Buradasınız

Anasayfa » Content

MENDERES MASİFİ" NDEKİ (BATI ANADOLU) GNAYSİK GRANİTLERİN YERLEŞİM ÖZELLİKLERİ VE MASİFİN TEKTONİK EVRİMİNDEKİ YERİ; YENİ ARAZİ BULGULARI VE YAŞ TAYİNLERİ

Journal Name:

  • Maden Tetkik ve Arama Dergisi

Publication Year:

  • 2011

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Understanding the ages and emplacement mechanism of the gneissic granites cropping out in large areas of the Menderes Massif has a critical importance in its tectonic evolution. Based on some radiogenic age data, the gneissic granites and the surrounding high-grade micaschists have been advocated to be the Precambrian "Core Succession" that was undergone high-grade metamorphism during the Pan-African Orogenesis. The micascists and marbles of Palaezoic-Mesozoic age have been defined as the "Cover Succession" unconformably overlying the core assemblages. It has also been indicated that during the Alpine Orogenesis and by the Main Menderes Metamorphism the core and cover successions were metamorphosed together in relatively lower grade conditions. Although the Menderes succession underlies a large region in the western Anatolia and display uncovered outcrops, in nowhere structural evidences of the unconformity between Pan-Africa n core and the Palaeozoic-Mesozoic cover series has been reported. It is very difficult to expect the Alpine Orogeny to erase the older Pan-African structures to a point of undefinable state. In this study, we have new mapped and examined the boundary relations between the so-called Pre-Cambrian core and Palaeozoic-Mesozoic country succession around Dibek Mountain, Çine-Yatağan and incirliova Dam site. In Dibek Mountain gneissic granites were emplaced, as migmatitic fronts, into the marble lenses-bearing micaschists paralel to their foliation planes. Along the Çine-Yatağan road, migmatitic syn-tectonic granitic fronts injected into and engulfed the Palaeozoic black marble, black chert and micaschist alternation. In this region, the Palaeozoic units pass upward into the Triassic metadetritals with mafic volcanic intervals and they in turn grade into the Mesozoic plat¬form-type marble succession. In this location the granites intrude into the Palaezoic and Mesozoic series which were paleontologically dated in some other areas of the masif. Similarly around the incirliova Dam site the augen gneisse-migmatitic granite complex intruded into a complete stratigraphic section from Palaeozoic to Triassic and the Mesosozic marble succession. New field data indicate that the high-temperature-type Barrowien Main Menderes Metamorphism caused a rejuvenation in the crust and granites with large migmatitic fronts emplaced syntectonically into the entire section of the masif from thick metadetrital units below and the Palaeozoic-Mesozoic cower series above. Precambrian and Alpine zircon ages determined from the gneissic granites could be explained by the rejuvenation and migmatism during the Main Menderes Metamorphism.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Menderes Masifi' nin çok geniş bölümlerinde yüzeyleyen gnaysik granitlerin yerleşim yaşları ve mekanizmalarının belirlenmesi, masifin tektonik evriminin anlaşılması açısından kritik önem taşır. Birçok araştırıcı bu gnayslardan elde ettikleri radyojenik zirkon yaşlarına dayanarak granitlerin ve yüksek dereceli mikaşistlerden oluşan yan kayalarının Menderes Masifi' nin Prekambriyen yaşlı "Çekirdeği" olduğunu ve Pan-Afrikan orojenezi sırasında yüksek dereceli metamorfizma geçirdiğini savunur. Mikaşist ve mermerlerden oluşan Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı "Örtü birimleri" olarak tanımlanmış istifin "çekirdek birimlerini" uyumsuz olarak örtmüş olduğu belirtilir. Alpin orojenezi sırasındaki Ana Menderes Metamorfizması sırasında "Çekirdek" ve "Örtü birimleri" birlik¬te fakat daha düşük dereceli metamorfizmaya uğradığı ileri sürülür. Menderes Masifi kayaları Batı Anadolu'da çok geniş ve açık mostralar sunmasına rağmen