You are here

İLK TÜRK BEYLİKLERİNİN FETİHLERİ, SOSYAL VE KÜLTÜREL ESERLERİ İLE ANADOLU’NUN TÜRKLEŞMESİNDEKİ RÖLÜ

THE FIRST TURKISH PRINCIPALS FETISH, ROLE IN SOCIAL AND CULTURAL WORKS AND ANATOLIAN TURKEY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12590

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of Author
Abstract (2. Language): 
The first Turkish principals were established by the commanders assigned by the conquest of Anatolia following the Battle of Malazgirt. These principals are very influential in the spread of Turkish Islamic Culture and Civilization in the Turkification of Anatolia is generally known by the names of the founders. XI. In the last quarter of the century they became the stage of history, and for almost two centuries they were effective in determing the fate of the region. These long periods of time, which can not be counted as long, have begun a major change in the geography where each rule is dominant, contributing to the creation of today’s Turkey. With the birth of the Turkish principals owing to the Seljuks, the reasons for their existence and the ethnic base they depend on are undoubtedly the Oghuz Turks. The Turkish principals established in Anatoliaopened the door to the period when the Turkish seal was strongly hiy by Anatolia with their friends, scholars and their works. During this period of Turkish rule, especially scholars and thinkers were given great impotance and patronized. These scholars hit stamps of revolution and influenced the minds of other principals. The architectural works built during this period reflected the taste of the art of the Turks they had applied and became a model for later periods. The students who were educated by architectural masters carried this architectural style to the regions where they were going. The first Turkish principals established in Anatolia have contributed to the formation of today’s Turkey with the importance they have given to science and culture on the one hand by the zoning activities that they had built from one side.
Abstract (Original Language): 
Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşunda büyük rolleri olan İlk Türk beylikleri 1071 Malazgirt Savaşı’nın hemen akabinde Sultan Alp Arslan tarafından Anadolu’nun fethiyle görevlendirilen komutanlar tarafından kurulmuştur. Bu beylikler Anadolu’nun Türkleşmesinde, Türk İslam Kültür ve Medeniyetinin yaygınlaşmasında çok büyük etkileri olmuştur. Bu beylikler genellikle kurucuların isimleriyle adlandırılmaktadır. XI. asrın son çeyreğinde tarih sahnesine çıkmışlar, yaklaşık olarak iki asır boyunca bölgenin kaderinin belirlenmesinde etkili olmuşlardır. Bu zaman dilimi içerinde her beylik hâkim oldukları coğrafyada günümüz Türkiye’sinin yaratılmasında da katkıda bulunarak büyük bir değişimi başlatmışlardır. Bölgede kurulan ilk Türk beylikleri doğuşlarını Selçuklulara borçlu olmakla beraber varlık sebepleri ve dayandıkları etnik unsur şüphesiz Oğuz Türkleri olmuştur. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerin Anadolu’ya Türk mührünün güçlü bir şekilde abideleriyle, âlimleri ve eserleriyle vurulmaya başlandığı dönemin kapısını açmışlardır. Bu Türk beylikleri döneminde bilhassa âlimler ve düşünce adamlarına büyük önem verilerek himaye edilmiştir. Bu âlimler döneme damgalarını vurarak diğer beyliklerin düşünce yapılarına etki etmişlerdir. Bu dönemde inşa edilen mimari eserlerde uygulamış oldukları tarz Türklerin sanat zevkini yansıtmış ve sonraki dönemlere model olmuştur. Mimari ustaların yetiştirdikleri öğrencileri bu mimari üslubu gittikleri bölgelere taşımışlardır. Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri bir taraftan yaptırmış oldukları imar faaliyetleriyle bir taraftan da bilim ve kültüre vermiş oldukları önemle bugünkü Türkiye’nin şekillenmesinde katkı sağlamışlardır.
153
170

REFERENCES

References: 

