Buradasınız

TEREKEME - KARAPAPAK TÜRKLERİ YERLEŞİM ALANLARI

AREAS TEREKEME - KARAPAPAK TURKS SETTLEMENT

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
There are different implementations among the source of the word Terekemes rumors. First, the “Terekemes”, “Turkmen” word is derived. Second, the spread of Islam in Anatolia in the first emigrant Arabs brought from Mecca to the “abandonment of Mecca-i” concept. Third, according to rumor, this name Terekemes among the “old left their country that they” took to. Terekemes also “Karapapak” called ta. Terekemes Kars, Ardahan, Igdır, Mus, Erzurum, Erzincan, Sivas, Amasya, Van, Agrı, Istanbul, Ankara, Izmir, Adapazarı, Bursa Karapapak as many have migrated to cities. This study investigated residential areas Terekemes-Karapapak Turks
Abstract (Original Language): 
Terekeme sözcüğünün kaynağına yönelik farklı rivayetler vardır. Birincisi, “Terekeme”, “Türkmen” sözcüğünden türemiştir. İkincisi, İslamiyetin Anadolu'da ilk yayıldığı yıllarda Mekke ’den getirilen muhacir Araplara verilen “Terk-i Mekke” kavramıdır. Üçüncü olarak, Terekemelerin kendi aralarındaki rivayetlere göre de bu ismi “eski vatanlarını terk ettikleri” için almışlardır. Terekemelere ayrıca “Karapapak” da denmektedir. Terekemeler, Kars, Iğdır, Ardahan, Iğdır, Muş, Erzurum, Erzincan, Sivas, Amasya, Van, Ağrı, İstanbul, Ankara, İzmir, Adapazarı, Bursa gibi şehirlere göç eden çok sayıda Karapapak vardır. Bu çalışma Terekeme-Karapapak Türklerinin yerleşim alanları incelenmiştir.
55-81

REFERENCES

References: 

AĞAOĞLU, E. (2002). “Azerbaycan'ın Etnik ve Demografik Yapısı”, Türkler, C. 19,
Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
AHUNDLU, Y. (1999). Karabağ Meselesinin Tarihi Kökleri Hakkında Bazı Kayıtlar.
XII.T.T.K, Cilt: II, Ankara.
AKDAĞ, M. (1975). Türk Halkının Dirlik Düzenlik Kavgaları, Celali İsyanları.
Ankara.
AKPINAR, Y. (1994). Nügari Mir Hamza, Azeri Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul.
ALEXANDRE, G. (2000). Kafkasya Halkları. İstanbul: Sabah Yayınları.
ALIŞIK, G. S. (2005). “Görkemli Âlim Muharrem Ergin Beğ (1923 Gögye-6 Ocak1995
İstanbul, Prof. Dr. Muharrem Ergin’e”, MTAD., 2(4), Aralık.
ALYILMAZ, S. (2002). “Borçalı (Gürcistan) Karapapaklarının/Terekemelerinin
Tarihine Dair”, YT., 8(43), Ocak-Şubat 2002.
ANDREWS, P. A. (1992). Türkiye’de Etnik Gruplar. (çev. Mustafa Küpüşoğlu).
İstanbul.
ARI, O. (1960). Bulgaristanlı Göçmenlerin İntibakı, Ankara.
ARSLANOĞLU, İ. (1998).“Çubuk Yöresi Aleviliğinde Dar Kurbanı”, GÜHBVAD.,
98/611-34.
ASLAN, E. (1995). Çıldırlı Ȃşık Şenlik, Hayatı, Şiirleri ve Hikayeleri, Ankara.
99 Pınarbaşı, Sarız, Yahyalı ilçesi-Taşhan Köyü, Karakoyunlu köy, Kavak köy-Pınarbaşı (Kaynar bucağı).
100 Andırın ilçesinin Canbaz Köyü, Afşin’deki İnci köyü.
101 Zeyrek, Yunus, Çoruh’un Konuşan Tarihi Etrafında, “Osmanlılar, Büyük Sultan Süleyman zamanında (1445-1573) bütün Çoruh havzasını ele geçirdiler.Osmanlılar, buralara Türk, Tat ve Terekeme yerleştirdi. Çoruh, Yusufeli
102 Bolvadin.
103 Erenler köy-Ceyhan-, Abidiye: Eski adı: Papak, Karapapak muhacirler tarafından 19. yy sonlarında iskân
edilmiş, daha sonra II. Abdülhamit’in 1905’te doğan en küçük oğlu Abid Efendi onuruna Abidiye adı verilmiştir.
