Buradasınız

Anasayfa » Content

KLİMAKTERİK DÖNEMDEKİ KADINLARA VERİLEN PLANLI SAĞLIK EĞİTİMİNİN MENOPOZAL YAKINMA, TUTUM VE SAĞLIK DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

The Impact Of The Planned Health Education Given To Climacteric Women On The Menopausal Syptoms And Attitude, And Health Behaviors

Journal Name:

  • Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi

Publication Year:

  • 2004
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The research was planned and conducted to investigate the impact of the planned health education given to climacteric women on the menopausal syptoms and attitude, and health behaviors as descriptive and control group with pretset and posttest of quasi-experimental design. This research was carried out between january 1st 2002-January 1 st 2003 on the women who have live in Abdurahman Gazi Primary Health Care Region in Erzurum. The researcher was formed two phases. The first phases was studied to define the problem of the research on 337 climacteric women who was the sample of this research. The data was collected using inquiry form formed by the researcher, the menopausal syptoms check list, attitude toward menopausal and Health Promotion Life¬Style Profile (HPLS) scales. Considering the limitation of the research, the second phase of the research included in smaller study group. The study group was formed from control group including so women and experiment group including so women. The education was given to the women in experiment group during eight months. The control and experiment groups were applied Multidimensional Health Locus of Scale, The Self-Efficiacy, importance of Health Scale, Perceived Health Status, Health Promotion Life¬Style Profile and Menopausal Semptoms Checklist in pre-test and pos-test. But during the period of the research, 44 climacteric women in the control and 43 the women in the experiment groups maintained participation to the research. It was found that the women's commen menopausal sypmtoms were insomnia-fatigue (74.8 %), headache-dizziness (74.5 %), hot flushes-night sweats (72.7%), joint-muscle pain (69.4 %), anxiete (68.5 %) and palpitation (61.1 %). The mean score of the women's menopausal attitude was 37.94±12.58, and the mean score of HPLS was 94.64±1.25. According to the results of the second phase of the research, the planned health education given to climacteric women decreased in significant level the menopausal syptoms of women in the experiment group. Introvert-crying and appetite change- weight increas which are among menopausal syptoms has been determined to were not completely appear after the education. It was determined that hot flushes-night sweats has become less from 76.7% to 30.2 %, fatique-trouble sleeping from 76.7% to 4.7%, headache-dizzy spells 83.7% to 23.3 %, and muscle ache from 79.1% to 37.2 % in posttest. The mean score of the women in the experiment group was seen significant increase (t=4.697, P=.000) after the education. However the attitude toward menopausal of the women had been negative before the education, the attitude toward menopausal of the women was positive after the education. There was also statically significant between diference the experiment and the control groups the mean score of the HPLS after education, and the mean scre of the HPLS of the women in the experiment group was higher than the education given decreased in the women's menopausal complains, and increased menopausal attitude and HPLS. According to these results, it is suggested that the planned education programmes of the related to climacteric period can be applied to climacteric women.