Buradasınız

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN AİLELERİN GEREKSİNİMLERİNİN VE STRES DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

EVALUATION OF REQUIREMENTS AND STRESS LEVELS OF THE FAMILIES HAVING DISABLED CHILD

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Abstract (2. Language): 
In this study, it was aimed to determine the requirements and stress levels of fathers and mothers having disabled child. The universe of the study consists of the families of 270 disabled children registered in Counseling and Research Center affiliated with Cankiri Provincial Directorate of National Education. No sampling was executed in this study, and 200 parents accepting to participate into the study voluntarily were involved. During gathering the data, “General Information Form”, “Family Needs Survey”, and “Questionnaire on Resources and Stress-Family” were utilized. In analyzing the data, Kolmogorov-Smirnov, Mann Whitney U, and Kruskal Wallis tests were used.. As a result of performed analyses, it has been determined that mothers, elementary-school graduates, and unemployed parents have higher family requirements (p<0,05), and elementary school graduates, ones having 4-5 years old children, and ones having child diagnosed within 3 years after birth have higher stress levels.
Abstract (Original Language): 
Araştırmada, engelli çocuğu olan anne babaların aile gereksinimlerinin ve stres düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Çankırı İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Rehberlik Araştırma Merkezine kayıtlı olan ve özel rehabilitasyon merkezlerine devam eden toplam 270 engelli çocuğun aileleri oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, gönüllü katılmayı kabul eden 200 anne baba araştırmaya dâhil edilmiştir. Verilerin toplanmasında “Genel Bilgi Formu”, “Aile Gereksinimlerini Belirleme Aracı” ve “Aile Stresini Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde Kolmogorov-Smirnov, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; annelerin, ilkokul mezunlarının ve çalışmayanların aile gereksinimlerinin fazla olduğu (p<0,05), ilkokul mezunlarının, dört-altı çocuğu olanların, çocuğuna doğumdan sonra üç yıl içinde engel tanısı konulanların stres düzeylerinin yüksek olduğu (p<0,05) saptanmıştır.
197
214

REFERENCES

References: 