104 Arslanoğlu, İbrahim, Kalender Veli, erik yiyen babasının boğazında bu eriğin kalması üzerine köy çayına koşar
ve suyu elindeki selesine katarak dökmeden getirir ve kerametini gösterir. Köyün eski adı Çevlik Ağzı iken, bu
olaydan sonra zamanla Sele olarak değişmiştir” der. Çubuk.
105 Şıh Köyü, Horasan, Horasan-Yürükatlı köyü, Azap, Zars Köyü, Sanamer, Hasankale (Pasinler), Aşkale,
Kavurmaçukuru Köyü, Oltu, Vartanut, Zuvart, Keyvank, Kemhis, Hanım Kom.
76 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
ASLAN, K. (1995). Ahıska Türkleri. Ankara: Ahıska Türkleri Kültür ve Dayanışma
Derneği Yayınları.
AVCIOĞLU, D. (1997). Türklerin Tarihi, 5 kitap, İstanbul.
AVŞAR, B. Z. (1997). “Kafkasya-Rusya Federasyonu ve Türkiye”, YT, 3(16), Türk
Dünyası Özel Sayısı II, Ankara.
AVŞAR, Z.- TUNÇALP, Z. (1994). Sürgünde 50 nci Yıl Ahıska Türkleri. Ankara:
TBMM Kültür Yay.
AYDOĞ, O. (1998). Karapapaklar. Seminerler Çalışması, İnönü Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Tarih Eğitim Bölümü, Malatya.
BALA, M. (1967). “Karapapak”, İA., Cilt: 6, İstanbul: MEB Yayınları.
BARTOL`d V. V. Iran. Taşkent, 1926//Istoriya Irana.Kiev-Moskva, 2003.
BASKAKOV, N. A. (1958). Karakalpaksko-Russky Slovar (Karakalpakça-Rusça
Sözlük). Moskova.
BAYRAM, İ. (1976). Ağrı Eleşkirt İlçesi Merkez Ağzı. Atatürk Üniversitesi, Lisans
Tezi, Erzurum.
BERKOK, İ. (198l). Tarihte Kafkasya. İstanbul.
BİLGİLİ, A. S. (2002). “Azerbaycan Türkmenleri Tarihi”. Türkler, Cilt: 7, Ankara:
Yeni Türkiye Yayınları.
BLARAMBERG, I. F. (1841). Statistiçeskoe obozrenie Persii.
BOGDANOV, L. F. (1909). Persiya v geografiçeskom, religioznom, bıtovom, torgovo-promışlennom i administrativnom otnoşenii, SPb.
BOZKURT, H. (2007). Anadolu’nun Bağrında Unutulmuş Ahıskalılar, BAD., 3(8).
BROSSET, F. A.-H. D. (2003). Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1232 Yılına Kadar),
Yayına Hazırlayan: Erdoğan Merçil, Ankara.
BUNYADOV, M. Z. ve YUSUFOV, Y. B. (1994). Azerbaycan Tarihi, Cilt:1. Bakü,
Azerbaycan
CAFEROĞLU, A - YÜCEL, T. (1976). İran’da Türkler. TDEK, Ankara.
CAFEROĞLU, A - YÜCEL, T. (1976). Karapapaklar. TDEK, Ankara.
CAFEROĞLU, A. (1944). Sivas ve Tokat İlleri Ağızlarından Toplamalar.
CAFEROĞLU, A. (1984). Türk Dili Tarihi I-II. İstanbul.
CAFEROĞLU, A. (1988). Türk Kavimleri. Enderun Kitabevi: İstanbul.
CAFEROĞLU, A. (1995). Doğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar. Ankara: Türk Dil
Kurumu Yayınları.
CAFEROĞLU, A. (1983). Kafkasya Türkleri. Ankara.
CİHAN, A. (2008). Kırgızistan’da Ahıska Türkleri Üzerine Gözlemler. BAD., 11(12).
77 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
ÇETİNKAYA, H. (2000). Çıldır Âşık Sempozyumu. Ankara.
ÇETİNKAYA, N. (1996). Iğdır Tarihi (Tarih, Yer Adları, ve Bazı Oymaklar Üzerine),
İstanbul.