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Araştırma, klimakterik dönemdeki kadınlara verilen planlı sağlık eğitiminin menopozal yakınma, tutum ve sağlık davranışlarına etkisini araştırmak amacıyla öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneme modeli olarak planlanmıştır. Araştırma Erzurum Büyükşehir Belediyesi il sınırlarında olan Abdurahman Gazi Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan kadınlarla Ocak 2002-Ocak 2003 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşama, örneklemi oluşturan 337 klimakterik dönemdeki kadın üzerinde araştırma problemini tanımlamak amacıyla yapılmış ve veriler, Menopozal Yakınma Tarama Listesi, Menopoza İlişkin Tutum, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan soru formu ile toplanmıştır. Araştırmanın ikinci aşaması ise araştırma sınırlılıkları göz önünde bulundurularak örneklem grubundaki kadınlar arasından araştırmanın amacına uygun olarak belirlenen klimakterik dönemdeki 100 kadın üzerinde öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneme modeli olarak planlanmıştır. Çalışma grubundaki kadınların 50'si deney, 50'si kontrol grubunu oluşturmuştur. Ancak araştırma sürecini deney grubundan 43, kontrol grubundan 44 kadın olmak üzere toplam 87 kadın tamamlamıştır. Deney grubundaki kadınlara sekiz ay süren planlı bir eğitim programı uygulanmıştır. Deney ve kontrol grubundaki kadınlara eğitim öncesinde ve sonrasında Menopozal Yakınma Tarama Listesi, Menopoza İlişkin Tutum, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Sağlığın Önemi, Sağlık Durumunu Algılama, Çok Boyutlu Sağlık Kontrolü ve Öz Etkililik-Yeterlilik Ölçekleri uygulanmıştır. Kadınların en yaygın olarak yaşadıkları menopozal yakınmaların, uykusuzluk-yorgunluk (% 74.8), baş ağrısı-baş dönmesi (% 74.5), sıcak basması-gece terlemesi (%72.7), eklem-kas ağrıları (% 69.4), sinirlilik-gerginlik (%68.5) ve çarpıntı (%61.1) olduğu saptanmıştır. Kadınların menopoza ilişkin tutum puan ortalamaları 37.94±12.58 ve toplam sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamaları 94.64±1.25 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, klimakterik dönemdeki kadınlara verilen planlı sağlık eğitimi deney grubundaki kadınların döneme özgü yakınmalarını önemli ölçüde azaltmıştır. Menopozal yakınmalardan olan içe kapanma-ağlama ve iştah değişikliği-kilo artışı yakınmalarının eğitim sonrasında görülmediği saptanmıştır. Klimakterik kadınlarda yaygın görülen sıcak basması-gece terlemesinin % 76.7'den %30.2'ye, uykusuzluk-yorgunluğun %76.7'den %4.7'ye, baş ağrısı baş dönmesinin % 83.7'den %23.3'e ve eklem-kas ağrılarının % 79.1'den %37.2'ye doğru eğitim sonrasında bir azalma gösterdiği belirlenmiştir. Yine eğitim sonrasında deney grubundaki kadınların sontest menopoza ilişkin tutum puan ortalamalarında anlamlı bir artış gözlenmiştir (t=4.697, P=.000). Eğitim öncesi menopoza yönelik olumsuz tutum içinde olan kadınların eğitim sonrasında menopoza yönelik olumlu tutum içine girdikleri belirlenmiştir. Ayrıca deney ve kontrol grubundaki kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları sontest toplam puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş (t=7.127, P=.000) olup deney grubundaki kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamaları daha yüksek olarak belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre verilen eğitimin menopozal yakınmaları azalttığı, menopozal tutumu olumlu yönde geliştirdiği ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları puan ortalamalarını artırdığı saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda klimakterik dönemdeki kadınlara, döneme yönelik düzenli eğitim programlarının uygulanması önerilebilir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_161047_1_pp_1-158.pdf
  • 1
1-158
  • Turkish

REFERENCES

References: 

1-
Karanisoðl
u H. Klimakterik dönem. Coþkun A, ed. Doðum ve Kadýn Hastalýklarý El Kitabý. Birlik Ofset Ltd. Þti. Ýstanbul 1996: 184-203.
2-
Taþký
n L. Doðum ve Kadýn Saðlýðý Hemþireliði. Sistem Ofset matbaacýlýk. Ankara
2002.
3- Hawkins J, Higgins L. Gynecological Nursing. J.B. Lippincott Company. Philadelphia / Toronto. 1981: 463-470.
4-
Hotu
n N. Bir klometremetre taþý. Menopoz Çevik Matbaacýlýk. 1998, Ýstanbul.
5- Bayraktar R, Uçanok Z. Menopoza iliþkin yaklaþýmlarýn ve kültürlerarasý çalýþmalarýn gözden geçirilmesi. Aile ve Toplum Eðitim- Kültür ve Araþtýrma Dergisi. Nisan-Haziran 2002;5(2):5-12.
6- Dennerstein L. Well-being symptoms and the menopasal transition. Maturitas 1996;23(2):147-157.
7-
Akkuz
u G, Akýn A. Menopoz sonrasý ve yaþlýlýk döneminde kadýnýn saðlýk sorunlarý. Saðlýk ve Toplum. Temmuz-Aralýk 1998; 8(3-4): 68-72.
