İSTANBUL'DA MİLLİ MÜCADELE VE GİZLİ ÖRGÜTLERİN FAALİYETLERİ

Milli Mücadele yıllarında İstanbul, mücadelenin örgütlendiği ve gerçekleştiği Anadolu'dan daha farklı bir konumda bulunmaktaydı. Birinci Dünya Savaşı'ndan (1914-1918) yenik olarak çıkan Osmanlı İmparatorluğu'nun "payitahtı", Anadolu'da gelişen olayların sadece izlendiği bir yer olarak kalmamıştır. Bu dönemde, İtilaf Devletleriyle neredeyse "eşgüdümlü" olarak hareket eden "Saray"ın dışında Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918) uyarınca galip devletlerin gerçekleştirdiği işgallere karşı hem açık ve hem de gizli örgütler kuran geniş bir kesim vardır. Bu örgütler, yeri geldiğinde demokratik yöntemlerle Mütareke maddelerinin uygulanması sırasında yapılan haksızlıklara karşı çıkarken, genelde gizli olarak örgütlenerek, gerçek siyasi ve maddi güçlerini "yeraltında" hazırlamakta ve herhangi bir engellemeye karşı koyabilmek için de silahlanmaktadırlar. Bu arada, 10 yıllık bir iktidar döneminden sonra, savaşın bütün kötü sonuçlarından sorumlu tutulan ve başta gelen yöneticilerinin yurtdışına kaçtığı, geri kalanların ise İtilaf Devletleri tarafından tutuklanarak Malta adasında hapsedildiği "İttihat ve Terakki Cemiyeti"nin etkisi, İstanbul'da hala etkin bir biçimde devam etmekteydi.