ÇETİNKAYA, N. (2005). Kızılbaş Türkler. İstanbul.
DERVİSHEVA, F. (2006). Ahıska Türkleri (Sözlü Kültür Bağlamında). Gazi
Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
DÜNDAR, S.-ÇETİNKAYA, H. (2004). Terekemeler (Karapapak Türkleri), El Kitabı,
Eylül.
ELLEZOĞLU, M. ve ÇAKIRGÖZOĞLU, A. N. (2006). Özbekistan’da Yaşayan
Ahıskalıların Eğitim Sorunları, BAD., Sayı 5, Ankara.
ERCİLASUN, A. B. (1983). Kars İli Ağızları-Ses Bilgisi. Ankara.
ERKAN, A. O. (1999). Tarih Boyunca Kafkasya. İstanbul.
ERÖZ, M. (1990). Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. Ankara.
EYÜPOĞLU, İ. Z. (1987). Şeyh Bedreddin ve Varidat. İstanbul.
FIĞLALI, E. R. (1989. Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. Ankara.
FİRİDUN BƏY KÖÇƏRLİ. (1883). Sbornik` Materialov` Dlya Opisaniya Mestnostey İ
Plemen` Kavkaza (SMOMPK): Kafkas Yerleri ve Taifelerinin Tasviri İçin
Materyaller Mecmuası, 3.bırakılış; Tiflis.
GADJİYEVA, S. Ş. (1990). Dagestanskiye Terekemensı, XIX.Naçalo XX Veka. Nauka,
Moskva.
GÜLENSOY, T. (1995 ). Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara.
GÜLER, A.; AKGÜL, S. ve ŞİMŞEK, A. (2001). Türklük Bilgisi. Ankara.
GÜNGÜL, G. (1996). Dost Elleri Bekleyenler: Ahıska Türkleri. TED., Sayı: 8.
HACILAR, V. (1992). Azerbaycan Folklor Ananeleri (Gürcistandaki Türk Dili Folklor
Örnekleri Esasında). Tiflis.
HACILAR, V. (1996). Karapapak Mehreli Bey. Tiflis.
HACILAR, V. (1999). Azerbaycan Halk Destanları Efsane Esatır ve Nağıl Deyimleri.
Bakü.
HACILAR, V. (2001). Borçalı Mehralı Bey Tarihi Hekiketlerde. Tiflis.
HAİLOV, H. D. ( 1992). Karabağ’ın Elat Dünyası. Bakı.
HEKİMOĞLU, M. İ. (1997). Oğuz Terekeme Halk Merasimleri ve Meydan Tamaşaları.
Bakü.
JOSEPH VON HAMMER. (1990). Osmanlı Tarihi, (çev. Mehmed Ata ve Prof. Dr.
Abdülkadir Karahan) İstanbul.
78 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
KAFTIREV, D. (1829). Istoriçeskiya, geografiçeskiya i statistiçeskiya svedeniya o
Persii. SPb.
KALAFAT, Y. (1992). Günümüz Türk Dünyasına Genel Bir Bakış. Erciyes, S. 174.
KALAFAT, Y. (1998). Azerbaycan Notları, HBVAD., Sayı: 8.
KALAFAT, Y. (1999). Karakalpak Türklerinde Halk İnançları. MF. Yıl: 10, S. 40, s.
11-12.
KALAFAT, Y. (2001). Gürcistan Kültüründen Manzaralar. YD., S. 2001/31, s. 26-30.
KALAFAT, Y. (2002). Göktanrı İnancından Günümüze Kadar Türk Halk İnançlarında
Kurt. XIV. TTK., 9-13 Eylül, Ankara.
KALAFAT, Y. (2002). Balkanlardan Uluğ Türkistan’a Türk Halk İnançları II,
KaşkayilerTerekemeler-Elsevenler-Karakoyunlular-Kiresunlular-Avşarlar-İsmaili
Hazaralar-Kengerliler-Caferiler-Karamanlılar-Nigariler-Ayrımlılar-Kekailer-Şebekler-Navıllar-Sarulular, Ankara.
KALAFAT, Y. (2005). İran Türklüğü - Jeokültürel Boyut, Yeditepe.
KALKAN, M. (1998). Ahıska Tükleri’nin Menşei ve Tarihi Gelişim Seyirleri. Bilgi,
Sayı: 7.