8- Huffman SB, Myers JE . Counseling women in midlife: an integrative approach to menopause. Journal of Counseling&Development 1999; 77(3):258-267.
9- Coudle P, Chen S. Care of women. In Clark MJ, ed. Nursing in the community. A Puplishing Divison of Prentice Hall. Connecticut 1992: 490-521.
10-
Baþtür
k M, Tayyar M, Kuðu N, Gönül A, Reyhancan M, Yabanoðlu Ý. Menopoz kliniðine baþvuran kadýnlarda psikiyatrik deðerlendirme. IV. Ulusal Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Kongresi. Ýstanbul 30 Ekim- 1 Kasým 1996.
11- Lowdermik DL, Perry SE, Bobok IM. Maternity and wonen's Health Care Infertility . St Louis Mosby . 1997: 1200-1213.
12-
Iþý
k G, Vural G. Menopoz polikliniðine baþvuran ve hormon replasman tedavisi baþlanan kadýnlarýn tedavilerine iliþkin bilgi ve görüþleri. Hemþirelik Araþtýrma Dergisi 2001;1 (1):39-48.
13-
Özda
ð N. Menopoz, Osteoporoz ve hormon replasman tedavisi. Hemþire. Mart-Nisan 1998 : 48 (2).9-11.
136
14-
Erdoða
n E, Yýlmaz D. Kadýnlarýn menopoz konusundaki bilgilerinin araþtýrýlmasý. Ege Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1987;3 (2):11-21.
15-
Güle
r K. Menopoz ve hemþirelik yaklaþýmý. Hemþirelik Bülteni . 1984; I (4): 14-19.
16-
Ergö
l Þ. Klimakterik dönemdeki kadýnlarýn saðlýk bakýmlarýna iliþkin uygulama ve tutumlarý. Saðlýk ve Toplum Ocak/Mart 2001;1:49-57.
17- Hvas L. Positive aspects of menopause. A qualitative study. Maturitas 2001;39:11-
17.
18- Cuong DT. Risks and benefits of hormone replacement therapy. http://matweb.hcuge.ch/bookmp/143.htm
19- Fuh JL, Wang SJ, Lu SR, Juang KD, Chin LM. The Kinmen women health investigation (KIWI): a menopausal study of a population aged 40-54. Maturitas 2001;39:117-124.
20- Berger G, Wenzel E. Women, body and society. Cross-culturel differans in menopause experiences. http://www.ldb.org/menopause.htm
21- Menopause affects Japanese women less than westerners. http://www.pslgroup.com/dg/9020 e.htm
22- Cross-cultural perspectives. http://www.webster.edu/woolflm/ageismeross.html.
23- Lock M. Contested meanings of the menopause. The Lancet 1991; 337 (25): 1270¬1271.
24- Punyahotra S. An Asian perspective of the menopause. Maturitas 1999;27(1):3
25- Jimenez LJ. Perez SG.The attitude of the woman in menopause and its infleunce on the climacteric.Ginecol Obstet Mex 1999; 67:319-322.
26- Esin
Özabac
ý N. Endüstriyel alanda calýþan iþçilerin saðlýk davranýþlarýnýn saptanmasý ve geliþtirilmesi.Ýstanbul Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Enstitüsü. Hemþirelik Anabilim Dalý.Doktora tezi. Ýstanbul, 1997.
27-
Esi
n N. Türk kadýnlarýnýn saðlýk davranýþlarýnýn deðerlendirilmesi. VI. Ulusal Halk Saðlýðý Kongresi.14-18 Nisan 1998. Adana.52-55.
28-
Pasinlioðl
u T, Gözüm S. Birinci basamak saðlýk hizmetlerinde çalýþan saðlýk personelinin saðlýk davranýþlarý. C.Ü. Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1998;2 (2): 60¬68.
137
29-
Saya
n A, Erci B. Çalýþan kadýnlarýn saðlýðý geliþtirici tutum ve davranýþlarý ile öz-bakým gücü arasýndaki iliþkinin deðerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi 2001; 4 (2) :11-19.
30- Ahijevych K, Bernhard L. Health promotion behaviors of African American
Women. Nursing Research 1994; 43 (2): 86-89.