Pan-Afrikan çekirdek ile örtü birimleri arasında olması beklenen açısal diskordansın yapısal verileri hiçbir yerde açık olarak saptanamamıştır. Alpin olaylarının Pan-Afrikan yapılarını tamamen silmiş olması açıklanması zor bir sorun olarak durmaktadır. Bu çalışmada Menderes Masifi'nde Prekambriyen yaşlı çekirdek olarak tanımlanan gnaysik granitler ile Paleozoyik-Mesozoyik çevre kayaların ilişkisi Dibekdağı, Çine-Yatağan yolu ve incirliova Barajı alanlarında yeniden haritalanarak incelenmiştir. Dibekdağı alanında gnaysik granitler çevre kayaların foliasyonu boyunca migmatitik cepheler şeklinde mermer mercekleri içeren mikaşistlerin içine yerleşmiştir. Şistlerden granitlerin içerisine doğru çevre kayalar derece derece özümlenir ve kuvarso-feldspatik mercekler ve girdiler artarak magmatik cephenin içine girilir. Çine-Yatağan Yolu boyunca migmatitik sintektonik granitik cephe, masifin Paleozoyik yaşlı siyah mermer, siyah çört ve şist ardalanmasını yutarak yerleşmiştir. Bu alanda Paleozoyik birimler stratigrafik olarak üste doğru Triyas yaşlı mafik volkanik ara katkılı kırıntılı birimlere ve onlar da Mesozoyik platform mermerlerine geçer. Bu alanda yaşları masifin başka böl¬gelerinde fosillerle belirlenmiş ve fasiyesleri iyi bilinen Paleozoyik-Mesozoyik örtü birimleri gnaysik granitler tarafından yutulmuştur. Benzer şekilde, incirliova baraj alanında gözlü gnays-migmatitik granit kompleksi Paleozoyik yaşlı siyah çört ve mermer istifini ve onların üzerine gelen Triyas metakırıntılı kayalarını ve en üstte Mesozoyik beyaz mermer istifinin tümünü keser. Yeni saha verileri yüksek sıcaklık trendine sahip Barroviyen tipi Ana Menderes Metamorfizması' nın kabukta rejüvenasyona neden olduğunu ve migmatitik cepheler şeklinde yük¬selen sintektonik granitlerin oluştuğunu ve bunların hem çekirdek-örtü sınırını hem de Paleozoyik-Mesozoyik örtü birimlerini yutarak yerleştiğini gösterir. Masifteki gnaysik granitlerden yaygın olarak elde edilen Prekambriyen ve yer yer ise Alpin yaşları bu tür bir rejüvenasyon ve migmatitleşme ile açıklanabilir.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastrmx_182913_142_pp_167-193.pdf
  • 1
167-193
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Akay, E. 2009. Geology and petrology of the Simav Magmatic Complex (NW Anatolia) and its com¬parison with the Oligo-Miocene granitoids in NW Anatolia; implications on Tertiary tectonic evolution of the region. International Journal of Earth Sciences 98. 1655-1675. DOI 10.1007/
s00531-008-0325-0
Banerji, A.K. 1977. On the Precambrian banded iron-formations and the manganese ores of the Singhbhum region, eastern India. Economic Geology 72, 90-98.
Bankes, N.J. 1973. Precambrian iron-formations of southern Africa. Economic Geology 68, 960¬1004.
Batchelor, R.A. ve Bowden, P. 1985. Petrogenetic interpretation of granitoid rock series using multicationic parameters. Chemical Geology
48, 43-55.
Bozkurt, E.
1996
. Metamorphism of Palaezoic schists in the southern Menderes Massif: field, petrog-raphic, textural and microstructural evidence. Turkish Journal of Earth Sciences 5, 105-121.
v
e Park, R.G. 1994. Southern Menderes
Massif: an incipient metamorphic core complex in western Anatolia, Turkey. Journal of the Geological Society, London 151, 213-216.
v
e 1997a. Evolution of a mid-Tertiary
extensional shear zone in the southern Men¬deres Massif, western Turkey. Societe Geo-logique de France Bulletin 168, 3-14.
ve
19976
. Microstructures of deformed
grains in the augen gneisses of southern Menderes Massif and their tectonic signifi¬cance. Geologische Rundschau 86, 103-19.
ve
1999
. The structure of the Palaezoic
schists in the southern Menderes Massif,
wester
n Turkey: a new approach to the origin of the main Menderes metamorphism and its rela¬tion to the Lycian Nappes Geodinamica Acta
12, 25-42.
v
e Satır, M. 2000. The southern Menderes
Massif (western Turkey): geochronology and
MENDERES MASİFİ GNAYSİK GRANİTLERİ
191
exhumation history. Geological Journal 35,
285-296.
