You are here

AHİDNÂMELER ÇERÇEVESİNDE KARADENİZ’DE TİCARET VE YABANCI TÜCCARLARIN DURUMU (XV-XVII. YÜZYILLAR)

Trade and Foreign Merchants in the Black Sea in the context of Ahdnames (15th and 17th centuries)

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
The Black Sea, became an inner sea following the Ottoman conquests in the region after 1453, had a lively international trade network before the Turkish conquest. The framework of international trade maintained by Italian traders in the region prior to Turkish dominion was determined by ahdnames granted to European states as from the second half of the 15th century. Thus, it was added a special article about Black Sea trade to ahdnames given also to France, England and Holland as from 16th and 17th centuries, in addition to Italian city states as Venice, Florence and Genoa. But it is seen that this trade was not completely put into practice during the centuries due to Ottoman administrator’s distinct attitude to Black Sea. In this context, some foreign merchant vessels entered the Black Sea were also ejected without trading. In this article, it will be determined some problematics on international trade in the Black Sea in terms of extant ahdnames, including that of Florentines granted by the emperor of Trebizond in 1460, other Ottoman archival documents and sources.
Abstract (Original Language): 
İstanbul’un zaptından sonra gerçekleştirilen Osmanlı fetihleri neticesinde bir iç deniz hüviyetine bürünen Karadeniz, bu tarihten önce uluslararası canlı bir ticaret trafiğine sahipti. Osmanlı hâkimiyetinin tesis edilmesinden önce İtalyan tüccarların hâkim olduğu bölgedeki ticaretin çerçevesi 15. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı devletlere verilen ticari imtiyazlarla çizilmişti. Nitekim Karadeniz’de ticaret yapabilmeleri için Venedik, Floransa ve Ceneviz gibi İtalyan şehir devletlerinin yanı sıra, XVI. ve XVII. yüzyıllardan itibaren Fransa, İngiltere ve Hollanda gibi devletlere bahşedilen ahidnâmelere de bu ticaretle ilgili özel maddeler eklenmişti. Ancak Osmanlı idarecilerinin Karadeniz’e yönelik farklı yaklaşımlarından ötürü söz konusu imtiyazların yüzyıllar boyunca tam olarak uygulanmadığı görülmektedir. Bu bağlamda bölgeye ulaşan yabancı tüccar gemilerinin ise herhangi ticari bir faaliyette bulunamadan Karadeniz’den çıkarıldıkları anlaşılmaktadır. Çalışmamızda, 1460 yılında Trabzon Rum İmparatoru tarafından Floransalılara verilen kapitülasyon da dâhil olmak üzere, mevcut ticari imtiyazlar, Osmanlı arşiv belgeleri ve yabancı kaynaklar üzerinden Karadeniz’de uluslararası ticaret sorunsalı üzerinde bazı tespitlerde bulunulacak; özel durumlar dışında ihracı yasaklanan mallar ve ticari ürünler ele alınarak Osmanlı idaresinin bölgeye bakış açısı değerlendirilecektir.
319
336

REFERENCES

References: 

a. Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA):
Bâb-ı Âsafî Tahvil (Nişan) Kalemi Defteri (A.NŞT) 1066
Bâb-ı Âsafî Ruus Kalemi Defteri (A.RSK.d) 1460
Kamil Kepeci (KK) 71, 209
Mühimme Defteri (MD) 34, 94
Floransa Devlet Arşivi (ASF):
Miscellanea Medicea, No. 173/10
Venedik Devlet Arşivi (ASV):
Documenti Turchi, No. 26, 161, 188
b. Kaynak-Araştırma-İnceleme
Acıpınar 2011 , Mikail Acıpınar, Osmanlı-Floransa İlişkileri (XV-XVI. Yüzyıl), Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
Arıkan 1997, Zeki Arıkan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda İhracı Yasak Mallar (Memnu Meta), Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu Armağanı, İstanbul, 297-306.
Beydilli 1991, Kemal Beydilli, “Karadeniz’in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve Mirî Ticaret Teşebbüsü”, Belleten, C. LV/214, 687-755.
OÜSBAD
Temmuz 2015 Ahidnâmeler Çerçevesinde Karadeniz’de
Ticaret ve Yabancı Tüccarların Durumu (XV-XVII. Yüzyıllar)”
332
Bostan 1995, İdris Bostan, “Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu (1700-1787)”, Belleten, C. LIX/23, Ankara, 353-394.
Braudel 1989, Fernand Braudel, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, Çev. M. Ali Kılıçbay, İstanbul.
Çizakça 1996, Murat Çizakça, A Comparative Evolution of Business Partnerships: The Islamic World and Europe, with Specific Reference to the Ottoman Archives, Leiden.
De Groot 1978, A.H. de Groot, The Ottoman Empire and the Dutch Republic: A History of the Earliest Diplomatic Relations (1610-1630), Leiden/İstanbul.
Feridun Bey 1275, Feridun Bey, Mecmûa-i Münşeâtü’s- Selâtin, C. II, İstanbul.
Fleet 2009 Kate Fleet, “Osmanlı Devleti’nin Erken Döneminde Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de Denizcilik Faaliyetleri”, Başlangıcından XVII. Yüzyılın Sonuna Kadar Türk Denizcilik Tarihi, Ed. İ. Bostan-S. Özbaran, C. I, İstanbul, 63-71.
Gökbilgin 1956, Tayyib Gökbilgin, “Rüstem Paşa ve Hakkındaki İthamlar”, Tarih Dergisi, VIII/11-12 (1956), 11-50.
Heyd 1879 Wilhelm Heyd, Geschichte des Levantehandels im Mittelalter, C. II, Stuttgart.
Hoshino 2001 Hidetoshi Hoshino, “Alcuni aspetti del commercio dei panni fiorentini nell’Impero Ottomano ai primi del ‘500”, Industria tessile e commercio internazionale nella Firenze del tardo Medioevo, a cura di Franco Franceschi e Sergio Tognetti, Firenze 2001, 125-135.
İnalcık 1979, Halil İnalcık, “The Question of the Closing of the Black Sea under the Ottomans”, Symposium on the Black Sea, Birmingham, March 18-20, 1978, Archeion Pontou: Vol 35/1979, 74-110.
İnalcık 2003 “Osmanlı’nın Avrupa ile Barışıklığı: Kapitülasyonlar ve Ticâret”, Doğu-Batı, Yıl: 6, S. 24, 55-81.
İnalcık 2000 Halil İnacılcık, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi-I: 1300-1600, İstanbul.
Köse 2010 M. Ziya Köse, 1600-1630 Osmanlı Devleti ve Venedik, Akdeniz’de Rekabet ve Ticaret, İstanbul.
OÜSBAD
Temmuz 2015
Mikail ACIPINAR
333
Kurat 1953 Akdes Nimet Kurat, Türk-İngiliz Münasebetlerinin Başlangıcı ve Gelişmesi (1553-1610), Ankara.
Kütükoğlu 1988, Mübahat Kütükoğlu, “Ahidnâme”, DİA, C. 1, İstanbul, 536-540.
Mallett 1967 Michael E. Mallett, The Florentine Galleys in the Fifteenth Century with the Diary of Luca di Maso degli Albizzi Captain of the Galleys 1429-1430, Oxford.
Mantran 1986 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, Çev. M. Ali Kılıçbay-Enver Özcan, C. II, İstanbul.
McGowan 2010, Bruce McGowan, Economic Life in Ottoman Europe: Taxation, Trade and the Struggle for Land, 1600-1800, New York.
Müller 1966 Giuseppe Müller, Documenti sulle Relazioni delle Città Toscane coll’oriente Cristiano e coi Turchi fino all’anno MDXXXI, Società Multigrafica Editrice, Roma.
Paskaleva 1967, Virginia Paskaleva, “Osmanlı Balkan Eyaletlerinin Avrupalı Devletlerle Ticaretleri Tarihine Katkı (1700-1850)”, İktisat Fakültesi Mecmuası, C. 27/I-II, 37-74.
Pfeffermann 2003, Hans Pfeffermann, Rönesans Papalarının Türklerle İşbirliği, Çev. Kemal Beydilli,İstanbul.
Turan 2000 Şerafettin Turan, Türkiye-İtalya İlişkileri-I: Selçuklular’dan Bizans’ın Sona Erişine, Ankara.
Vedovato 1939, Giuseppe Vedovato, “Note sui privilegi capitolari fiorentini del secolo XV”, Archivio Storico Italiano, XCVII, 170-190.
Wood 1964 Alfred C. Wood, A History of the Levant Company, London.
Yılmaz 2009 Özgür Yılmaz, “Karadeniz’in Uluslararası Ticarete Açılması ve Trabzon”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 2/7 (2009), 359-382.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com