BATH TECHNOLOGY IN THE EARLY 20TH CENTURY ÇORUM HOUSES
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
It is known that in the Ottoman times, especially starting from the second
half of the 14th century and in the 15th century, a large of number of public
baths was constructed in city centres especially around the bazaars, known
as çarşı hamamı; settlements acting as naval bases on the other hand, were
organized to have public (collective) baths to be used by the members
of the navy before and after operations and field work. On the private
sphere, small-scale private baths were constructed inside mansion houses
and seaside residences in the metropolitan areas while, in the country,
baths were observed built apart from the main building in the proprietor’s
residences. Inside the smaller houses, however, the act of bathing was
performed usually inside the built-in closets, designed especially for
this purpose, called as “gusülhane” (bathing cubicle). Some 20th century
examples of these “gusülhane” settings encountered inside some Çorum
residences and houses, which display a simple but significantly functional
architectural arrangement, indicate the existence of an extraordinary water
heating system relating with the heating system of the room and the house.
In the literature regarding the traditional housing in different regions of
Anatolia, such a mechanism that heats the bath water in the “gusülhane”s
was not encountered in any earlier study. It is understood that in many
examples, the water was heated someplace else and then carried into the
“gusülhane”. The water heating and utilizing system encountered in the
examples of the early 20th century Çorum houses is based on a small scaled
reduplication of the mechanism similar to the grate room inside the bazaar
baths. The water heating system in these examples consists of a mechanism
that enables the heating of a little copper caldron, which is located inside
the wall, from the bottom of the caldron. The entrance of the chamber,
placed under the copper caldron and heats the water by lighting fire inside
it, can be located inside the ”gusülhane” in some examples while it can be
positioned inside the hearthstone (fireplace) of the adjacent room.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Osmanlı döneminde, özellikle 14. yüzyılın ikinci yarısı ile 15. yüzyılda
hayır eserlerine vakfedilmek üzere çok sayıda çarşı hamamı inşa edildiği
bilinir. Bunun yanında büyük şehirlerde konak ve yalılarda, taşrada ise
âyan konaklarında asıl binadan ayrı olarak küçük çapta özel hamamlar
da inşa edilmiştir. Daha küçük evlerde ise yıkanma eylemi “gusülhane”
denen, odalarda özel olarak tasarlanmış kapaklı gömme dolap içlerinde
gerçekleştirilmiştir. Basit, ancak oldukça işlevsel bir mimari düzenleme
gösteren bu gusülhanelerin 20. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edilmiş bazı
Çorum konak ve evlerindeki örnekleri ise sıra dışı bir su ısıtma sisteminin
varlığını ortaya koymaktadır.
Literatürde, Anadolu’nun farklı bölgelerindeki geleneksel konutları
konu edinen hiçbir çalışmada, banyo yapmak için kullanılacak suyun
gusülhanelerde ısıtıldığı bir düzeneğe rastlanmamıştır. Pek çok örnekte
suyun başka bir yerde ısıtılarak buraya taşındığı anlaşılmaktadır. Erken
20. yüzyılın Çorum evi örneklerinde görülen suyu ısıtma ve kullanım
sistemi ise, çarşı hamamlarında külhana benzer bir düzeneğin küçük
ölçekte tekrarlandığı bir sisteme dayanmaktadır. Bu örneklerde su ısıtma
sistemi, duvar içerisine yerleştirilmiş küçük bakır bir kazanın alttan
ısıtılmasına olanak sağlayan bir düzenekten ibarettir. Bakır kazanın altında
yer alan ve içerisinde ateş yakılarak kazandaki suyu ısıtan haznenin girişi
bazı örneklerde gusülhane içinde, bazılarında ise bitişiğindeki odanın
ocaklığında yer alabilmektedir.
FULL TEXT (PDF):
- 2
61-82