Bozkurt, E. ve Park, R.G.
2001
. Discussion on the evolution of the southern Menderes Massif in SW Turkey as revealed by zircon dating. Journal of Geological Society, London 158,
393-395.
v
e Oberhansli, R. 2001. Menderes Massif
(western Turkey): Structural, metamorphic and magmatic evolution: a synthesis. International Journal of Earth Sciences 89, 679-708.
Candan, O. 1994a. Petrography and metamorphism of the metagabbros at the northern part of the Menderes Massif, Demirci-Gördes submassif of the Menderes Massif. Geological Bulletin of
Turkey 37, 29-40.
19946. Metamorphism of the gabbros in the
Aydın-Çine
submassi
f and their correlation with those in the related submassifs of the Men¬deres Massif. Turkish Journal of Earth Sciences 3, 123-129.
1995. Relict granulite-facies metamorphism in
the Menderes Massif. Turkish Journal of Earth Sciences 4, 35-55.
1996. Petrography and metamorphism of the
gabbros around Kiraz-Birgi region, Ödemiş-Kiraz submassif of the Menderes Massif. Yer¬bilimleri 18, 1-25.
ve
Dora
, O.Ö. 1998. Granulite, eclogite and
blueschist relics in the Menderes Massif: An approach to Pan-African and Tertiary metamor-phic evolution. Geological Society of Turkey Bulletin 41, 1-36 [in Turkish with English abstract].
Oberhansli, R., Çetinkaplan, M., Partzsch, J.R.,
Warkus, W.C. ve Durr, S.H. 2001. Pan-African high-pressure metamorphism in the Pre-cambrian basement of the Menderes Massif, western Anatolia, Turkey. International Journal of Earth Sciences 89, 793-811.
Koralay, E., Dora, O.Ö., Chen, F., Oberhansli,
R., Akal, C., Satır, M. ve Kaya, O. 2006. Menderes Masifi' nde Pan-Afrikan sonrası uyumsuzluk: Jeolojik ve jeokronolojik bir yak
laşım. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Bildiri Özleri,
25
Candan, O. Koralay, E., Dora, O.Ö., Chen, F., Oberhansli, R., Çetinkaplan, M., Akal, C., Satır, M. ve Kaya, O. 2007. Menderes Masifi' nin Pan-Afrikan temelinin stratigrafisi ve örtü-çekirdek birimlerinin ilksel dokanak ilişkisi. Menderes masifi Kollokyumu, Bildiri özleri, 8¬13.
Chappel, B.W. ve White, A.J.R. 1974. Two contrasting granite types. Pacific Geology 8, 173-174.
Dean, W.T ve Özgül, N. 1994. Cambrian rocks and faunas, Hudai area, Taurus Maountains, south¬western Turkey. Bulletin Royal des Sciences Naturelles de Belgique. Science de la Terre 64,
5-20.
Debon, F. ve Le Fort, P. 1983. A chemical-mineralogi-cal classification of common plutonic rocks and associations. Transactions of Royal Society, Edinburgh Earth Sciences 73, 135-149.
Dora, O., Kun, N. ve Candan, O. 1988. Metavolcanics (leptites) in the Menderes Massif: a possible paleoarc volcanism. Middle East Technical Uni¬versity Journal of Pure and Applied Sciences
21, 413-445.
Kun, N. ve Candan, O. 1992. Metamorphic
history and geotectonic evolution of the Men¬deres Massif. In: Savaşçın, M.Y. & Eronat A.H. (eds), Proceedings of International Earth Sciences Congress on Aegean Regions 1990, Dokuz Eylül University Publications 2, 107-115.
Candan
, O., Kaya, O. ve Koralay, E. 2001.
Revision of the so-called leptite-gneisses in the Menderes Massif: A supracrustal metasedi-mentary origin. Geological Rundschau 89, 836¬851.
Durr, S.H. 1975. Ber alter und geotektonische stellung des Mendereskristallins/SW- Anatolien und seine aequivalente in der mittleren Aegaeis. Habil.-Schr. Philipps-Univ. Marburg/Lahn, 107p.
