You are here

Home » Content

ÇAĞDAŞ UYGURCADA “FİİLLERİN HÂL-ZAMAN KATEGORİSİ” VE TÜRKİYE TÜRKÇESİYLE KARŞILAŞTIRILMASI (I): ÖTKEN ZAMAN / GEÇMİŞ ZAMAN

State-Tense Category Forms in Modern Uyghur And Comparison with Turkish (1) the Past Tense

Journal Name:

  • Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi

Publication Year:

  • 2016

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
In Uyghur, verbs specialize to become the predicate of the sentence. There are many of predicate forms in Uyghur. The predicate forms of Uyghur verbs are firs of all differentiated in mood and produce the Mood Category. Predicate forms specific to a number of constituent mood types of the Mood Category are further differentiated in state and tens and produce the State-Tense Category. All kind of State-Tense predicate forms are also differentiated with respect to person and produce the Person Category. In Modern Uyghur, threre are thireen types State-Tense Category. Only five of these combined with Tense Category produce the State-Tense Category. There has three Tens of Uyghur: The Past Tens, The Present Tens and The Future Tens. İn this article ı will examined the Past Tens types one by one and compare with the Past Tens of Turkish.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Çağdaş Uygurcada fiillerin cümledeki işlevi çoğu zaman yüklemdir; bu yüklem fiillerin şekilleri çeşitlidir: Bazen şahıs, bazen hâl-zaman, bazen de meyil (tarz) bakımından farklılaşır. Uygurcadaki yüklem fiiller önce meyil, yani cümledeki eylemin söyleniş tarzına göre farklılaşarak Meyil kategorisi’ni şekillendirir; bunlardan bazıları yine hâl (kip) ve zaman yönünden farklılaşarak Hâl-zaman kategorisi’ni ortaya çıkarır; bütün bunlar yine şahıslara göre ayrılarak Şahıs kategorisi’ni oluşturur. Uygurcada fiillerin toplam 13 çeşit meyil kategorisi mevcuttur. Bunlardan sadece beşi zaman kategorisi ile birleşerek Hâl-zaman kategorisi’ni oluşturur. Çağdaş Uygurcada geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman kavramı vardır. Bu yazıda geçmiş zamanın kipleri birer birer ele alınır ve Türkçedeki geçmiş zaman ekleri ile karıştırarak hangi biçiminin Türkçede olduğu, hangisinin de olmadığı ortaya çıkarılır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon gecmis-zaman.pdf
  • 8
122
155
  • Turkish

REFERENCES

References: 

BANGUOĞLU, Tahsin (1995), Türkçenin Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
ERGİN, Muherrem (1962), Türk Dil Bilgisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GÜLSEVİN, Gürer (1997), “Türkiye Türkçesinde Zaman ve Kip Çekiminde Birleşik Yapılar Üzerine”, VIII. Milletler Arası Türkoloji Kongresi, İstanbul 1999, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten: s. 215-224.
Çağdaş Uygur Dili (Hazirqi Zaman Uyğur Tili) 1, 2, 3. Hazırlayanlar: Arslan Abdulla TEHUR, Abdurehim ARAHMAN, Yari EBEYDULLA . Şinciang Xalq Neşriyati. Ürümqi, 2010.
KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (2009), Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
LEİNONE, Leslie R.(1956), A Handbook of The East Turki Language, National Security Ageney.
Nesrulla (1981), Hazirqi Zaman Uyğur Tili, Ürümçi: Şinciang Xelq Neşriyati.
ÖZTÜRK, Rıdvan (1994), Yeni Uygur Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
ÖZTÜRK, Rıdvan (1997), Uygur ve Özbek Türkçelerinde Fiil, Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
SEREBRENNİKOV, B. A. – N.Z. GADJİEVA (2011), Türk Yazı Dillerinin Karşılaştırmalı Tarihî Grameri, (çev. Tevfik HACIYEV, Mustafa ÖNER), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TEKİN, Talat-Mehmet ÖLMEZ (1999), Türk Dilleri (Giriş), İstanbul: Simurg.
TÖMÜR, Hemit (1987), Modern Uygur Dili Grameri (Hazirqi Zaman Uyğur Tili Gramatikisi ‘Morfplogiye’), Pekin: Milletler Neşriyati.
TÖMÜR, Hemit (2003), Modern Uyghur Grammar (Morphology), İngilizceye Çeviren: Anne Lee. Yıldız, Dil ve Edebiyat. İstanbul.
155
Zemira UYGUR
Türk Lehçeleri Grameri (2012), ed. Ahmet Bican ERCİLASUN, Ankara: Akçağ Yayınları.
Uyġur Tiliniñ İzahlıq Luġiti (1999), Ürümçi: Şinciang Helq Neşriyati.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com