31- Duffy ME. Health promotion in the family: current findings and directives for nursing research. Perspectives in family and community health. In Sauciers K, ed. Mosby year book. St Louis Baltimore 1991; 310-319.
32- Lusk SL, Kerr M; Ronis DL. Health-promoting lifestyles of blue-color, skilled trade, and white-collar workers. Nursing Research 1995;44(1); 20-23.
33- Kuster AE, Fong CM. Further psychometric evaluation of the Spanish Language health-promoting lifestyle profile. Nursing Research 1993;42 (5):266-269.
34- Wang HH. A comparison of two models of health promoting lifestyle in rural eldely Taiwanese women. Public Health Nursing 2001; 18 (3): 204-211.
35-
Gözü
m S, Tezel A. Yurtta kalan üniversite öðrencilerinin saðlýk davranýþlarýný etkileyen faktörlerin path analiziyle açýklanmasý. I. Uluslar Arasý-VIII. Ulusal Hemþirelik Kongresi. Kongre Kitabý. Antalya 29 Ekim-2 Kasým 2000:294-300.
36- Stuifbergen AK, Becker H, Sands D. Barriers to health promotion for individuals with disabilities. Perspectives in Family and Community Health. Mosby Year Book. St.
Lois Baltimore 1991:386-394.
37-
Þanlýoðl
u S. Kastamonu Merkez Saðlýk Ocaðý Bölgesi'nde 45-60 yaþ grubu kadýnlarýn menopoz ile ilgili bilgi düzeylerinin saptanmasý. Ankara Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Enstitüsü. Yüksek lisans tezi. Ankara 2001.
38-
Karaca
n Ertem G, Þirin A. Menopoz polikliniðine baþvuran kadýnlarýn menopoza iliþkin yakýnmalarýna verilen planlý eðitimin etkinliðinin incelenmesi.I. Uluslar arasý VIII Ulusal Hemþirelik Kongresi. Kongre kitabý. Antalya,Türkiye, 29 Ekim- 2 Kasým
2000: 256-259.
39- Uptan S. Klimakterik dönemdeki kadýnlarýn öz-bakým gücünün artýrýlmasýnda hemþirenin rolü. Saðlýk Bilimleri Enstitüsü. Hemþirelik Anabilim Dalý. Ýstanbul 1999.
40- Collier P. Health behaviors of women. Nursing Clinics Of North America. 1982;17(1):121-126.
138
41- Faye JL, Stefanie GC. Discomforts of the perimenopause. JOGN February
1996:173-180.
42- Conboy I, Domar A, Connel EO. Women at mid-life: syptoms, attitudes, and choices, an internet based survey. Maturitas 2001; 38(29):211-215.
43-
Erc
i B, Kýlýç D, Tortumluoðlu G. Ailelere verilen eðitimin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarýna etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 2001;4
(1):33-40.
44- Chen MY. The effectiveness of health promotion counseling to family caregivers. Public Health Nursing 1999; 16(2): 125-132.
45- Chen MY, Huang LH, Wang EK et al. The effectiveness of health promotion counseling for overweight adolescent nursing students in Taiwan. Public Health
Nursing 2001; 18(5): 350-356.
46-
Saðlýð
ý Geliþtirme. Dünya Saðlýk Örgütü Yayýný, WHO/HPR/HEP/95.1. 17-21
Kasým 1986 Ottowa, Ontarino, KANADA.
47- Cook MJ. Perimenopause; An opportunity for health promotion. JOGN May/June
1993:223-228.
48-
Atala
y M. Tel H. Gelecek yüzyýlda hemþirelikte lisans eðitiminin vizyonu. C. Ü. Hemþirelik Yüksek Okulu Dergisi 1999;3(2):47-54.
49- Tillet LA, Nola J, Pender. The health promotion. In Tomey MA, Alligood MR, eds. Nursing Theorist and their work. Mosby, St Louis Baltimore 1998; 529-535.
50-
Karanisaoðl
u H. Menopozda cinsel iþlev bozukluklarý ve hemþirelik yaklaþýmý. Hemþirelik Bülteni. 1989; (III) 14: 103-106.
