N. F., (2004), Türk Kabileleri Arasında, Çev. Attila Bağcı, Konya: Kömen Yayınları.
KAYA, Muharrem, (2007), Mitolojiden Efsaneye Türk Mitolojisinin Türkiye’deki Efsanelerde İzleri, Ankara: Bağlam Yayıncılık.
KÜÇÜK, Abdurrahman ve diğer (2009), Dinler Tarihi, Ankara: Berikan Yayınevi.
ÖGEL, Bahaeddin (1995), Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), C. 2, Ankara. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ÖGEL, Bahaeddin (2010), Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), C. 1, Ankara. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
ÖGER, Adem ve Gönel, Tuğba (2011), “Uygur Türkleri Arasında Şamanlar ve Tedavi Yöntemleri”, Turkish Studies, 6:233-248.
ROUX, Jean-Paul (1994), Türklerin ve Moğolların Eski Dini, Çev. Aykut Kazancıgil, İstanbul: İşaret Yayınları.
ROUX, Jean-Paul (2000), “Demonlar”, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, Ed. Yön. Yves Bonnefoy, Haz. Levent Yılmaz, C.1, Ankara: Dost Kitabevi, ss. 164.
ROUX, Jean-Paul (2011), Eski Türk Mitolojisi, Çev. Musa Yaşar Sağlam, Ankara: Bilgesu.
SARPKAYA, Seçkin (2014a), “Türkiye Sahası Efsanelerinde Özel Adlı Kötü Ruhlar”, Korku Kitabı, Ed. Emine Gürsoy Naskali, İstanbul: KİTABEVİ.
SARPKAYA, Seçkin (2014b), “Türk Dünyası Efsanelerinde Ayı Tasavvurunun Değişim ve Dönüşümü”, Milli Folklor, 101:149-161.
SCHİFFELER, John Wm., (1976), “The Origin of Chinese Folk Medicine”, Asian Folklore Studies, 35:17-35.
SEMET, Ablet ve Ebeydullam, Dilara (2012), “Uyğurlarda Tumar ve Tumarniñ Türliri Toğrisida”, Şincañ Üniversitesi İlmiy Jurnili, 1: 71-78.
TURSUN, İmin (2000), Kedimki Uyğur Medeniyiti, Şincan: Şincan Halk Neşriyatı.
TÜRKMEN, Fikret (2011), “Oğuzların İdari Yapı ve Boy Teşkilatlarında Dikotomik Özellik”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, “1: 11-14. YILDIZ, Naciye (2008), “Sibirya Türklerinin Mitoloji ve İnançlarında Kötü Ruhlar”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C. 5, 4: 84-93.
YILDIZ, Hüseyin (2013), “Eski Uygur Türklerinde Şeytan Kavramı”, Milli Folklor, 100:213-224.
YOLCU, Mehmet Ali (2014), “Babasız Gebelik Mitleri Bağlamında Türk Mitolojisinde Gök-Yer Dikotomisi ve Ana Tanrıça Kültünün İzleri”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7: 70-92.
YUDAHİN, K. K. (1998), Kırgız Sözlüğü, Çev. Abdullah Taymas, C. 1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com