KARAMAN, E. (2007). Azerbaycan Ağızları Üzerine Bir Deneme. Journal of Qafqaz
University, s. 20.
KARAMANLI, M. H. (1996). Gürcistan. DİA, C.XIV, İstanbul.
KIRZIOĞLU, M. F. (1953). Kars Tarihi. İstanbul.
KIRZIOĞLU, M. F. (1972). Dede Korkut Oğuznâmeleri Işığında Karapapaklar
Borçalı-Kazak Uruğu’nun Kür-Aras Boylarındaki 1800 Yılına Bir Bakış-Tarih
Etnoloji ve Dil Araştırmaları. Erzurum.
KIRZIOĞLU, M. F. (1992). Yukarı Kür ve Çoruk Boylarında Kıpçaklar. Ankara.
KIRZIOĞLU, M. F. (1998). Osmanlılar’ın Kafkas Elleri’ni Fethi (1451-1590). Ankara.
KIRZIOĞLU, M. F. (2008). Çıldır Köyleri Seyahat Notları-I, BAD., Sayı: 9, Yıl: 4.
KIRZIOĞLU, M. F. (2009). Çıldır Köyleri Seyahat Notları-II, BAD., Sayı: 13, Yıl: 5.
KOBOTARAN, N. (2008). Tebriz Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı, I. Cİlt, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
KOLYUBAKİN A. M. (2003). Sostav naseleniya Persii po plemenam i provintsiyam.
Sbornik geografiçeskih, topografiçeskih i statistiçeskih materialov po Azii.Vıpusk
4, SPb, 18883//Istoriya Irana. Kiev-Moskva.
KORSUN N. G. (1923). Persiya. Moskva.
KORSUN, S. (1874). Voennıy Obzor Persidskogo Peredovogo Teatra, Tiflis, s. 65
79 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
KURAT, A. N. (1972). IV-XVIII Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve
Devletleri. Ankara.
KURAT, A. N. (1992). Türk Kavimleri ve Devletleri. Ankara.
KUTALMIŞ, O. G. (2003). Türkçe İnsan Adları ve Anlam-Kökenleri. İstanbul.
MELİKOFF, İ. (2004). Hacı Bektaş Efsaneden Gerçeğe. İstanbul.
MƏMMƏDLİ Ş. B. (2003). Azərbaycan Ədəbiyyatının Borçalı Qolu (1920-ci İlə
Qədər). Monoqrafiya. Tbilisi. Kolori.
MEMMEDLİ, Ş. (1991). Paralanmış Borçalı veya 1918 Yılı Ermenistan-Gürcistan
Muharebesinin Acı Neticesi. Bakü: Azerneşr Yay.
MEMMEDLİ, Ş. (1996). Alın Yazımız - Gürcistan Türkleri: Tarih, Kültür. Tiflis:
Samşoblo Yay.
MEMMEDLİ, Ş. (2006). Gürcistan Azerbaycanlıları-İstatistik-Ansiklopedik Bilgiler,
Tiflis: Kolori Yay.
MERT, O. (2004). Gürcistan (Borçalı) Karapapaklarının/Terekemelerinin Eğitim
Tarihine Dair. AÜTAE D., 11 (24).
METİN, E. (1997). Karakalpak Ȃşık Tarzı Şiir Geleneği Üzerine Araştırmalar, MF.,
Sayı: 35.
ORBELİANİ, P. (1981). ორბელიანი პაპუნა.ამბავნი ქართლისანი =.Kartli
Olayları, Metsniereba Yay., Tiflis, s. 42 /Gürcüce/. 19)
ÖLMEZ, Z. K. (2002). Meninski’nin Sözlüğündeki "Tartarca" Sözcükler, C.15, Ankara,
dergiler.ankara.edu.tr/detail.php?id=12&sayi_id=843-s.67.
ÖREN, M. M. (1998). İran Türkleri Hürriyet Hareketleri. Ankara.
ÖZEL, H. (2007). Ahıska Türkleri Yakın Tarihi. Eğitişim Dergisi, E-Eğitim Bilim ve
Sanat Dergisi, S. 17.
ÖZGÜR, Y. (1996). Tarihi Türk Yurdu Zengezur, TSAD., S. 104.
ÖZSOY, İ. (1977). Dağıstan’ın Sosyo-Ekonomik Tarihi. İzmir: Kaynak Yayınları.
RESULZADE, M. E. (1951). Azerbaycan Şairi Nizamî. Ankara.