51- Edelman C, Milio N. Health defined; pPromotion and specific protection. In Edelman C, Mondle CL, eds. Health Promotion throughout the lifespan. The C.V. Mosb. Company. Princeton , 1986: 2-92.
52-
Aksaya
n S, Gözüm S. Olumlu saðlýk davranýþlarýnýn baþlatýlmasý ve sürdürülmesinde öz-etkililik algýsýnýn önemi. C. Ü. Hemþirelik Yüksek Okulu Dergisi 1998;2(1):35-41.
53- Redland AR, Stufbergen AK. Strategies for maintenance of healt-promoting behaviours. Advences in clinical Nursing Research. June 1993; 28(2): 427-442.
54- Pender NJ, Murdaug CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice 2002. http://www.nursing.umich.edu/faculty/chart.gif
139
55- Pender NJ. Health promotion in nursing practice. (2 nd ed).Norwalk, CT:Appleton&Lange, California 1987.
56-
Ertüngeal
p E, Seyisoðlu H. Klimakterium ve Menopoz. Kiþniþçi HA ve ark, eds. Temel Kadýn Hastalýklarý ve Doðum Bilgisi. Güneþ Kitapevi. Ankara 1996:1319-1351.
57-
Ça
y G. Klimakterium ve menopoz döneminde hormon replasman tedavisi. Hemþire Dergisi 1998;48 (4): 12-15.
58-
Çang
a Þ, Önder Ý. Propedötik (Kadýn-Doðum). Ar Basým-Yayýn Ve Daðýtým A.Þ. Ýstanbul 1982.
59-
Saraçoðl
u F. Menopoz ve hormon replasman tedavisi. Türk Hemþireler Dergisi
1997;47(4):37-48.
60- Greendale GA. Lee NP. Arriola ER. The menopause. Lancet 1999; 353 (9152) :571-
580.
61- Rudy DR. Kadýnlarda klimakterik sorunlar. In Rudy DR, Kurwski K, eds. Aile Hekimliði Cilt II. Çeviren: El-Hüseyni N. Turgut Yayýncýlýk ve Ticaret A.Þ. Ýstanbul
1998;329-340.
62- Menopause: Another change in life. http://www.hioti.com
63- Menopoz ve klimakterium. http://www.explorer.msn.com.
64- Gomel V, Munro MG, Röve T. Jinekoloji. Çeviri: Attar NE. Atlas Kitapçýlýk Tic. Ltd.Þti. Ankara 1995:1-350.
65-
Taþký
n L. Anne Saðlýðý Hemþireliði. Hürbilek Matbaacýlýk. Ankara1993.
66- Yürekli A. Menopoz ve psikolojik destek. Ege Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu
Dergisi 1998; 4(2): 49-54.
67- Menopause Problems. http://www.menopause.online.com/intl.asp
68- Menopause 101. http://www.hioti.com
69- Bükülmez O. Hormon replasman tedavisi. Hacettepe Týp Dergisi 1998:29(4);60-69.
70-
Menopo
z son deðil baþlangýç olabilir. http://search.msn.com/results.com
71-
Bat
ý E. Menopoz. http://explorer.msn.com
72- Hot Flashes. http://womenshealth.about.com
73- Greene JG, Cooke DJ. Life stress and symptoms at the climacterium. British Jouernal of Psychiatry 1980;136:486-491.
74- Aber CS. Arathuzik DR. Womens perceptions and concern about menopause. Clin
Excell Nurse Pract 1998; 2 (4):232-238.
140
75- Reynolds M, Tindall VR. Gynaecological Nursing. Blackwell Scientific Publications. London 1984.
76- Ertüngealp E ve ark. Changes in bone mineral density with age, menopausal status and bady mass index in Turkish women. Climacterc 1999;245-251.
77- Eskiyurt N, Akyüz G. Osteoporoz: Genel bir deðerlendirme. Karaaslan Y, Akyüz G, eds. Osteoporoz 40.MD Yayýncýlýk. Ankara. 2002:1-22.
78- Stanhope M, Lancaster J. Community Health Nursing. Promoting health of aggregates, families and individuals. Mosby-Year Book.United States 1992.
