Buradasınız

ASIR MEVLEVİ EDEBİYATINDAN BİR PORTRE: ANTALYALI ÂDEM DEDE (1591-1653)

A PORTRAIT FROM 17th CENTURY MEVLEVÎ LITERATURE: ADEM DEDE OF ANTALYA (1591-1653)

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this article, it is aimed to give information about the life of a 17th century sufi poets Adem Dede of Antalya in the light of the existing resources and provide some translations for his limited poems. At first, the revised historical and biographical resources related with Adem Dede's life are regarded as authentic and then his life story was written based on the resources mentioned above. Although as few as 5 or 6 poems of Adem Dede are known, his qualifications which attracted the attention of the literature historians and his influences were studied and finally his limited number of verses cited in the resources are presented along with their translations in contemporary Turkish.
Abstract (Original Language): 
Bu makalede 17. asır mutasavvıf şairlerinden Antalyalı Âdem Dede'nin hayatının mevcut kaynaklar ışığında anlatılması ve sınırlı sayıdaki şiirinin diliçi çevirileriyle verilmesi hedeflenmektedir. Önce gözden geçirilen ve Âdem Dede konusuna ait kısımları ele alınan tarihî- biyografik kaynaklar öz olarak sayılmakta; sonra onun hayat hikâyesi, söz konusu eserlerden faydalanılarak yazılmaktadır. Âdem Dede'nin beş-altı denebilecek kadar az sayıda şiiri bilinmesine ve elimizde bulunmasına rağmen, hangi vasfıyla edebiyat tarihçilerinin dikkatini çektiği meselesi ve tesirleri üzerinde de durulmakta; nihayet kaynaklarda geçen sınırlı sayıdaki manzumesi, günümüz Türkçesine çevirileriyle birlikte verilmektedir.
141
166

REFERENCES

References: 

