Buradasınız

NAHÇIVAN TÜRK HALK İNANIŞLARINDA MİTOLOJİK SAYILAR

MYTHOLOGICAL NUMBERS IN NAKHCHIVAN-TURKISH FOLK BELIEF

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.504
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Giving meanings to words and commenting the meanings gave way to some symbolist, mystical and philosophical movements, which extend up to mythological ages used to think that everything has some relations to gods, spirits or demons, and they believed that the mystery of some numbers were asked for help "to provide some benevolence of some spirits, and enchants people". In the belief of folks from the mythological ages to the present some numbers are loaded with special meanings. In folk beliefs some numbers like "three", ""four", "five", "seven", "nine" and "forty" are loaded with special meanings and considered to be auspicious. These numbers have some important position in Nakhchivan folk beliefs in terms of accepting and developing attitudes have roots in mythological ages and some have developed through various cultures and beliefs in history. The result of this research has revealed that Nakhchivan folk beliefs have a great deal of common aspects with Turkic world folk beliefs, and have a very rich source for researchers who wish to do a research on "the symbolism of numbers". The numbers used in Turkic folk narratives have common and different meanings and function in Nakhchivan-Turkish culture. This research aims at revealing the meanings of the numbers "three", ""four", "seven" and "forty" from mythological ages to the modern times, tracing the changes in symbolic meanings in Nakhchivan-Turkish folk culture, and in folk beliefs of Azerbaijani Turks living in Nakhchivan.
Abstract (Original Language): 
Harflere ve sayılara türlü anlamlar yüklenmesi, yüklenen anlamların yorumlanması sonucu doğan çeşitli simgeci ve gizemci akımların/ felsefelerin kaynağı mitolojik döneme uzanır. Mitolojik dönemdeki insanlar her şeyin ruhlarla, tanrılarla, cinlerle ilişkili olduğunu düşünürler, sayıların da gizemine inanırlardı. Sayıların gizemini bildiğine inanılan kişilerin bilgilerini "uygun ruhların yardımını sağlamak, büyücülük yapmak" veya "belirli formülleri saptanmış sayıda yineleyerek dualarını daha etkili kılmak için" kullandıkları bilinmektedir. Mitolojik dönemden günümüze kadar halk inanışlarında da kimi sayılara özel anlamlar yüklendiği anlaşılmaktadır. Halk inanışlarında "üç", "dört", "beş", "yedi", "dokuz" ve "kırk" gibi bazı sayılara özel anlamlar yüklendiği ve bu sayıların kutlu sayıldıkları görülmektedir. Bu sayılarla ilgili kabul ve davranışlar, Nahçıvan Türk halk inanışları içinde önemli yer tutmaktadır. Bu inanışların bir kısmı mitolojik döneme kadar uzanmakta, bir kısmı da tarih boyunca kazanılan değişik kültür ve inançlara dayanmaktadır. Yapılan araştırma sonucunda, Nahçıvan Türk halk inanışlarının Türk Dünyası halk inanışlarıyla büyük benzerlikler taşıdıkları ve halk inanışlarını "sayı sembolizmi" açısından inceleyecek araştırıcılar için zengin malzemeler bulundurdukları ortaya çıkmaktadır. Türk halk kültürü ürünlerinde yaygın olarak kullanılan sayıların Nahçıvan Türk halk inanışlarında da benzer ve farklı işlevler yüklenerek yer aldıkları anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, "üç", "dört", "yedi", "kırk" gibi sayıların mitolojik dönemden günümüze kadar Nahçıvan Türk halk kültürü ürünlerinde kazandığı simgelik anlamlar ile Nahçıvan'da yaşayan Azerbaycan Türklerinin halk inanışlarında bu sayılara yüklenen anlamların ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.
340-352

REFERENCES

References: 

