Buradasınız

KONYA OVASI SULAMA PROJESİ FİKRİNİN ORTAYA ÇIKIŞI VE PROJEYLE İLGİLİ İLK ÇALIŞMALAR⃰

THE EMERGENCE OF KONYA PLAIN IRRIGATION PROJECT IDEA AND THE FIRST STUDIES RELATED TO THE PROJECT

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2705
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Before Konya Plain Irrigation Project was implemented, water of Lake Beyşehir was poured into Lake Suğla by passing ca 60 miles through Beyşehir Watercourse. After water emerging from Lake Suğla united with Çarşamba Watercourse, that water spread to Konya Plain and puddles most of which were permanent and small. These puddles would also disrupt agricultural activities, because agricultural lands around were flooded by these puddles. Because lands turned into swamp in the periods when the floods lasted long, air of the environment was deteriorated and the population was faced with the danger of infectious diseases. In 19th Century, the population, which was suffering from these floods that were thought to become more dangerous, drew the attention of local managers and the issue of finding a solution was transferred to the central government from time to time. On the other hand, serious droughts were being experienced in a large part of the Konya Plain in some months of the year, for the land could not be irrigated crop yields decreased too much, even in some years there were great famine events. At the beginning of 19th century, all these cases led the administrators in Konya to the idea to utilize from the water of Beyşehir Lake overflowing Konya Plain. Eventually, Konya Plain Irrigation Project (KOP) was moved to the agenda for the first time seriously in the protocols written up as a result of the petitions of the inhabitants of villages surrounding Bozkır and Seydişehir and of the elders of Konya and sent by Province Konya to Istanbul. The project in question was voiced again in protocols and reports prepared in the years 1853, 1866 and 1880. As a result, the Tender for Irrigation Project was made during the Grand Viziership Period of Ferid Pasha, Avlonyalı, who was the governor of Konya between the years 1898-1902. A contract was signed with Anatolia-Ottoman Railway Company that won the tender in November 10, 1907 in Istanbul and the contract was approved by Sultan Abdulhamid II in April 30, 1908. By means of the project completed between the years 1908-1914, the water of Lake Beyşehir was delivered to Konya Plain through an irrigation channel and that was given to irrigation through three main channels. In this study, the emergence of the idea of Konya Plain Irrigation Project and the first studies carried out in this field are going to be mentioned in the light of some documents taking place in Ottoman Archives of Prime Ministry.
Abstract (Original Language): 
Konya Ovası Sulama Projesi’nin hayata geçirilmesinden önceki dönemlerde, Beyşehir Gölü’nün suları Beyşehir Çayı vasıtasıyla yaklaşık 60 km mesafe kat ederek Suğla Gölü’ne dökülürdü. Suğla Gölü’nden çıkan sular Çarşamba Çayı ile birleştikten sonra Konya Ovası’na yayılır ve birçoğu geçici ve küçük çapta olan su birikintileri oluştururdu. Bu su birikintileri, çevrede bulunan tarım arazilerini sular altında bıraktığından, ziraî faaliyetleri de kesintiye uğratmaktaydı. Hatta taşkınların uzun sürdüğü dönemlerde araziler bataklığa dönüştüğünden çevrenin havası bozulmakta ve ahali bulaşıcı hastalık tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktaydı. XIX. yüzyılda daha tehlikeli bir hale geldiği anlaşılan taşkınlardan muzdarip olan ahali tarafından, yerel yöneticilerin dikkati çekilerek, bir çözüm bulunması hususları zaman zaman merkeze aktarılmaktaydı. Diğer taraftan yılın bazı aylarında Konya Ovası’nın büyük bir bölümünde ise ciddi kuraklıklar yaşanmakta, arazi sulanamadığı için ürün verimi çok düşmekte, hatta bazı yıllarda büyük kıtlık hadiseleri yaşanmaktaydı. Bütün bu durumlar, XIX. yüzyılın başlarında Konya’daki yöneticileri Beyşehir Gölü’nün Konya Ovası’na kadar taşan sularından yararlanma düşüncesine götürmüştür. Nihayet, Bozkır ve Seydişehir çevresindeki köylerin ahalileri ile Konya ileri gelenlerinin verdiği dilekçeler neticesinde düzenlenen ve Konya Vilâyeti tarafından İstanbul’a gönderilen mazbatalarda Konya Ovası Sulama Projesi ilk defa ciddi boyutlarda gündeme taşınmıştır. Söz konusu proje 1853, 1866 ve 1880 yıllarında düzenlenen mazbatalar ve layihalarda yeniden dile getirilmiştir. Neticede 1898–1902 yılları arasında Konya valiliği yapmış olan Avlonyalı Ferid Paşa’nın sadrazamlığı döneminde Sulama Projesinin ihalesi gerçekleştirilmiştir. İhaleyi alan Anadolu-Osmanlı Demiryolu Şirketiyle 10 Kasım 1907’de İstanbul’da bir sözleşme imzalanmış ve sözleşme 30 Nisan 1908’de Sultan Abdülhamit tarafından tasdik edilmiştir. 1908–1914 yılları arasında tamamlanan proje ile Beyşehir Gölü suları bir isale kanalıyla Konya Ovası’na nakledilerek üç esas kanal ile sulamaya verilmiştir. Bu çalışmada Konya Ovası Sulama Projesi fikrinin ortaya çıkışı ve bu alanda yapılan ilk çalışmalar Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinde yer alan bazı belgeler ışığında ele alınacaktır.
11
28

