Buradasınız

BİR OSMANLI KURUMUNUN ADI VE ETKİNLİĞİ ÜZERİNE

ON THE NAME AND EFFECTIVENESS OF AN OTTOMAN INSTITUTION

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The name of the institution explored in this research initially was "İskân-ı Aşâir ve Muhâcirîn Müdirîyeti" (Directorate for the Settlement of the Tribes and Immigrants), bu with later alterations it was turned first into "Aşâir ve Muhâcirîn Müdirîyet-i Umumiyesi" (General Directorate for the Settlement of the Tribes and Immigrants) and then to "Muhâcirîn Müdirîyet-i Umumiyesi" (General Directora for the Settlement of Immigrants). There are different views on the formation of the name of the institution of research subject. Different uses of the term "aşair" (tribes), either in wright or wrong meanings, are given as examples. As for the term "muhacir" (immigrant), it is used, in parallell with the migration and settlement problem increasing with the shrinking of Ottoman territories, as "commission" and "administration". It seems that this directorate was invented as a result of big problems and internal and external pressures felt at the beginning of the 20th century. Although founded in 1913, the directorate was converted into "general directorate" in 1916. Its first director was Suad Bey, to be followed by Şükrü Kaya as the second director. When it was converted into "general directorate", Şükrü Bey was appointed the general director. Soon afterwards, Hamdi Bey, a well educated patriotic bureucrat, as well a diplomat of the years to come, replaced him. After the views on the name of this institution was brought into light, their uses in different meanings were exemplified. It was shown how the meanings lost their original meanings over time. The effectiveness of this institution, exploring the social conditions and private questions of the traveling and semi-resident tribes and taking the measures for thir settlement and naturalization, together with other difficulties faced by the immigrants, was elaborated. The names of the publications published by "general directorate" have been listed and the deficiencies of these publications have been highlighted. "General directorate" have issued six publications in total. Similarly, it was emphasized that it sent several decrees and regulations to the center and countyside.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmaya konu olan kurumun adı, ilkin "İskân-ı Aşâir ve Muhâcirîn MüdirîyetF iken yapılan değişikliklerle önce "Aşâir ve Muhâcirîn Müdirîyet-i Umumiyesi", daha sonra "Muhâcirîn Müdirîyet-i Umumiyesfdir. İlk bölümde ismin bir araya gelişi üzerinde düşüncelere yer verilmiştir. Kurumun isminde geçen "Aşair" sözcüğünün dönemi içindeki kullanıma örnekler verilerek, yanlı ve yanlış kullananlar örneklendirilmiştir. "Muhacir" kelimesinin ise Osmanlı topraklarının daralmasıyla artan göç ve iskân sorunu paralelinde, kimi devlet kurum ve kuruluşlarında; komisyon, idare olarak rastlanıldığına değinilmiştir. Yirminci asrın başlarında yaşanılan büyük gailelerin, iç ve dıştan gelen baskıların sonucunda bu müdüriyetin teşkil edildiğini görülmektedir. 1913 yılında kurulan müdüriyet, 1916 yılında genel müdürlüğe dönüştürülmüştür. Kurumun ilk müdürü Suad Bey; ikincisi ise Şükrü [Kaya] Bey'dir. 1916 yılında genel müdürlüğe dönüştürüldüğünde genel müdür olarak Şükrü Bey atanmıştır. Kısa bir süre sonra iyi eğitim almış başka bir vatanperver bürokrat, daha sonra diplomat; Hamdi Bey, genel müdürlüğe getirilmiştir. Birinci bölümün sonunda adı konusunda düşüncelerden hareketle Osmanlı devlet teşkilatının son dönemlerinde kurulan bu müdüriyetin, adının farklı kullanımları örneklerle işlenmiştir. İkinci bölümde, Osmanlı ülkesi içinde gezgin (seyyar) ya da yarı gezgin (nîm seyyar) bulunan aşiretlerin özel hallerini ve sosyal durumlarını incelemek için gerekli araştırmaları yapmak ve bunların yerleştirilmeleri ve vatanlaştırılmaları ile aynı zamanda göçmen (muhacir) işleriyle uğraşan bu kurumun etkinliğine değinilmiştir. Genel müdürlüğün (Müdüriyet-i Umumiye) çıkardığı yayın organlarının isimleri sıralanmış, yayınlardaki eksiklikler dile getirilmiştir. Toplamda altı büyük neşriyat yapan genel müdürlüğün, aynı yolla birçok talimatnameyi ve nizamnameyi merkez ve taşraya göndermekten de geri durmadığı vurgulanmıştır.
14-30