ABDULLA Behlül, 2006, Folklorda Say Simvolikası, Elm yay.: Bakü. BEYDİLİ Celal, 2005, Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Yurt
Kitap yay.: Ankara. CAFEROĞLU Ahmet, 1953, "Türk Onomastiğinde 'At' Kültü",
Türkiyat Mecmuası, S.X, İstanbul. ÇORUHLU Yaşar, 2002, Türk Mitolojisinin Anahatları, Kabalcı yay.:
İstanbul.
DEMİRSİPAHİ Cemil, 1975, Türk Halk Oyunları, Türkiye İş Bankası yay.: Ankara.
DURBİLMEZ Bayram, 2005, "Türk Kültüründe ve Fütüvvet-nâmelerde Üç Sayısı", Ahilik Araştırmaları Dergisi, c.1, S. 2 (Kış 2005), Gazi Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi yay.: Kırşehir.
DURBİLMEZ Bayram, 2007a, "Kırım Türk Halk Anlatılarında Sayı
Simgeciliği", Millî Folklor / Uluslar arası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 76 (Kış), Ankara.
DURBİLMEZ Bayram, 2007b, "Türk Halk Kültüründe ve Fütüvvet-
nâmelerde Beş Sayısı", II. Ahi Evran-ı Velî ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu / Bildiriler, (Hzl. M. Fatih Köksal), Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi yay.: Ankara. FERZELİYEV Tehmasib - Meherrem Gasımlı, 1994, Azerbaycan Folkloru Antologiyası I- Nahçıvan Folkloru, Sabah yay.:
Bakü.
HACIYEVA Maarife, 1997, "Azerbaycan Türklerinde İnançlar", V.
Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Gelenek Görenek İnançlar Seksiyon Bildirileri, Kültür Bakanlığı yay.: Ankara.
İNAN Abdulkadir, 1986, Tarihte ve Bugün Şamanizm- Materyaller ve Araştırmalar, TTK yay.: Ankara.
KADİRZADE Kadir, 1997, "Nahçıvan'da Eski Türk İnançları (Atla Bağlı İnançlarımız ve Soy Elagelerimiz)", V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Gelenek Görenek İnançlar Seksiyon Bildirileri, Kültür Bakanlığı yay.: Ankara.
KADİRZADE Kadir, 1998, "Nahçıvan'da Mukaddesler, Eren ve Evliyalarla İlgili Kutsal Yerler", I. Uluslararası Türk Dünyası Eren ve Evliyalar Kongresi Bildirileri, ERVAK yay.: Ankara.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/ 7 Fall 2008
352
Bayra
m DURBİLMEZ
KALAFAT Yaşar, 2000, Güney Kafkasya Sosyal Antropoloji
Araştırmaları, ASAM yay.: Ankara. NEBİYEV Azad, 1983, Azerbaycan Folklorunun Janrları, Bakü. ÖGEL Bahaeddin, 1995, Türk Mitolojisi, MEB yay.: Ankara. SCHIMMEL Annemarie, 2000, Sayıların Gizemi, 2. baskı, Kabalcı
yay.: İstanbul.
SEVER Mustafa, 1997, "Edebiyatta Mitolojik ve Arketipik Yaklaşım
Tarzları", Millî Folklor, c. 5, S. 34 (Yaz), Ankara.
ŞEHSUVAROĞLU Bedi N., 1973, Sembolizm- Remizler, Muhiy yay.: İstanbul.
YÜKSEL H. Avni, 1980a, "Türk Folklorunda Sayılar", Erciyes, S. 28, Kayseri.
YÜKSEL H. Avni, 1980b, "Türk Folklorunda 7 Sayısı", Erciyes, S. 29, Kayseri.
YÜKSEL H. Avni, 1981a, "Türk Folklorunda 9 Sayısı", Erciyes, S. 30- 31, Kayseri.
YÜKSEL H. Avni, 1981a, "Türk Folklorunda Kırk Sayısı", Erciyes, S. 32, Kayseri.
YÜKSEL H. Avni, 1981c, "Türk Folklorunda Sayılar", Millî Kültür,
c. 3, S. 4 (Eylül), Ankara.
Ziya Gökalp, 1963, Türk Töresi, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com