79- Hotun N,
Menopo
z kliniði yönetimi. V.Ulusal Hemþirelik Kongresi. Ýzmir 2-4 Temmuz 1997.
80- Sayan A. Beslenme alýþkanlýklarý ve temel besin gereksinimleri. Atatürk Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 2 (2):53-66.
81-
Sürücüoðl
u S. Beslenme ve saðlýðýmýz. Standart 1999;38(448):40-52.
82- Palank CT. Determinants of health- promotive behaviors. Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4):815-831.
83- Tanner EK. Assesment of a health promotive lifestyle. Nursing Clinics of North America. 1991;26 (1): 845-853.
84- Jones LC, Trabeaux S. Women's Health. Community Health Nursing. Stanhope M, Lancaster J, eds.Mosby-Year Book. St. Louise Missouri, 1996:545-564.
85- Managing menopause with diet. http://www.find.article.com
86- Bayýk A. Kadýn saðlýðý. Erefe Ý, ed. Halk Saðlýðý Hemþireliði El Kitabý. Birlik Ofset Ltd. Þti. Ýstanbul 1999:156-169.
87- Van Winter JT, Bernard ME. Oral contraception use during the perimenopausel years .Am Fam Pysician 1998; 58(6) :1375-1382.
88- Peddicord K. Strategies for promoting stres reduction and relaxation . Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4):867-874.
89-
Balta
þ A. Baltaþ Z. Stres ve Baþa Çýkma Yollarý. Remzi Kitabevi. Ýstanbul, 1993.
90-
Pekteki
n Ç. Stres ve baþa çýkma yollarý. Hemþirelik Bülteni 1990;IV (15):95-106.
91- Damrosch S. General strategies for motivating people to change of their behavior. . Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4);833-843.
92-
Gözü
m S. Bað B. Etkin Saðlýk Eðitiminde Sosyal Biliþsel Öðrenme Kuramýnýn Kullanýmý. Atatürk Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1998;1 (2):32-43.
141
93- Spellbring AM. Nursings role in health promotion. Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4) ;805-815.
94-
Bacanl
ý H. Geliþim ve Öðrenme. Nobel Yayýn Daðýtým. 4. geliþtirilmiþ baský. Ankara 2001:179-195.
95- Marriner A. Nursing theorist and their work. The C.V. Mosby Company. St. Louis,
Toronto, 1986.
96-
Özte
k Z. Saðlýk kavramý ve birinci basamak saðlýk hizmetleri. Hacettepe dergisi, 2000; 31(1):73-77.
97-
Özte
k Z, Kubilay G. Toplum Saðlýðý ve Hemþireliði. SOMGÜR Yayýncýlýk. Ankara
1996.
98- Spradley BW. Community Health Nursing Concepts And Practice. Little Brown And Company, Boston 1981.
99-
Biro
l L. Hemþirelik Süreci. BOZKAYA Matbaacýlýk.Ýzmir, 2000.
100-
Erdoða
n S, Nahcivan N, Esin N, Ýbrikçi S. Saðlýðý sürdürme saðlýðý geliþtirme ve hemþirelik. Hemþirelik Bülteni. 1994; VIII (32): 28-35.
101-
Özba
y Y. Geliþim ve Öðrenme Psikolojisi. Erol Ofset. Trabzon 2001.
102- Eells Walsh Ma. Strategies for promotion of avoiding harmful substances. Nursing Clinics Of North America. 1991;26 (4);915-927.
103- Edmuds MW. Strategies for promoting physical fitness. Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4):855-866.
104- Drican R.
Toplu
m Hekimliði. Hatipoðlu Yayýnevi. Ankara 1990.
105- Bigbee J. Strategies for promoting health protection. Nursing Clinics Of North America.1991;26 (4): 895-914.
106-
Akdu
r R. Saðlýk Bilimlerinde Araþtýrma ve Tez Yapma Rehberi.Ankara 1996.
107-
Karaca
n G. Hormon replasman tedavisi. Ege Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1996;12 (1):105-110.
108- Menopause in differant cultures. http://ipog.ispog.org/abstracts/june
109-
Çoþku
n A, Hotun N. Kadýnlarýn klimakterik dönemine özgü gereksinimleri ve hemþirenin rolü. V. Ulusal Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Kongresi 30 Ekim- 1 Kasým Ýstanbul Üniversitesi Týp Fakültesi 1996.