Erdoğan, B. 1982. Bitlis Masifinin Avnik (Bingöl) yöresinde Jeolojisi ve yapısal özellikleri: Ege Üniversitesi. Yerbilimleri Fakültesi, İzmir, do¬çentlik tezi, 106 s (yayımlanmamış)
192
Burhan ERDOĞAN, Erhan AKAY ve Altuğ HASÖZBEK
Erdoğan, B. 2006. Menderes Masifi' nin çekirdek kompleksi modeli olarak evrimi ve yüzeylen-mesinde kıtasal ölçekli sıyrılma faylarının rolünün tartışılması. 59. Türkiye Jeoloji Kurul¬tayı, Bildiri Özleri, 15-16.
Dora,
O
. ve Helvacı, C., 1981. Avnik (Bingöl)
yöresi apatitli demir yataklarının jeolojisi ve oluşumu: Ege Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesi İzmir, rapor, 122 s (yayımlanmamış)
ve
1983
. Geology and genesis of the
apatite-bearing iron deposits of the Bitlis Massif. Bulletin of the Geological Society of Turkey: 26, 133-144.
ve Güngör, T.
2004
. The problem of the core-cover boundary of the menderes massif and an emplacement mechanism for regionally exten¬sive gneissic granites, western Anatolia (Turkey). Turkish Journal of Earth Sciences 13,
15-36
Uchman,
A.
, Güngör, T. ve Özgül, N. 2004.
Lithostratigraphy of the Lower Cambrian meta-clastics and their age based on trace fossils in the Sandıklı region, southwestern Turkey. Geobios, 37/3: 346-360
Evirgen, M. 1979. Menderes Masifi metamorfizmasına petroloji, petrokimya ve jenez açısından yak¬laşımlar (Ödemiş-Tire-Bayındır-Turgutlu yöre¬si). Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi. 190 (260) E 93m, L19 paftası
1981.
Mendere
s Masifinin gnayslarında ve şist¬lerinde metamorfizma koşulları, Alaşehir-Mani-sa: Tartışma ve Yanıt. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24, 91-94.
v
e Ashworth, J.R. 1984. Andalusitic and
kyanitic facies series in the central Menderes Massif, Turkey. Neues Jahrbuch für Minera-logie-Monatshefte, H5, 219-227.
Gedik, İ.
1977
. Conodont biostratigraphy in the Middle Taurus. Geological Society of Turkey Bulletin
20, 35-48.
Gessner, K., Collins, A.S., Ring, U. ve Güngör, T. 2004. Structural and thermal history of poly-orogenic basement: U?Pb gecohronology of
granitoid rocks in the southern Menderes Massif, Western Turkey. Journal of the Geological Society, London 161, 93-101.
Gole, N.J. 1981. Archean banded iron-formations, Yilgran Block, western Australia. Economic Geology 76, 1954-1974.
Goodwin, A.M. 1973. Archean iron formations and tec¬tonic basins of the Canadian Shield. Economic Geology 68, 915-937.
Güngör,
T
. 1998. Stratigraphy and Tectonic Evolution of the Menderes Massif in the Söke-Selçuk Region. PhD Thesis, Dokuz Eylül University, Graduate School of Natural and Applied Sciences, 147 p (yayımlanmamış).
ve Erdoğan,
B
. 2001. Tectonic significance of
the Mesozoic mafic volcanic rocks in the Menderes Massif, west Turkey. Internatinal Journal of Earth Sciences 89, 874-882.
Hasözbek,
A.
, Akay, E., Erdoğan, B., Satır, M. ve Siebel, W. 2010a. Early Miocene granite forma¬tion by detachment tectonics or not? A case study from the northern Menderes Massif (Western Turkey). Journal of Geodynamics. doi:10.1016/j.jog.2010.03.002
Satır
, M., Erdoğan, B., Akay, E. ve Siebel, W.
20106. Early Miocene post-collisional magma-tism in NW Turkey: geochemical and geochro-nological constraints. International Geology Review. DOI: 10.1080/00206810903579302.
Hetzel, H. ve Reischmann, T. 1996. Intrusion age of Pan-African augen gneisses in the southern Menderes Massif and the age of cooling after Alpine ductile extensional deformation. Geolo¬gical Magazine 133, 565-572.
