USAGE OF THE WORD ERTE IN ALTUN YARUK
Journal Name:
- The Journal of Academic Social Science Studies
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
This article focuses on the world erte taking place eleven times in Altun Yaruk. Altun Yaruk is one of important works belonging to Uighur Turks. It is among basic books clarifing the social and cultural life of term. In addition to it is a rich source points of historical progress and vocabulary of Turkish language. So every word taking place in the text, is a study matter in itself. When the examples are analysed carefully it is clear that there are two forms of erte in the book in point of structure. The first is formed by adding +te locative suffix to the er (=erken) nominal root. The second is gained by adding -e gerund suffix to the ert- (=geçmek, işlemek, devam ettirmek) verbal root. As a result of the review it is understood that the word erte has different meanings and functions and it is illustrated that erte is used as a preposition in Old Uighur Turkish. According to this, the word erte (<ert-e) is used as a preposition (postposition and conjunction) six times. These are gained by setting phrase of -e gerund suffix. The erte (<ert-e), in the text, is used as a adverb of manner two times. These forms are examples showing single usage of -e gerund suffix. The five examples in the text are in the form er+te. In one of them, the word erte means "before, at first" and contributed to syntax as a ordinal adverb. Unsuspicious both the preposition erte and the reduplication tangda erte (<tang+da er+te) which means "early" are an important contribution for vocabulary of term and book.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Bu yazı, Altun Yaruk'ta on bir kez geçen erte sözcüğü üzerinde durmaktadır. Bilindiği üzere Altun Yaruk Uygur Türklerine ait önemli eserlerden biridir. Dönemin sosyal ve kültürel hayatına ışık tutan tutan temel yapıtlar arasındadır. Türk dilinin tarihsel gelişimi ve söz varlığı açısından da zengin bir kaynak durumundadır. Dolayısıyla metinde yer alan her sözcük başlı başına bir inceleme konusudur. Karşılaşılan örnekler dikkatle incelendiği zaman eserde yapı bakımından iki ayrı ertenin bulunduğu açıktır. Birincisi er (=erken) isim köküne +te bulunma durumu eki getirilerek elde edilen erte, ikincisi ise ert- (=geçmek, işlemek, devam ettirmek) fiiline -e zarf-fiil eki eklenerek oluşturulan erte 'dir. inceleme sonucunda bu sözcüklerin metinde farklı anlam ve işlevlere sahip olduğu görülmüş, Eski Uygur Türkçesinde edat olarak kullanılışı tanıklanmıştır. Buna göre erte (<ert-e) sözcüğü Altun Yaruk'ta altı kez edat (son çekim edatı ve cümle başı edatı) olarak kullanılmıştır. Bunlar, -e zarf-fiil ekinin kalıplaşmasıyla elde edilmiştir. Erte (<ert-e), iki yerde durum zarfı olarak işletilmiştir. Bu şekiller, -e zarf-fiil ekinin tekli kullanımına işaret eden örneklerdir. Metinde bulunan şekillerden beşi ise er+te yapısındadır. Erte, bu cümlelerden birinde "önce, ilk olarak" anlamındadır ve sıralama zarfı göreviyle söz dizimine katkı sağlamıştır. Kuşkusuz erte (=sonra) edatıyla birlikte "erkenden" anlamına gelen tangda erte (<tang+da er+te) ikilemesi, eser ve dönemin söz varlığı için önemli bir katkıdır
FULL TEXT (PDF):
- 1
249-257