142
110-
Uçano
k Z. Farklý yaþ gruplarýndaki kadýnlarda menopoza iliþkin belirtilerin, tutumlarýn ve yaþama bakýþ açýsýnýn incelenmesi.Yüksek Lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara, 1994.
111-
Gözü
m S, Aksayan S. Öz-etkililik-yeterlilik ölçeðinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliliði. Atatürk Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1999;2 (1):21-34.
112-
Velioðl
u P. Hemþirelikte Kavram ve Kuramlar. Alaþ Ofset. Ýstanbul 1999.
113- Velasco MV, Hernandez E, Ojeda-Mijares RI, Pozos-Cavanzo JL, Camacho-Rodriquez MA, Cardona-Perez JA. Experience and knowledge about climacteric and menopause in women in Mexico City. Gac Med Mex 2000;136(6):555-564. http://www.ncbi.nlm.nih.gov.tr (Abstract).
114-
Oska
y (Yeþiltepe) Ü. Kadýnlarýn menopoz dönemindeki saðlýk sorunlarýna iliþkin bilgilerinin belirlenmesi. Ýstanbul Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Enstitüsü Hemþirelik Ana bilim Dalý Yüksek Lisans Tezi. Ýstanbul 1995.
115-
Özso
y A, Bayýk A. Ergene Saðlýk Ocaðý Bölgesi'nde kadýnlarda menopozun epidemiyolojik incelenmesi ve menopozla ilgili sorunlarýn saptanmasý. II.Ulusal Hemþirelik Kongre Bildirileri. Atatürk Kültür Merkezi. Ýzmir 12-14 Eylül 1990.
116- Pan HA, Wu MH, Hsu CC, YAO BL, Huang KE. The perception of menopause among women in Taiwan. Maturitas 2002; 41 (4); 269-274.
117-
Erso
y T, Göktuð A. www.yasamsaglik.com
118- Carolan M. Menopause: Irish women's voices. JOGN july/Agust 2000:397-404
119- Lee KH. Korean urban womens experience of menopause. New life.health care women Int 1997;18 (2):139-148.
120- Bromberger JT, Meyer PM, Kravitz HM et al. Psychologic distres and natural menopause: A multietnic community study. Amerikan Public Health Association 2001;91(9):1435-1442.
121- Malacara MJ, Cetina TC, Bassol S et al. Symptoms at pre-and postmenopause in rural and urban women from three States of Mexico. Maturitas 2002; 43(1):11-19.
122- Bardel A, Wallender MA and Svardsudd K. Hormone replacement therapy and symptom reporting in menopausal women.maturitas 2002;41(1):7-15.
123- Collins A. A psychological approach to management of the menopause. Maturitas
1997;27(1):2
124- Bloch A. Self-awereness during the menopause. Maturitas 2002 ;30;41(1):61-68.
143
125- Ballinger CB. Psychiatric aspects of menopause. British Journal of Psychiatry
1990;156:773-787.
126-
Seze
n L. Erzurum Þehir Folklorü. Erzurum Kalkýnma Vakfý Yayýnlarý. Erzurum
1994.
127- Hautman MA. Changing womenhood:Perimenopoz among Filipina-Americans.
October JOGN 1996;25(8):667-672.
128-
Yýlma
z A. Eþler arasýndaki uyum: kuramsal yaklaþýmlar ve görgül çalýþmalar. Aile ve Toplum Eðitim- Kültür ve Araþtýrma Dergisi. 2001; 1(4). http://aile.gov.tr/esleruyum.htm+evlilik+uyum
129- Erci B. Women s efficiency in decision making and their perception of their status in the family. Public Health Nursing 2003;20(1):65-70
130- Özkan A, Demir Ü. Kadýn istismarý. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi 2002;5(1):87-92.
131- Chim H, Tan BH, Ang CC, Chew EMD, Chong YS, Mei S. The prevalence of
menopausal symtoms in a community in singapore. Maturitas 2002; 41 (4):275-282.
132- Frey KA. Middle-aged womens Experience and perceptions of menopause. Women Health 1981;6 (1-2):25-36.