RZEVİ, M. (1370=1950/51). Karapapak Ĕli. Tarih, Edebiyat, Rüsum, Folklor ve
Monografi. Tahran, Ehli-Beyit (e) Yay., [Farsca], 256 s.
SEFEROV, R. (2005). Sovyet Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan Nüfusunun
Etnik Yapısındaki Değişimler. SÜTAD, S. 17.
SÜMER, F. (1992). Safevi Devletinin Kuruluşu. Ankara.
ŞAPOLYO, E. B. (1964). Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi. İstanbul: Türkiye Yayınevi.
TİŞKOV, V. A. ve FİLLİPOVA, E. İ. (2000). Eski Sovyet Ülkelerinde Etnik İlişkiler ve
Sorunlar. Ankara: ASAM Yayınları.
80 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
TOGAN, Z. V. (1944). Azerbaycan. İA. II, İstanbul.
TOGAN, Z. V. (1970). Umumi Türk Tarihine Giriş. İstanbul.
TOZLU, S. ( 2005). Karapapaklar Hakkında Bazı Notlar-I-. KaraM, S. 7.
TÜRKSOY, S. (2007). Ulu Borçalı ve Karapapaklar. First Business Dergisi, S. 3.
VALEHOĞLU (Hacılar), F. (2008). Cevaxet (Ahılkelek) Karapapakları. Bizim Ahıska
Üç Aylık Kültür Dergisi, S. 9, Yıl: 4.
VALEHOĞLU, (Hacılar), F. (2009). Fahri, Borçalı Türklerinin Menşei ve Etnik
Sınırları. BAD., Yıl: 5, Sayı: 14.
VALEHOĞLU (Hacılar), F. (2005). Karapapaklar ve Onların XIX. Asır Harp Tarihi,
Bakı.
YEGANE, İ. (1990). Karapapakların Tarih ve Kültürüne Bir Bakış. Nogadey.
YENİARAS, O. (1994). Karapapak ve Terekemelerin Siyasî ve Kültürel Tarihine Giriş.
İstanbul.
YILMAZ, S. (2007). Karapapak (Terekeme)Türkleri. Ankara.
YUSUFOV, Y. (1994). Albanya’nın Etnik Tarihine Bir Bakış. XII. Türk Tarih
Kongresi, Kongrede Sunulan Bildiriler, Cilt: 2, Ankara.
YÜZBEY, İ. (2008). Ahıskalı Türkler ve Kültürleri, Turkish Studies, Volume 3/7 Fall.
ZEHTABÎ, M. T. (Kirişçi). (1999). İran Türklerinin Eski Tarihi. Tebriz.
ZEYREK, Y. (2001). Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri. Ankara.
İnternet Kaynakları
http//: www.ahiska.org.tr/yazi.php?goster: 8
http//: www.akdamlakoyu.com/koseyazilari/indeh.htm
http//:www.borchali.net/indeh.php?s: qarapapaklar_ve_terekemeler.-02.04.2008
http//: www.borchali.wsborcalihakkind//12.04.2011
http//: www.devletarsivleri.gov.tr
http//: www.gocsempozyumu.org/turkiyeyegocilt: htm-http//: www.kurtoglukoyu.com/Karapapaklar.html
http//: www.ozgeguzelyurt.azeriblog.com/2009/05/02/balkash-golu
http://gazahli.net
http://html-www.gocsempozyumu.org/turkiyeyegoCilt: htm
http://www.acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/4116.pdf
http://www.azerievi.com/archive//t-8386.html-http://www.eraren.org/indeh... DergiIcerik&IcerikNo: 38
http://www.gizlitarih.com/index.php?e=228, ″Kuzey Kafkasya’da İslamiyet″.
81 Muhammet KEMALOĞLU
______________________________________________
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 1/3 2012 s. 55-81, TÜRKİYE
International Journal of Turkish Literature Culture Education Volume 1/3 2012 p. 55-81, TURKEY
http://www.Karapapak.com/turkce/konu_detay.asph?id: 171
http://www.terekeme-Karapapak.azbuz.com/indeh.jsp/.-02.04.2008
http://www.uydukurdu.com/…/dunyadaki_en_buyuk_gocler-t154009.
http://www.yesevi.edu.tr/index.php?menu_id=75, Kazakça-Türkçe, Türkçe-Kazakça
Sözlük

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com