REFERENCES

References: 

“Bir Zamanlar DSİ”, Su Dünyası Dergisi, S.15, Ekim 2004.
Ahmet Cemal, Coğrafya-i Osmanî, Mekteb-i Harbiye Matbaası, İstanbul H.1311/M.1893.
AKKÖZ, Cengiz, Beyşehir Gölü (Konya)’nün Limnolojisi, (S.Ü. Araştırma Projesi), Konya 1998.
AKKÖZ, Cengiz, Beyşehir Gölü Algleri Üzerine Araştırmalar, (SÜFBE Yayınlanmamış Doktora Tezi), Konya 1998.
Ali Cevad, Memalik-i Osmaniye’nin Tarih ve Coğrafya Lügatı, Dersaadet H.1313/M.1895.
Ali Saib, Coğrafya-yı Mufassal, İstanbul H. 1304/ M.1886.
Ali Tevfik, Memaliki Mahruse-i Coğrafya, Dersaadet H. 1306/M.1908.
ALTINTAŞ, Ali, “Konya-Çumra Ovasının Sulanmasının Tarihçesi ve Kuru Kafa Mehmet Efendi”, I. Uluslararası Çatalhöyük’ten Günümüze Çumra Kongresi, Bildiriler, “15-16 Eylül 2000.
BALCI, Ercüment, “1868 Tarihli Bir Bayındırlık Lâyihası: Konya-Silifke Yolunun Şoseye Çevrilmesi ve Bölgedeki Zeytin Ormanlarını Islah Projesi”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 150, Haziran 2004, İstanbul 2004, s. 107-144.
Behram Münir, Vatan-ı Mukaddes Yahud Memalik-i Osmaniye Coğrafyası, Dersaadet H.1328/M.1910.
BELLER, Mete, Beyşehir İçme Suyu Arıtma Tesisi’nde Verimlilik Analizleri, (SÜFBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1987.
BİLDİRİCİ, Mehmet, Tarihi Su Yapıları, Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Yalvaç, Side, Mut, Silifke, Ankara 1994.
BİRİCİK, Ali Selçuk, Beyşehir Gölü Havzası’nın Strüktüral ve Jeomorfolojik Etüdü, İstanbul 1982.
Charles Texier, Küçük Asya, Coğrafyası, Tarih ve Arkeolojisi, (Çev: Ali Suat), Yayınlayanlar: Kazım Yaşar Kopraman, Musa Yıldız, C. III, Ankara 2002.
DAĞLIOĞLU, Hikmet Turhan, “Isparta Vilâyeti Göllerinden Beyşehir Gölü”, Ün, X, 112–113, Temmuz-Ağustos Isparta 1943, s.1371–1380.
DOĞAN, M.Sabri, “Konya’nın Su İle Ilgili Efsanaleri”, İpek Yolu, Konya Kitabı V, Özel Sayı, (Editör: Yusuf Küçükdağ), Konya 2002, s.89-96.
Dr. Nazmi, Türkiye’nin Sıhhî-yi İçtimaî Coğrafyası Konya Vilâyeti, Ankara 1922.
EKİN, M. “Kurukafa Kimdir?”, Konya, Halkevi Aylık Kültür Dergisi, S. 51, Konya 1943, s.14-16.
ERDEMLİ, A. Ümit, Beyşehir Gölü Balıkları, (SÜ. Fen Fakültesi Zooloji Bölümü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 1978.
ERDOĞRU, M. Akif, “Karaman Vilâyeti Kanunnâmeleri”, Ankara Üniversitesi OTAM, S. 4, Ankara 1993; s. 490–491.
ERDOĞRU, M. Akif, Osmanlı Yönetimi’nde Beyşehir Sancağı, İzmir 1998.
ERGENÇ, Özer, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Anadolu’sunda Tarım Üretiminde Yeni Boyutlar: Muzâra’â ve Muâb’a Sözleşmeleri”, Kebikeç, S. 23, Ankara 2007, s. 129-139.
Genel Kurmay Başkanlığı Coğrafya Encümeni, Orta Anadolu ve Göller Havzası Coğrafyası, Tabiî, Ziraî, Beşerî, Baytarî, VI, Ankara 1937.
Hoca Sadeddin, Tacüttevarih, (Çev. İsmet Parmaksızoğlu), III. Ankara 1992.
İNCE, Yunus, Karaman Eyaleti’nde Güherçile Üretimi ve Nizamı (18. ve 19. Yüzyıllar), (SÜSBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2005.
İZBIRAK, Reşat, Türkiye I, İstanbul 1996.
KAZANCI, Nilgün, Sönmez Ergin, Muzaffer Dügel, Köyceğiz, Beyşehir, Eğirdir, Eber, Çorak, Kovada, Yarışlı, Bafa, Salda, Karataş, Çavuşçu Gölleri, Küçük ve Büyük Menderes Deltası, Güllük Sazlığı, Karamuk Bataklığı’nın Limnolojisi, Çevre Kalitesi ve Biyolojik Çeşitliliği, Ankara 1999.
28
Hüseyin MUŞMAL