Agacanov, Sergey Grigoreviç. (2006), Selçuklular, (Çev. Ekber N.Ahmet- R.Annaberdiyev), Ötüken
Neşriyat, İstanbul.
Ahmed b. Mahmud. (1977), Seçuk-Name, II, (Haz. Erdoğan Merçil), İstanbul.
Ahmed Tevhid. (1321), Meskûkât-ı Kadime-i İslâmiyye Kataloğu, İstanbul.
Anonim Selçukname.(1952), (Ter. Feridun Nafiz Uzluk), Ankara.
Ara, Altun. “Artuklu Sanatı”, TDVDİA, C.III, s.418.
Aslanapa, Oktay.(1974), Türk Denizciliği ve Selçuklu Tersaneleri, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
Aslanapa, Oktay.(2007), Anadolu’da İlk Türk Mimarisi Başlangıç ve Gelişmesi, Atatürk Kültür
Merkezi Yayını, Ankara.
Ataoğlu, Remzi. (1994),“Kaynaklara Göre Artuklu Devlet Teşkilatı”, XI. Türk Tarih Kongresi, TTK.
Yayınları, Ankara.
Atıf, Kahraman. (1995), Osmanlı Devletinde Spor, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Ayan, N., Özen, F., (2017). Tarihsel Süreç İçinde Selçuklular Devrinde Halep Kalesi,Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/1,p.33-54, ISSN:1308-2140,www.turkishstudies. net, DOI Number:
http//dx.doi.org/ 10.7827/Turkish 11302, ANKARA- TURKEY
Bar Hebraeus.(1950), Abu’l-Farac Tarihi, II, (Trc. Ömer Rıza Doğrul),TTK Yayınları, Ankara.
Baykara, Tuncer. (1974), İzmir Şehri ve Tarihi, Ege Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü Yayınları,
İzmir.
Bayram, Mikail. (1994), Selçuklular zamanında Anadolu’da Bazı Yöreler Arasında Farklı Kültürel
Yapılanma ve Siyasal Boyutları, Konya.
Bayram, Mikail.(2005), “Danişmend Oğullarının Dini ve Milli Siyaseti,” Türkiyat Araştırmaları
Dergisi, S.18,Konya.
Claude, Cahen. (1992), Türklerin Anadolu'ya İlk Gelişi, (Trc. Yaşar Yücel- Bahaeddin
Yediyıldız),Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Demir, Mustafa.(2005), Türkiye Selçukluları ve Beylikler Devrinde Sivas, “Danişmendli Emaretinin
Kurucuları,” Sakarya.
Demirkent, Işın.(1995), "1101 Yılı Haçlı Seferleri", Fikret Işıltan'a 80.Doğum Yılı Armağanı, Dünya
Yayıncılık, İstanbul.
Demirkent, Işın.(1996), Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I.Kılıç Arslan, TTK Yayınları, Ankara.
Ebu’l-Ferec (Bar Hebraeus). (1987), Abû’l-Farac Tarihi, (çev. Ömer Rıza Doğrul), TTK Yayınları,
Ankara.
Ersan, Mehmet, Alican, Mustafa. (2014), Türklerin Kayıp Yüzyılı, Beylikler Devri, Türkiye Devri,
Timaş Yayınları, İstanbul.
Günay, Umay Türkeş. (2007), Türklerin Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.
HAZAR, M.,(2008). Artukoğulları Zamanında Dedekorkut Kitabı’ndaki Kişi Adları, Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
İlk Türk Beyliklerinin Fetihleri, Sosyal ve Kültürel Eserleri İle Anadolu’nun… 169
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/26
Volume 3/1 Winter 2008, p.22-33, ISSN:1308-2140, www. turkishstudies. net, DOI
Number: http//dx.doi.org/ 10.7827/Turkish 255, ANKARA- TURKEY.
Hüseyin Hüsameddin.(1927), Amasya Tarihi, III, İstanbul.
İbn Battuta.(1983), Seyahatname (Tuhfetu’n- Nuzar Fi Garaibi’l-Emsar), (sad. Mümin Çevik),
Ankara.
İbn Bibi, el-Evamirü’l-Alaiyye fi’l Umuri’l-Alaiyye, I, (1996), (Ter. Mürsel Öztürk),Kültür Bakanlığı
Yayınları, Ankara.
İbn’ül-Esir.(1987), el-Kamil fi’t-Tarih, X-XII, (Ter. Abdülkerim Özaydın),Çağrı Yayınları, İstanbul.
İpşirli, Mehmet. “Danşmend”, TDVDİA, VIII, ss.464-465.
Jonathan, Riley-Smith.(2005), Haçlılar Kimlerdir, (Çev. Berna Kılınçer) Bileşim Yayınları, Ankara.
Karavazlı Mustafa Efendi, Amasya Tarihi hahkındaki eseri“Amasya Bayezid Umum Kütüphanesi”
(el yazma eser)
Kesik, Muharrem.(2006), Danişmendliler Zamanında Sivas (1071-1175), Selçuklular Döneminde
Sivas Sempozyumu Bildirileri, (29 Eylül-1 Ekim 2005) Sivas 2006, ss.108-120.
Kırzıoğlu, F.(1987),”Millî Destanlarımızdan dede Korkut Oğuz-nâmelerinin Tarih Belgesi
Bakımından Değerleri”, Belleten, Ankara, S.198, I, 915.
Koca, Salim. (2011), Selçuklu Devri Türk Tarihinin Temel Meseleleri, Berikan Yayınları, Ankara.
