MISIR’A UYGULANAN HAÇLI EKONOMİK AMBARGOSU KARŞISINDA ÇERKES MEMLÛKLERİ

Bu çalışma, Çerkes Memlûk Devleti’ni1 zayıflatmak için çeşitli yöntemler uygulayan Haçlı kuvvetleri karşısında ayakta kalan Çerkes Memlûk Devleti tarihinin önemli bir yönünü aydınlatmayı amaçlar. Kullanılan en bariz yöntem, Memlûkler üzerinde Haçlı ekonomik ambargosunun dayatılması olmuştur. Çerkes Devleti’nin nüfuzunda bulunan bölgelerdeki dâhilî ve hâricî ticaret gemileri üzerinde hâkimiyet kurmak için çaba gösteren Kıbrıslılar, Rodoslular, Katalanlar, Cenevizliler ve Portekizlilerin temsil ettikleri Avrupa’nın önde gelen kuvvetleri üzerine ışık tutmayı hedefleyen bu çalışma, Haçlıların uyguladığı ekonomik ambargo karşısında Memlûk sultanlarının tehdit ve baskı yoluyla karşılık verme siyaseti üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu siyaset, devletin dâhili koşulları ve askeri imkânlarının gerektirdiği şekilde; Avrupalı tüccarların tutuklanması, din adamlarının hapsedilmesi veya Haçlı korsanlarına karşı bazı sultanların yaptığı gibi Kıyamet Kilisesi’nin kapatılması şeklinde olmuştur. Bunun yanında bazı sultanlar Haçlı kuvvetlerine karşı Osmanlı Devleti’nin yardımına başvurmuşlardır. Bu sayede Çerkes Memlûkleri Devleti, yaklaşık 148 yıl boyunca saldırılara karşı durabilmiş ve deniz ticaretinin önemli geçitleri üzerindeki hâkimiyetini, devletin son bularak Osmanlı hâkimiyetinin başladığı H. 922/M.1517 yılında kadar devam ettirebilmiştir.