KONYALI, İbrahim Hakkı, “Bir Hüccet İki Vakfiye”, VD, VII, İstanbul 1968, s. 97-110.
KONYALI, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleriyle Beyşehir Tarihi, (Haz. Ahmet Savran), Erzurum 1991.
Mehmed Celal, Coğrafya-i Umumi, C. II, Dersaadet H.1313/ M.1895.
Mehmet Cemal, Anadolu, İstatistikî, İktisadî ve Askerî Coğrafya, I, İstanbul H.1328/M.1910.
MUŞMAL, Hüseyin, “Konya Vilâyeti’nin Islahı ve İmarı Hakkında 9 Eylül 1880 Tarihli Bir Lâyiha”, S.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, S.17, Konya 2006, s. 119-134.
MUŞMAL, Hüseyin, “XX. Yüzyılın Başlarında Beyşehir Gölü ve 1910–1911 Yılları Büyük Taşkın Hadiseleri”, S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 23, Konya 2008, s. 219–262.
ORAL, M.Zeki, “İzorya ve Pisidyada bir Seyahat II”, Anıt Dergisi, Yıl: 2 Mart-Nisan 1957, S 20-21, Konya 1957, s. 28-32.
GORDELEVSKİ, A,. “Konya İrva ve İska Tarihine Ait Materyeller”, (Çev: H. ORTEKİN) Konya, 18–19, Konya 1938, s. 1051-1073.
ÖNDER, Mehmet, “Dördüncü Murat Konya’da”, Uluslararası Kuruluşunun 700. Yıldönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Kongresi, Bildiriler, Konya 2000, s. 43-46.
ÖZDEMİR, Fadim Yavuz, Beyşehir Gölü Sulak Alanlarının Ekolojik Yerleşim Planlaması Açısından İncelenmesi, (SÜFBE Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2004.
W, Ramsay, M. Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (Çev. M. Pektaş), İstanbul 1961.
Safvet, Memalik-i Osmaniye Coğrafya-i İktisadisi, Dersaadet H.1328/M.1910.
Sarre, F. Küçük Asya Seyahati 1895 Yazı, Selçuklu Sanatı ve Ülkenin Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, (Çev. Dârâ Çolakoğlu), İstanbul 1998.
YAVUZ, Memduh, Eşrefoğulları Tarihi, Beyşehir Kılavuzu, Konya 1934.
ŞAŞMAZ, Musa, “İngiliz Konsolosu Stewart’ın Konya Vilayetine Dair Genel Raporu (1879)”, S.Ü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 12, Konya 2002, s. 57-97.
Tarihten Bugüne ve Geleceğe Uzanan Konya Beyşehir (Derebucak-Hüyük) Rehberi, C. I, Konya 2000, s. 313–315.
TURGUT, “Suğlalara Dair”, Konya, 18-19, Konya 1938, s.1097-1100.
UĞUR, Ferit, “Eski Karaman Vilâyetine Ait Kanunlar”, Konya Mecmuası, S.7, Konya 1937, s. 432–438.
ÜREKLİ, Bayram, Doğan Yörük, “Karaman Eyâletine Ait Bir Kânûnnâme Sûreti”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 8, Konya 2002, s. 339-372.
ÜREKLİ, Bayram, Alpay Bizbirlik, “Karaman Valisi Çelik Mehmet Paşa’nın Terekesi”, S.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 1, Konya 1994, s. 175-220.
YARCI, Güler, “Beyşehir Gölü’nden Su Getirilerek Konya Ovasını Sulama Projesi ve Finansmanı”, Su Medeniyeti Sempozyumu, Konya Büyükşehir Belediyesi Koski Genel Müdürlüğü, Bildiriler Kitabı, Konya 2010.
YAZICI, Hakkı, Kenan Arıbaş, “Beyşehir Gölü Adalarında Nüfus, Yerleşme ve Ekonomik Faaliyetler”, İ.Ü Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, İstanbul 2002, s. 33-54.
YILMAZ, Mehmet, “Konya ve Havalisinde 1303 (1887) Kıtlığı ve Alınan Bazı Tedbirler”, İpek Yolu, Konya 1, Özel Sayı, Konya 1998, s. 135-146.
YILMAZ, Mehmet, Konya Vilayeti’nde Muhacir Yerleşmeleri 1854–1914, (SÜSBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya 1996.
Yurt Ansiklopedisi, “Konya”, C.VII, İstanbul 1982–1983, s. 5197–5277.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com