Kimberley, M.M. 1978. Paleoenvironmental classifica¬tion of iron formations. Economic Geology 73,
215-229.
Konak, N., Akdeniz, N. ve Öztürk, E.N. 1987. Geology of the South of Menderes Massif. IGCP Proj. 5: Guide Book field excursion Western Anatolia, Turkey. Mineral Research and Exploration Institute of Turkey Publication, 42-53.
Koralay, E., Satır, M. ve Dora, O.Ö. 2001. Geoche-mical and geochronological evidence for Early
MENDERES MASİFİ GNAYSİK GRANİTLERİ
193
Triassic calc-alkaline magmatism in the Menderes
Massif
, western Turkey. International Journal Earth Sciences 89, 822-835.
Koralay,
E.
, Candan, O., Dora, O.Ö., Satır, M., Oberhansli, R. ve Chen., F. 2007. Menderes Masifi' ndeki Pan-Afrikan ve Triyas yaşlı mag-matik kayaçların jeolojisi ve jeokronolojisi, Batı Anadolu, Türkiye. Menderes Masifi Kollok-yumu, Bildiri Özleri, 24-31.
Lips, A.L.W., Cassard, D., Sözbilir, H., Yılmaz, H. ve Wijbrans, J.B. 2001. Multistage exhumation of the Menderes Massif, Western Anatolia (Turkey). International Journal of Earth Sciences 89, 781-792.
Loos, S. ve Reischmann, T. 1999. The evolution of the southern Menderes Massif in SW Turkey as revealed by zircon dating. Journal of the Geological Society, London156, 1021-1030.
Maniar, P.D. ve Piccoli, P.M. 1989. Tectonic discrimina¬tion of granitoids. Geological Society of Ame¬rica Bulletin 101, 635-643.
Okay, A.I. 2001. Stratigraphic and metamorphic inver¬sions in the central Menderes Massif: a new structural model. International Journal of Earth Sciences 89, 709-727.
2007. The Tavşanlı Zone-The subducted
northern margin of the Taurides. Colloquium on Menderes Massif, Extended Abstracts, 34-38.
Satır, M.,
Maluski
, H., Siyako, M., Monie, P.,
Metzger, R. ve Akyüz, S. 1996. Paleo- and Neo-Tethyan events in northwestern Turkey: Geologic and geochronologic constraints. In: Yin A. and Harrison T.M. (Eds.) The Tectonic Evlution of Asia, Cambridge University Press,
420-441.
Tansel, İ. ve Tüysüz, O. 2005. Obduction, sub-
duction and collision as reflected in the Upper
Cretaceous-Lower Tertiary sedimentary record of western Turkey. Geological Magazine 138, 117-142.
Önay, T. S.
1949
. Ber die Smirgelgesteine SW-Ana-toliens. Schweizerische Mineralogische und Petrographische Mitteilungen 29, 359-484.
Özer, S., Sözbilir, H., Özkar, İ., Toker, V. ve Sarı, B. 2001. Stratigraphy of Upper Cretaceous-Paleocene sequences in the southern and eastern Menderes Massif, western Turkey. International Journal of Earth Sciences 89,
852-866.
Pearce,
J.A.
, Harris, N.B.W. ve Tindle, A.G. 1984. Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks. Journal of Petrology 25, 956-983.
Rimmele, G., Oberhansli, R., Goff, B., Jolivet, L., Candan, O. ve Çetinkaplan, M. 2003. First evi¬dence of high-pressure metamorphism in the Cover Series of the southern Menderes Massif. Tectonic and metamorphic implications for the evolution of the SW Turkey. Lithos71, 19?46.
Schulling, R.D. 1962. On petrology, age and structure of the Menderes migmatite complex (SW Tur¬key). General Directorate of Mineral Research and Exploration, Bulletin 58, 71-84.
Şengör, A.M.C., Satır, M. ve Akkök, R. 1984. Timing of tectonic events in the Menderes Massif, western Anatolia. Implications or tectonic evo¬lution and evidence for Pan-African basement in Turkey. Tectonics, 3, 693-707
Whitney, D.L. ve Bozlurt, E. 2002. Metamorphic histo¬ry of the southern Menderes Massif, western Turkey. Geological Society of America Bulletin 114, 829-38.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com