Akçakın, M., Erden, G. (2001). Otizm tanısı konmuş çocukların anne- babalarındaki ruhsal belirtiler. Çocuk Ruh
Sağlığı Dergisi, 8(1), 2-10
Akçamete, G., Kargın, T. (1996). İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel
Eğitim Dergisi, 2(2), 7-24.
Akkök, F. (1989). Özürlü bir çocuğa sahip anne ve babaların kaygı ve endişe düzeyini ölçme aracının güvenirlik
ve geçerlik çalışması. Psikoloji Dergisi, 7(23),26-38.
Akkök, F., Aşkar, P. ve Karancı, N. (1992). Özürlü bir çocuğa sahip anne-babalardaki stresin yordanması. Özel
Eğitim Dergisi, 1(2),8-13.
Aslan, Ç. (2010). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların psikolojik belirtileri, sosyal destek algıları ve stresle
başa çıkma tarzlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Aslanoğlu, M. (2004). Otistik, zihinsel, işitme, görme ve bedensel engelli çocuğu bulunan ebeveynlerin aile içi
ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Ataman, A. (2003). Özel eğitime muhtaç olmanın nedenleri. (ed. A. Ataman). Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz
Eğitim Yayıncılık.
Aydoğan, A.A. (1999). Özürlü çocuğa sahip olan anne babaların umutsuzluk düzeylerinin
belirlenmesi.Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Bailey, D.B. & Simeonson, R.J. (1988). Assessing needs of families handicapped infants. The Journal of Special
Education, 22(1),117-127
Bayram, N. (2009). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. (2. Baskı). Bursa: Ezgi Yayınevi.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Şubat 2015 Cilt:4 Sayı: 1 Makale No: 19 ISSN: 2146-9199
211
Beckman, J.P. (1983). Influence of selected child characteristics on stres in families of handicapped infants
American Journal of Mental Deficiency, 88(2), 150-156.
Bilal, E. ve Dağ,İ. (2005). Eğitilebilir zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların annelerinde stresi stresle başa
çıkma ve kontrol odağının karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(2),56-68.
Brassard, M.R. & Boehm, A.E.(2008). Preschool assessment: Principles and practice. New York, NY: The Guilford
Pres.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Coşkun, Y. ve Akkaş, G. (2009). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları
Arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi(KEFAD), 10(1), 213-227.
Çelik, D. (2004). İşitme engelli çocuğa sahip olmanın aile işlevlerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Doğan, M. (2001). İşitme engelli çocuğa sahip ebeveynlerin çeşitli psikolojik değişkenler açısından
değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Doğru, P. ve Arslan, A. (2008). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin
karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19,543-553.
Dyson, L.L. (1997). Fathers and mothers of school- age children with developmental disabilities: Parental stress,
family functioning, and social support. American Journal on Mental Retardation, 102(3),267-279.
Esdaile, S.A. & Greenwood, K.M. (2003). A comparison of mothers and fathers experience of parenting stres
and attiributions for parent child intreaction outcomes. Occup. Ther. Int.,10-115-126.
Floyd, F,J.& Gallagher, E.M. (1997). Parental stress, care demands, and use of support services for school age
children with disabilities and behavior problems. Family Relations, 46(4),359-372.
Gallagher, J.J.,Beckman, P. & Cross, A.H. (1983). Families of handicapped children: Sources of stress and its
amelioration. Exceptional Children, 50(1),10-19.
Girli, A. (1995). Normal zekalı kardeşlerin zihinsel engelli kardeşe yönelik kabul düzeyinin belirlenmesi.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Glidden, L.M. & Schoolcraft, S.A. (2003). Depression: It’s trajection and correlates in mothers rearing children
with intellectual disability. Journal Intellect Disabil, Res., 47,250,263.
Günsel, A.G. (2010). Zihinsel engelli tanısı almış çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin bazı değişkenler Açısından
incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Güz, F., Şenses, M., Karakuzu, A. ve Ateş, N. (1998). Zihinsel özürlü çocuk ailelerinin evde bakım ile ilgili
Sorunlarının belirlenmesi. 1. Ulusal Evde bakım Eğitim Kongresi Kitabı. İstanbul: Marmara Üniversitesi Basımevi.
Hassal, R., Rose, J. & McDonald, J. (2005). Parenting stress in mothers and children with an intellectual
disability: the effects of parental cognitions in relation to child characteristics and family support. Journal of
Intellectual Disability Research, 49(6), 405-418.
Hastings, R.P. (2003). Child behaviour problems and partner mental health as correlates of stress in mothers
and fathers of children with autism. Journal Intellect Disabil Res, 47,231-237.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Şubat 2015 Cilt:4 Sayı: 1 Makale No: 19 ISSN: 2146-9199
212
Kaner, S. (2002). Aile stres değerlendirme ölçeği faktör yapısı, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(1-2),1-10.
Kaner, S. (2004). Engeli çocukları olan anne-babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumlarının
İncelenmesi. (Bilimsel Araştırma Projesi: 007)Ankara Üniversitesi.
Kavak, S. (2007). Algılanan aile yakınları destek ölçeğinin geliştirilmesi ve 0-6 yaş arası engelli çocuğu olan
Annelerin yakınlarından aldığı desteği algılamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi,
İstanbul.
Kazak, A.E. (1987). Families with disabled children stress and social Networks in three samples. Journal of
Abnormal Child Psychology, 15(1), 137-146.
Kiğılı, Ş.(1994). Anne baba ve çocuğun kendi aile yapılarına ilişkin değerlendirmelerinin bazı değişkenlere göre
İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Krauss, M.W. (2000). Family assessment with early intervention program. In: Shonkoff, J.P.&Meisels, S.J. (Eds.)
Handbook of early childhood intervention (2nd ed.). New York, NY: Cambridge University Press, 290-308.
Küçüker, S. (2001). Erken eğitimin gelişimsel geriliği olan çocukların anne-babalarının stres ve depresyon
düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 3(1),1-11.
Küllü, Z. (2008). Özürlü çocuğa sahip ebeveynlerin depresyon durumunun değerlendirilmesi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Lusting, D. (1999). Family care giving of adults with mental retardation: Key issues for rehabilitation. The
Journal of Rehabilitation, 1,20-40.
Marcenko, M.O. & Meyers, J.C. (1991). Mothers of children with developmental disabilities: Who share sthe
Burden? Family Relations, 40-186-190.
Marsh, D.T. (1992). Families and mental retardation: New direcitons in Professional practice. New York, NY:
Greenwood Publishing Group.
Marvin, R.S. & Botton, S. (2001). Partner support and maternal stress in families raising young children with
Cerebral palsy. Journal of Developmental and Physicall Disabilities, 13(1), 61-64.
Mert, E. (1997). Farklı engel grubunda çocuğu olan anne ve babaların gereksinimlerinin karşılaştırılması.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Oh, H. & Lee, E.O. (2009). Care giver burden and social support among mothers raising children with
developmental disabilities in South Korea. International Journal of Disability, Development and Education,
56(2), 149-167.
Okanlı, A., Ekinci, M. ve Gözüağca, D. ve Sezgin, S. (2004). Zihinsel engelli çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları
psikososyal sorunlar. 20.10.2014 tarihinde www.insanbilimleri.com adresinden alınmıştır.
Orr, R.R.,Cameron, S.J., Dobson, L.A. & Day, D.M. (1993). Age-related changes in stress experienced by families
with a child who has developmental delays. Mental Retardation, 31(3),171-176.
Özgüven , İ.E. (2000). Evlilik ve Aile Terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
Özsoy, Y., Özgüven, M., Eripek, S.(1998). Özel eğitime giriş. (9. Baskı). Ankara: Kocatepe Yayınları.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Şubat 2015 Cilt:4 Sayı: 1 Makale No: 19 ISSN: 2146-9199
213
Özsoy, A.S., Özkahraman, Ş. ve Çallı, F. (2006). Zihinsel engelli çocuk sahibi ailelerin yaşadıkları güçlüklerin
İncelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 3(9), 68-76.
Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B. ve ark. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi.
Gülhane Tıp Dergisi, 45(2),156-164.
Özyurt, Ö. (2011). Hafif zihinsel engelli çocuğu olan annelerin algıladıkları aile işleyişi ve aile yaşam kalitesinin
sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi,
İstanbul.
Piştov Akmeşe, P., Mutlu, A. ve Günel, M.K. (2007). Serebral paralizili çocukların annelerinin kaygı düzeyinin
Araştırılması. Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 50(4),236-240.
Sarı, Y.H. (2007). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu Dergisi, 11(2),1-7.
Sarısoy, M. (2000). Otistik ve zihinsel engelli çocuğa sahip olan ebeveynlerin evlilik uyumları. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Sexton, D.,Burrel, B. & Thompson, B. (1992). Measurement integrity of the family need ssurvey. Journal of Early
Intervention, 16(4),343-352.
Sevindik, F., Deveci, E., Demirok, A. ve Açık, Y. (2006). Engelli çocuğu olan kadınların demografik, psikososyal ve
engelli çocuğa ait doğumsal özelliklerinin incelenmesi. Sağlık ve Toplum Dergisi, 16(3),38-47.
Simmerman, S.,Blacher J. & Baker, B. (2001). Fathers and mothers perceptions of father involvement in families
with young children with a disability. Journal of Intellectual Developmental Disability,26(4),325-338.
Sola, C. ve Diken, H. (2008). Gelişimsel gerilik riski altındaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı çocuğa sahip
Annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,
9(2),21-36.
Sucuoğlu, B. (1995). Özürlü çocuğu olan anne-babaların gereksinimlerinin belirlenmesi. Çocuk ve Gençlik
Dergisi, 2(1), 10-18.
Törster, H. (2001). Sources of stress in mothers of young children with visual impairment. Journal of Visual
Impairment and Blindness, 95(10), 623-637.
Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B.Y. ve Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların
Annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7,42-47.
Ulutaşdemir, N. (2007). Engelli çocukların eğitimi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5),119-130.
Uskan, E., Öztürk, M. ve Kişioğlu, A.N. (2005). Isparta ilinde özürlülük, sakatlık ve engellilik epidemiyolojisi:
Sağlık ve Toplum Dergisi, 15(1),90-99.
Wallender, J.L.,Varni, J.W., Babani, L., Dehan, C.B. & Banis, K.T. (1989). Social environment and the Adaptation
of mothers of psysically handicapped children. Journal of Pediatric Psyhology, 14,371-378.
Wilton, K. & Renault, J. (1986). Stress level in families with intellectually handicapped preschool children.
Journal of Mentally Defiency Research, 30,163-169.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Şubat 2015 Cilt:4 Sayı: 1 Makale No: 19 ISSN: 2146-9199
214
Yıldırım, F. ve Conk, Z. (2005). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip anne babaların stresle başa çıkma tarzlarına
ve depresyon düzeylerine planlı eğitime etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2),1-
10.
Yurdakul, A,,Girli, A., Özekes, M., ve Sarısoy, M. (2008). Otistik ve zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin Stresle
baş etme yolları, anne baba farklılıkları. 29.10.2014 tarihinde www.isikozelegitim.com adresinden ulaşılmıştır.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com