You are here

MODERN ÖZBEK ROMANLARINDA KÂMİL İNSAN TERBİYESİ MESELESİNİN ELE ALINIŞI

LITERARY INTERPRETATION THE PROBLEM OF THE PERFECT PERSON EDUCATION IN THE MODERN UZBEK NOVELS

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9593
Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The paper deals with the interpretation the problems of perfect mankind’s upbringing, which is considered main ideological base of East people, also Uzbek classic literature in Uzbek novels. A concept of perfect person accumulating spiritual world of people availing features of harmony and accomplishment from mental, educational and physical point of view had been highlighted in the imaginative literature within in numerous topics. Being of the most important issues of Orient and Western literature, perfect person education was differently illustrated in various periods, countries, in various publications under different approaches. Imaginative interpretation of issues like bravery, self-dedication, consent, education, justice, faith do represent everlasting and vivid value and peculiarity of the literary heritage. Probably in this context, perfect person and his demeanor, spiritual features remain as esthetic idol for the nowadays authors alike classic literature of the past. Our authors attempted to utilize ideological concept, everlasting and overwhelming philosophy represented in Classic Literal heritage in verification and enhancement of spiritual, mental, intellectual pecualiarity of a person of new age. Besides serving as a source for ideology of perfect person, didactic rooter and spiritual nourishment, which was considered to be a prior aspect in Classic literal heritages turn to be a stable background for nowadays literature. A tendency in creation of novels in traditions of Uzbek classic literature, especially, in nowadays Uzbek novels, is also evident within an issue of perfect person upbringing as well. All problems belonging to the upbringing of perfect man of the Uzbek modern novels are reflected in this paper.
Abstract (Original Language): 
Makalede, Doğu halklarıedebiyatı ve Özbek klâsik ve mödern edebiyatının önemli gâyelerinden biri olan kâmil insan terbiyesi meselesinin bağımsızlık dönemi Özbek romanlarında ele alınışına bakış atılmıştır. Konuyla ilgili olarak da Aman Muhtar, Uluğbey Hamdam, İsacan Sultan, Hurşid Dostmuhammed gibi yetenekli Özbek mödern yazarlarının romanları örnek alınmıştır. Ayrıca, edebî etkilenme, tecrübe mektebi meselesi sanatçıların gayevî-estetik bakışlarındaki yakınlık çerçevesinde işlenmiş, yeni dönem Özbek romancılığındakikâmil insan karakteri, onun özellikleri ortayaatılmıştır. Uluğbek Hamdam’ın Denge, Tilavaldı Corayev’in Pazar Dünya, Ruhlar Gece Gezerler, Abbas Seid’in Sokakta Kalan Adam, Nurilla Abbashan’ın Şorkışlak gibi sanatçıların onlarca romanında zor durumlarda insanların vicdan, iman, inanç karşısındaki tutumları, onların en değerli maddî-manevî şeylerinden vazgeçerek de olsa kâmillik sıfatını korumaya çalışmaları ya da tam tersi onların bu sıfatları çiğnemek üzere oldukları hassas ve can sıkıcı durumları ele alınır. Eserlerde üslup, sembol ve, işaretlerin bolca kullanılması yazarın tasavvuf edebiyatı geleneklerini takip ettiğini gösterir Romanlarda kâmil insanın manevî dünyasını oluşturan alçakgönüllülük, zekâ, bilimlilik, başkaların acı ve dertlerini paylaşmak, ihtiyaç sahiplerine yardımda bulunmak, doğru tavsiye ve öğütler vermek, hoşgörülü olmak gibi özellikleredikkat çekildiği vurgulanmıştır. Bağımsızlık dönemi Özbek romancılığında geçmiş edebiyata özgü geleneklere yaratıcı bir şekilde devam edildiği, edebiyat tarihinde önemli yer tutan kâmil insan gâyesinin günümüz Özbek romanlarının da önemli ahlâkî-terbiyevî yönünü teşkil ettiği kaydedilmiştir.
251
260

REFERENCES

References: 

Gültekin, M. (2014). Popüler roman ve türk halk hikâyeciliğinde ortak unsurlar // Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/6 Spring 2014, s. 409-417, ANKARA-TURKEY. www.turkishstudies.net. Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6846
Öncül, K. (2010) Mitolojiden romana yönetim erkinin anlatim türlerine yansimasi // Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/1 Winter 2010, s. 1286-1293, ANKARA-TURKEY. www.turkishstudies.net. Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1314
Özdemir, F. (2010) Romandan tiyatroya: esir şehrin insanlari // Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/1 Winter 2010, s. 1294-1309, ANKARA-TURKEY. www.turkishstudies.net. Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1194
Sulton I. (2005). Adabiyot nazariyasi. –T.: O`qituvchi.
Ботирова Ш. (2013). “Сабо ваСамандар” романи ҳақида / / Ўзбек тили ва адабиёти, №14. -61-64-б.
Комилов Н. (1996).Тасаввуф ёки комил инсон ахлоқи. –Т.: Ёзувчи.
Мухтор О. (1997). Аёллар мамлакати ва салтанати. – Т.: Шарқ.
260 Shokhsanam DAVRONOVA
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/15
Норматов У. Романнинг янги умри. / Д.Қуронов ва У.Норматовлар суҳбати. / Интернет сайти: www.quronov.narod.ru
Раҳимжонов Н. (2012). Истиқлол ва бугунги адабиёт. –Т.: Ўқитувчи.
Султон И. Боқий дарбадар. Интернет сайти: www.ziyouz.com
Султон И. Озод. Интернет сайти: www.ziyouz.com
ЎЗБЕК АДИБИ ИСАЖОН СУЛТОН ИЖОДИГА ЧИЗГИЛАР. Интернет сайти: http://ijodkor.clan.su/
Хализев В.Е. (2000). Теория литературы. –М.: Высшая школа.
Ҳаққул И. (1998). Ирфон ва идрок. – Т.: Маънавият.
Ҳаққул И. Тасаввуф ва Навоий шеърияти муносабатига доир. Интернет сайти: http://e-adabiyot.uz/kitoblar/maqolalar/858-tasavvuf-navoiy.html
Ҳамдам У. (2003). Исён ва итоат. – Т.: Янги аср авлоди.
Ҳамдам У. (2011). Сабо ва Самандар. - Т.: Ўзбекистон.
Эшонқул Н. Адабиёт инсон қалби учун курашдир / Суҳбатдош Ин Гён Оҳ, филология фанлари доктори, Донгдук университети профессори (Сеул)/ Интернет сайти: www.gglit.uz.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com