133- Seçkin NC, Sener AB, Turhan NÖ, Gökmen O, Orhon E, Bulgurlu H et al. The
menopausal age, related factors and climacteric symptoms in Turkish women. Maturitas
1998;30(1):37-40.
134- Iþýk G, Vural G. Menopoz polikliniðine baþvuran ve hormon replasman tedavisi baþlanan kadýnlarýn tedavilerine iliþkin bilgi ve görüþleri. Hemþirelik Araþtýrma Dergisi.
2001; 1(1):39-48.
135- Dog TL, Riley D, Carter T. An integrative approach to menopause. Alternative Therapies Ýn Health And Medicine; Aliso Viejo 2001;7 (4):45-57.
136-
Yüceca
n S. Saðlýklý yaþama giden yol: Yeterli ve dengeli beslenme.VI. Ulusal Halk Saðlýðý Kongresi. 14-18 Nisan 1998.32-35.
137- Wasaha S. What every woman should know about menopause. AJN 1996; 96 (1):
25-32.
138- Glerup H. Commonly recommended daily intake of vitamin D is not sufficient. J intern Med 2000;247 (2):260-268.
144
139- Özçelik Ö, Çakýroðlu P. Çalýþanlarýn süt-yoðurt- peynir tüketim alýþkanlýklarý. Standart 1999;38(448):34-39.
140- Avis
NE
. Kadýnlarýn menopoza bakýþlarý. Menopozitif 1997 Sayý 1 Aralýk.
141- Akþit B. Toplum kültür ve saðlýk. Bertan M, Çaðatay G, eds.Halk Saðlýðý Temel Bilgiler. Güneþ Kitapevi Ltd. Þti. Ankara 1995:13-26.
142-
Merca
n R. Menopozda Hormon Tedavisi. http:// www.explorer.msn.com
143- Chiechi LM, Granieri M, Lobascio A, Ferreri R, Loizzi P. Sexuality Ýn the climacterium. Clinexp Obstet Gynecol 1997; 24 (3):158-159.
144-
Erc
i B. Annelerin saðlýk ocaklarýnýn görevleri hakkýndaki bilgileri ve beklentileri.
Atatürk Üniversitesi Týp Bülteni 1991;23(4):393-404.
145-
Iþý
k E. Psikiyatrik yönden menopoz. IV. Ulusal Konsültan Liyezon Psikiyatrisi Kongresi. 30 Ekim-1 Kasým. Ýstanbul, 1996.
146- Lopez J, Perez SG . The attitude of the women in menopause and its infleunce on the climacteric. Ginecol Obstet Mex. July 1999;67:319-322 (Pubmed-Abstract).
147- Kotsriwrong C. The health promotion of menopause women. http://websis.kku.ac.th/abstract/thesis
148- Bottorff JL, Johnson JL, Ratner PA, Hayduk LA. The effects ofcognitive-perceptual factors on health promotion behavior maintenance. Nursing Research 1996; 45(1):30-36.
149- Johnson JL, Ratner PA, Bottorf JL, Hayduk LA. An exploration of Pender's Health Promotion Model using Lisrel. Nursing Research 1993;42(3): 132-138.
150- Erci B,
Aydý
n Ý, Tortumluoðlu G. Koruyucu saðlýk hizmetlerinde görev yapan hemþire ve ebelerin saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý ve tükenmiþlik düzeyleri. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi 2000;3 (1): 10-15.
151- Yetkin A, Uzun Ö. Eðitimi saðlýkla ilgili olan ve olmayan yüksekokul öðrencilerinin saðlýk davranýþlarýnýn karþýlaþtýrýlmasý. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi 200;3(2):1-11.
152- Erci B. Okanlý A. Kýlýç D. Premenstural sendromun saðlýklý yaþam biçimi davranýþlarý ve depresyon düzeyi ile iliþkisi. Atatürk Üniversitesi Hemþirelik Yüksekokulu Dergisi 1999 ;2 (2):14-26.
153- Pender NJ, Walker SN, Sechirist KR et al. Predicting health promoting lifestyles in the workplace. Nursing Research 1990;326(3):106-120

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com