Ahterî Mustafa bin Şemseddîn, Ahterî-i Kebîr, ts.
Ali Enver, Semâhâne-i Edeb, İstanbul 1309 (1891-92).
Âsım Mehmed, Zeyl-i Zübdetü'l-eş 'âr, Millet Ktp. Ali Emîrî, nr. 1326.
BANARLI, Nihad Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, I-II, İstanbul, ts.
CEYHAN, Âdem, "Şeyhülislâm Kemalpaşazâde'ye Mâl Edilen Bazı Şiirler" Edebiyat Otağı, Ankara, 1 Ocak 2006, Sayı 4, s. 11-19.
DURU, Necip Fazıl, Mevleviyâne, şiir güldestesi, İstanbul 2000.
EKİN, Ümit "Osmanlı Ordusunda Moral Yükseltici Bir Kurum Olarak Ordu Şeyhliği", Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, yıl 2008, c. 10, nr. 1, s. 167-178.
EREN, Meşkûre, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi Birinci Cildinin Kaynakları Üzerinde Bir Araştırma, İstanbul 1960.
ERGUN, Sadeddin Nüzhet, Türk Şairleri, I-IV, İstanbul 1936-45.
Esrar Dede, Tezkire-i Şu'ârâ-yıMevleviyye, haz. İlhan Genç, Ankara 2000.
Evliya Çelebi, Seyahatnâme, I-VI, İstanbul 1314-18; VII-X,
İstanbul 1928-38.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi, haz. Yücel Dağlı v. dğr. İstanbul 2005.
GÖLPINARLI, Abdülbaki, Mevlana'dan Sonra Mevlevilik, 2. bs. İstanbul 1983.
Güftîve Teşrîfâtü'ş-şu'arâsı, haz. Kâşif Yılmaz, Ankara 2001.
Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî, Hadîkatü'l-cevâmi ', I-II, İstanbul 1281 (1865).
Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Ayvansarâyî, Süleymaniye Ktp. Uşşakî Tekkesi, nr. 365.
Hammer-Purgstall, Joseph
Freiher
r von, Geschichte der Osmanischen Dichtkunst bis auf unsere Zeit, I-IV, Pesth 1836-1838.
Hüseyin Remzî, Lugat-ı Remzî, I-II, İstanbul 1305.
Hüseyin Vassaf, Sefîne-i Evliyâ-yı Ebrâr, Süleymaniye Ktp. Yazma Bağışlar,
2305-2309.
İbrâhim Cûdî, Lügat-ı Cûdî, Trabzon, 1332.
İzzet Molla, Keçecizâde, Dîvân-ı İzzet, Bulak 1255/1840. (Ayrıca, Hazâna Sürgün Bahâr, Keçecizâde İzzet Molla ve Dîvân-ı Bahâr-ı Efkâr, haz. Ömür Ceylan- Ozan Yılmaz, İstanbul 2005).
Kafzâde Fâizî, Zübdetü'l-eş'âr, Millet Ktp. Ali Emiri, Manzum, nr. 1325.
Kemâl Paşa-zâde Dîvânı, nşr. Ahmed Cevdet, Dersaâdet 1313.
KOCATÜRK, Vasfi Mahir, Tekke Şiiri Antolojisi, Ankara 1955.
Köprülüzâde Mehmed Fuad, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Birinci tab', İstanbul, Matbaa-i Âmire 1919, (iç kapakta 1918).
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Bahar, 2011
165
Köprülüzâde Mehmed Fuad, "Türk Edebiyâtında Âşık Tarzının Menşe' ve Tekâmülü Hakkında Bir Tecrübe", Millî Tetebbu'lar Mecmuası, Mart-Nisan 1331 [Mart-Nisan 1915], c. 1, Sayı 1, s. 5-46.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Edebiyat Araştırmaları 1, 3. bs. İstanbul 1989.
LEVEND, Agâh Sırrı, Türk Edebiyat Tarihi, Ankara 1988.
Lugat-ı Nâcî, (nşr. Kirkor), Asır Matbaası, İstanbul, ts.
M. Bahâ'eddin, Yeni Türkçe Lügat, Evkâf-ı İslâmiye Matbaası, [1924].
Mecmûa-i Eş 'âr, Mevlânâ Müzesi Ktp. TY nr. 2455.
Mehmed Hâlid, "Âdem Dede", Dergâh, 20 Kânûn-ı Evvel 1338, [20 Aralık 1922], nr. 41, s. 71.
Mehmet Nail, Tuhfe-i Nailî, I-II, 1949, (Tıpkıbasımı nşr. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatçı, 2001).
Mehmed Salâhî, Kâmûs-ı Osmânî, Kısm-ı sâlis, İstanbul 1313.
Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî yâhud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye, I-IV, İstanbul 1308-15/1891-98.
M. Tevfik, Mecmûatü't-terâcim, İstanbul Üniversitesi Ktp. Nadir Eserler
Bölümü, TY nr. 192.
Mehmed Ziyâ, Merâkiz-i Mühimme-i Mevleviyyeden Yenikapı Mevlevîhânesi,
İstanbul 1329.
Muallim Nâcî, Esâmî, İstanbul 1306 (1890).
Muhammed Emîn el-Muhibbî, Hulâsatü'l-eser fî (terâcimi) a'yâni'l-karni'l-hâdî 'aşer, I-IV, (nşr. Mustafa Vehbî), Kahire 1284/1868.
Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî, haz. Pervin Çapan, Ankara 2005. (Ayrıca, Beyazıt Devlet Ktp. Veliyüddin Efendi, nr. 2585).
Müstakimzâde Süleyman Sadeddin, Mecelletü'n-nisâb fi 'n-niseb ve 'l-kunâ ve 'l-elkâb, Süleymaniye Ktp. Hâlet Ef. nr. 628.
Nev'î-zâde Atâyî, Zeyl-i Şakayık, İstanbul 1268 (1852).
Osmanzade Hüseyin Vassaf, Sefîne-i Evliya, I-VI, haz. Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz, İstanbul, 2006.
Osmanzâde Tâ'ib Ahmed, Hadîkatü'l-vüzerâ, İstanbul 1271 (1855).
PERDAHLI, Mehmet Celâlettin, Cennette Raks, Antalya, ts.
Rızâ Tezkiresi, haz. Gencay Zavotçu, İstanbul 2009.
Sadettin Nüzhet, Tanzimat'a Kadar Muhtasar Türk Edebiyatı Tarihi ve Nümuneleri, 1931.
Sâkıb Dede, Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân, I-III, Mısır, 1283 (1867).
Türkiyat Mecmuası, C. 21/Bahar, 2011
166
Sahih Ahmed Dede, Mevlevîlerin Târihi, (Mecmû'atü't-tevârîhi 'l-Mevleviyye), haz. Cem Zorlu, İstanbul 2003.
Sâlim Efendi, Tezkiretü'ş-şu'arâ, haz. Adnan İnce, Ankara 2005.
Selânikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selânikî, I-II, haz. Mehmet İpşirli, Ankara 1999.
Süleyman Fikrî, AntalyaLivâsı Târihi, İstanbul 1338-1340 (1921-22).
Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi 'u'l-fudalâ, nşr. Abdülkadir Özcan, İstanbul
1989.
'Usâqîzâde 's
Lebensbeschreibungen
Berühmter Gelehrter Und Gottesmänner Des Osmanischen Reiches Im 17. Jahrhundert (Zeyl-i Saqâ'iq), (nşr. Hans Joachim Kissling), Wiesbaden, 1965.
Tahir,
Başlangıcından
Tanzimat devrine kadar Edebiyat tarihimize dair Manzum Bir Muhtıra, İstanbul 1931.
Türk Ansiklopedisi, I-XXXIII, Ankara 1943-86.
Zâkir Şükrî Efendi,
Die
Istanbuler Derwisch-Konvente und ihre Scheiche, Mecmua-i Tekaya, nşr. Klaus Kreiser, Freiburg im Breisgau 1980.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com