Köprülü, Fuat. (1997),“Artuk Oğulları” İA, C.I, ss.617-618.
Köprülü, Fuat.(1996), Anadolu’da İslâmiyet, Ankara.
Kurat, Akdes Nimet. (1966), Çaka Bey İzmir ve Yakınındaki Adaların İlk Türk Beyi,1081-1096,Türk
Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Mecit, Songül. (2017), Anadolu Selçukluları, Bir Hanedanın Evrimi, İletişim Yayınları, İstanbul.
Merçil, Erdoğan.(1993), Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara
Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah. (2001), Câmiu’d-Düvel Selçuklu Tarihi II Anadolu Selçukluları
ve Beylikler, (Trc. Ali Öngül), İzmir.
Ocak, Ahmet Yaşar. “Danişmendname”, DİA, VIII, ss. 478-480.
Olcay, Osman Fevzi. (1996), Amasya Tarihi zeyli “Amasya Bayezid Umum Kütüphanesi” el (yazma
eser), YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Amasya.
Öngül, Ali.(2002), “Saltuklular”, Türkler, VI, (Edt. Hasan Celal Güzel- Salim Koca vd.),Yeni
Türkiye Yayınları, Ankara.
Özaydın, Abdülkerim. (1993), “Danişmend Gazi” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,
C.VIII, İstanbul.
Özaydın, Abdülkerim.(1994), Vekayinâme, II, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi, İstanbul,
VIII, 51.
Özaydın, Abdülkerim.(2016), Anadolu Beylikleri El Kitabı, (Edt. Haşim Şahin), Grafiker Yayınları,
Ankara.
170 Mehibe ŞAHBAZ
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/26
Runciman , Steven.(1987) Haçlı Seferleri Tarihi, C.I, (Trc. Fikret Işıltan), Türk Tarih Kurumu
Yayınları, Ankara .
Sert, M., (2014). Selçuklular Döneminde Muş ve Çevresi, Turkish Studies-International Periodical
for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/1 Winter
2014,P.185-207,ISSN:1308-2140, www. turkishstudies. net, DOI Number: http//dx.doi.org/
10.7827/Tukish 6087, ANKARA- TURKEY.
Sevim, Ali, Yaşar Yücel. (1989), Türkiye Tarihi, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, Çağ Yayınları,
Ankara.
Sevim, Ali. "Artukluların Soyu ve Artuk Bey'in Siyasî Faaliyetleri", Belleten, XXVI/101, ss. 121--
145.
Sevim, Ali. ( 1994 ),“Dilmaç Oğulları”Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, s.301.
Solmaz, Sefer.(2001), Danişmendliler Devleti ve Kültürel Mirasları, Yayınlanmamış Doktora Tezi,
Konya.
Sümer, Faruk. (1952),”XVI. Asırda Anadolu’da, Suriye ve Irak’da yaşayan Türk Aşiretlerine Umumî
Bakış”, İktisat Fakültesi Mecmuası, XI/I-4.
Sümer, Faruk. (1971), “Saltuklular”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, Ankara.
Sümer, Faruk. (1989), “Ahlatşahlar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.II, İstanbul, s.27.
Sümer, Faruk. (1990), Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk beylikleri, Türk Tarih Kurumu,
Ankara.
Sümer, Faruk.(1992), Oğuzlar (Türkmenler),Tarihleri- Boy-Teşkilatı-Destanları, Türk Dünyası
Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
Şahin, Haşim.( 2016), Anadolu Beylikleri El Kitabı, (Edt. Haşim Şahin), Grafiker Yayınları, Ankara.
Turan, Osman. (1974), Selçuklular Zamanında Türkiye, Siyasi Tarih Alp Arslan’dan Osman Gazi’ye
(1071-1318), TODAİE Yayınları, İstanbul.
Turan, Osman. (1993), Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi, Turan Neşriyat Yurdu, İstanbul.
Turan, Osman.(1965), Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti, İkinci Baskı, İstanbul.
Wittek, Paul. (1943),“ Ankara Bozgunundan İstanbul Zaptına", Belleten, Ankara, VII, 582.
Yaşa, Recep.(2016), Anadolu Beylikleri El Kitabı, (Edt. Haşim Şahin), Grafiker Yayınları, Ankara.
Yinanç, M.Halil. “Danişmendliler”, İA, III, ss.468-479.
Yinanç, M.Halil.”Bitlis”, İA, II, ss.659-660.
Yinanç, Mükrimin Halil.(1944),Türkiye Tarihi Selçuklular Devri I.Anadolu’nun Fethi, Burhaneddin
Matbaası, İstanbul.
Yinanç, Refet. (1982), “Selçuklu Medreselerinden Amasya Halifet Gazi Medresesi ve Vakıfları”,
Vakıflar Dergisi, S. 15, Ankara.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com