REFERENCES

References: 

(Metin içinde belgelerin klasör-dosya ve gömlek numaraları verilmiştir)
Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı Arşivi, İstiklâl Harbi Katalogu (ISH).
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi (BOA).
Bâbıâlî Evrâk Odası evrakı (BEO).
İrade Dosya Usulü (DUİT).
İrade Dahiliye (İ.DH).
Dahiliye Nezareti (DH);
Dahiliye Nezareti Kalem-i Mahsus (DH.KMS),
Dahiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye 2. Şube (DH.EUM.2.Şb),
Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye Evrakı (DH. İ.UM),
Dahiliye Nezareti Siyasi Kısım Evrakı (DH.SYS),
Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Müdüriyeti Evrakı (DH.MB.HPS),
Dahiliye Nezareti Mebani-i Emiriye-Hapishaneler Müdüriyeti Müteferrik Evrakı (DH.MB.HPS.M).
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi (CA).
AHMAD,
F
. (1999). İttihat ve Terakki 1908-1904, 5. Basım, İstanbul: Kaynak Yayınları.
AKÇAM, T. (2008). Ermeni Meselesi Hallolunmuştur, İstanbul: İletişim Yayınları.
ATAÖV, T. (2006). Savaş Propagandası, 1914-18: İngiliz Mavi Kitaplarına Yanıt, İkinci Baskı, İstanbul: İleri Yayınları.
BARDAKÇI, M. (2009). Talât Paşa'nın Evrak-ı Metrûkesi: Sadrazam Talât Paşa'nın Özel Arşivinde Bulunan
Ermeni Tehciri Konusundaki Belgeler ve Hususî Yazışmalar, 4. Basım, İstanbul: Everest Yayınları. ÇİÇEK, K. (2005). Ermenilerin Zorunlu Göçü 1915-1917, Ankara: TTK.
DÜNDAR, F. (2002). İttihat ve Terakki 'nin Müslümanları İskân Politikası (1913-1918), 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
DÜNDAR, F. (2008). Modern Türkiye'nin Şifresi: İttihat ve Terakki'nin Etnisite Mühendisliği (1913-1918), 3.
Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları. Düstûr (1332). Tertib-i sâni, Cild: 5, Dersaadet: Matbaa-i Osmaniye.
EFİLOĞLU, A. (2010). "Fuat Dündar'ın, Osmanlı Belgelerinde Kaybolan 'Modern Türkiye'nin Şifresi'",
Belleten, C. LXXIV, S. 270, s. 531-570 ERDOĞDU, A. T. (2005). Dahiliye Nezareti Teşkilat Tarihi (1836-1922), Hacettepe Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Tarih ABD, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Tez Dan: Ahmet Yaşar Ocak, Ankara. ERKAN, S. (1996). Kırım ve Kafkasya Göçleri (1878-1908), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Kafkasya
ve Orta Asya Ülkeleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını. FİNDLEY, C. V. (1994). Osmanlı Devletinde Bürokratik Reform: Bâbıâlî, Çev: Latif Boyacı - İzzet Akyol,
İstanbul: İz Yayıncılık.
Habil Adem, (2008). Türkmen Aşiretleri, Yayıma Hazırlayanlar (Yay.Haz): Hasan Babacan-Servet Avşar, Ankara: Vadi Yayınları.
28
I
Marttin (2011). Bir Osmanlı Kurumunun Adı Ve Etkinliği Üzerine, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi,
I Cilt:2, Sayı:5 ss: (14-30)
ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl: 2, Sayı: 5
ARALIK 2011
HACISALİHOĞLU, M. (2009). "İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin Politikaları Bağlamında Türkçülük,
Osmanlıcılık ve Türkleştirme Tartışmaları", Toplumsal Tarih, 182, 64-69 HALAÇOĞLU, A. (1995). Balkan Harbi Sırasında Rumeli'den Türk Göçleri (1912-1913), 2. Baskı, Ankara:
Türk Tarih Kurumu (TTK).
HALAÇOĞLU, Y. (2006). XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin
Yerleştirilmesi, 4. Baskı, Ankara: TTK. HALAÇOĞLU, Y. (2006b). Sürgünden Soykırıma Ermeni İddiaları, İstanbul: Babıali kültür Yayıncılığı. İkdam, No: 6052.
İLGÜREL, M. (2001). "İstimâlet", TDVİA (Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi), C.23, İstanbul, s. 362¬363.
İPEK, N. (1999). Rumeli 'den Anadolu'ya Türk Göçleri, 2. Baskı, Ankara: TTK. İPEK, N. (2006). İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Trabzon: Serander Yayınları.
KARPAT, K. H.
(2002)
. "Ottoman Urbanism: The Crimean Emigration to Dobruca and Founding of Mecidiye, 1856-1878", Studies on Otoman Social and Political History: Selected Articles and Essays, Leiden: Brill, p. 202-234.
KAYMAZ, İ. Ş. (2006). Mezopotamya'da Emperyalist Kapışma ve Yerleşme, İstanbul: Kaynak Yayınları.
KERİMOĞLU, H. T. (2009). İttihat-Terakki ve Rumlar (1908-1914), İstanbul: Libra Yayıncılık.
KIRANLAR, S. (2005). Savaş Yıllarında Türkiye 'de Sosyal Yardım Kurumları (1914-1923), İstanbul
Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dan: Sabahattin
Özel, İstanbul.
KIRMIZI, A. & AKTAR, A. (2009). "Bon Pour L'Orient: Fuat Dündar'ı Deşifre Ederken", Tarih ve Toplum, S.
8, s. 157-186
KUTLAY, N. (1992). İttihat Terakki ve Kürtler, Genişletilmiş 3. Basım, Ankara: Beybûn Yayınları.
Millî Eğitim Bakanlığı (1997). "Muhâcirûn", İslâm Ansiklopedisi, C. 8, Eskişehir: MEB (Anadolu Üniversitesi
Güzel Sanatlar Fakültesi), s. 449-450. ORHONLU, C.(1987). Osmanlı İmparatorluğu'nda Aşiretlerin İskânı, İstanbul: Eren Yayıncılık. ORTAYLI, İ. (2008). Türkiye Teşkilât ve İdare Tarihi, , 2. Baskı, Ankara: Cedit Neşriyat.
ÖZDEMİR, M. (2007). I. Dünya Savaşı Sırasında Osmanlı Ülkesinde Yaşanan Göç Hareketleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dan: Kenan Kırkpınar, İzmir.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı (2007). Osmanlı
Belgelerinde Ermenilerin Sevk ve İskânı (1878-1920), Ankara. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı (1995). Osmanlı
Belgelerinde Ermeniler (1915-1920), İkinci Baskı, Ankara. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı (1996). Arşiv Belgelerine
Göre Balkanlar'da ve Anadolu'da Yunan Mezâlimi II: Anadolu'da Yunan Mezâlimi, Ankara. TEKELİ, İ. (2008). "Osmanlı İmparatorluğu'nda Günümüze Nüfusun Zorunlu Yer Değiştirmesi ve İskân
Sorunu", Göç ve Ötesi, , İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
29
I
Marttin (2011). Bir Osmanlı Kurumunun Adı Ve Etkinliği Üzerine, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi,
I Cilt:2, Sayı:5 ss: (14-30)
ULUSLARARASI AVRASYA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ Yıl: 2, Sayı: 5
ARALIK 2011
TURAN, M.& ÖZBEK, S. & YILDIRIM, Z. (Yay.Haz), (2003). Türkiye 'de Yunan Fecayıı I-II, Ankara: Berikan Yayınları.
TÜRKMEN, Z. (2006). Vilayât-ı Şarkiye (Doğu Anadolu Vilayetleri) Islahat Müfettişliği (1913-1914): Avrupalı Devletler Denetiminde Ermeni Meselesine Çözüm Arayışları, Ankara: TTK.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com