You are here

GAGAUZ TÜRKÇESİNDE AÇAN EDATI İLE KURULMUŞ CÜMLELER

THE SENTENCES FORMED WITH AÇAN PARTICLE IN GAGAUZ TURKISH

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Gagauz Turkish forms the Oghuz group along with the Turkish languages spoken in Turkey. Azerbaijan and Turkmenistan. One of the most important characteristics which distinguish the Turkish language spoken by Gagauz from the Turkish spoken by the other branches of Oghuz groups is syntax. Gagauz Turkish is known with frequent use of inverted sentences. This feature is seen not only in Gagauz Turkish but in Turkish language and contemporary Turkish dialects. Gagauz Turkish is the one that uses inverted sentences most in the Oghuz group. The structures of compound and complex sentences are quite complicated İn Gagauz Turkish. There are approximately 20 conjunctions. When these conjunctions are considered, it is noticed that there are both the ones that belong to Gagauz Turkish and the ones that are taken from other languages such as Persian, Russian, Bulgarian and Moldovian, These conjunctions can be divided into four groups. The functions of the conjunctions are to combine sentences by order, explanation, reason, result, purpose, time, etc. and to indicate the relationship among the sentences. In this paper only the conjunction "açan" will be taken into consideration; first, brief information about the conjunction "açan" will be given; then, the structure, meaning and function of the sentences combined with this conjunction will be focussed.
Abstract (Original Language): 
Gagauz Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesi île birlikte Oğuz grubunu teşkil etmektedir. Gagauz Türkçesini Oğuz grubunun diğer kollarından ayıran en önemli özelliklerinden biri söz dizimidir. Gagauz Türkçesi devrik cümlelerin çokluğu ile dikkat çekmektedir. Bu özellik sadece Gagauz Türkçesine mahsus olmayıp, bugün Türkiye Türkçesinde ve çağdaş Türk lehçelerinde de görülmektedir. Oğuz grubunda devrik cümleyi en çok kullanan üagauz Tüıkçesidir. Gagauz Türkçesinde bağlı birleşik cümlelerin yapısı oldukça karışıktır. Yirmiye yaktn bağlama edatı bulunmaktadır. Edatlara bakıldığında hem Gagauz Türkçesine ait olanlar hem de Gagauz Türkçesine Farsça, Rusça, Bulgarca, Moldovanca gibi dillerden geçmiş olanlar görülmektedir. Söz konusu bağlama edatları dört grupta toplanabilir. Bu edatların görevi sıralama, açıklama, sebep, sonuç, amaç, zaman vb. anlamlanyla cümleleri birbirine bağlamak, aralarındaki İlişkinin yönünü belirlemektir. Bu yazıda, sadece acan bağlama edatını ele alarak, önce açan edatı ile ilgili bilgi verilecek, daha sonra da bu edatla bağlı birleşik cümle türünün yapısı, anlamı ve işlevi üzerinde durulacaktır.
233
248

REFERENCES

References: 

AKALIN, Ş.Halûk (1998). Dede Korkut Kitabı'nda Geçen Bir Cümle Türü Üzerine. Be//efen 1998, SJ, Ankara: TDK Yayınları, 1-28.
, (1995).
Eski Anadolu Türkçesinde Cümle Başı Fıdatlarıyla
Kurulmuş Cümleler. Türk Di/i Dergisi, S.518, Ankara: TDK Yayınları, 156¬163 .
AKDOĞAN, Yaşar (1999). Azerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine Büyük
Sözlük. İstanbul: Beşir Yayınevi. GAYDARJI, G.A. (1981). Gagauzskiy Sintaksİs, Pridatoçruye Prediojeniya
Soyuznogo Podçineniya, Kişinev; Ştüntsa Yayınları. GAYDARJİ, G.A, Koltsa, E.K., Pokrovskaya, L.A. ve Tukan, V.P. (1991).
Gagavuz Türkçesinin Sözlüğü {Aktaranlar İ. Kaynak; M.Doğru), Ankara:
Kültür Bakanlığı Yayınları. GÜNGÖR, Harun, Argunşah, Mustafa (2002). Gagauz Türkleri. Tarih-Dil-Folkhr
ve Halk Edebiyatı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınlan. KIRLI, Nadejda (2001). N. Baboglu'nun "Legendantn İzi" adlı eserinde birleşik
cümleler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
(yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
248
Nadejda CHİRÜ
KOWALSKi, Tadcusz (1931).
(Cev
. Ö. Faruk Akün), Kuzey-Dogu Bulgaristan
Türkleri ve Türk Dili. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ue Edebiyatı Dergisi,
C.III, S. 34 (31 Mart 1949), İstanbul, MENZ, Astrİd (1999). Gagausİsche Syntax: Eine Studie zum Kontaktinduzierten
Sprahwandel, Wiesbaden: Harrassowitz
Verlag. ÖNLER, Zafer (2009). Tarihsel Metinlerde kim ve kaçan kim Bağlaçlı Cümle Türü,
(Edit.
H
. Develi) 27-28 Ağustos Uluslararası Türk Dili ue Edebiyatı
Kongresi, C. 1, İstanbul: Kültür Üniversitesi Yayınları, 339-354. ÖZKAN, Nevzat (1996). Gagavuz Türkçesi Grameri. Giriş-Ses BilgishCümle-
Sözlük-Metin Örnekleri, Ankara: TDK Yayınları. POKROVSKAYA, LA. (1990). Grammatika Gagauzskogo Yazıka, Kişinev:
Lumina Yayınları.
, (1997).
Sovremennıy Gagauzskiy Yazık: (Kurs Lektsiy), Komrat:
Tipar Yayınları.
POKROVSKAYA, L.A. Arabacı, N., Tanasoglu, D. (1959). Gagauz Dili. Gagauz
Şkohlarm 4-5, d klasslan için, Kişinev. TOPARLI, R, Vural, Hanifi, Karaatlı, Recep (2003). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü (1.
Baskı). Ankara: TDK Yayınları: 835. YAVUZARSLAN, Paşa (1993). Anadolu Ağızlarında *ha (*ka) Zamirinin Türevleri.
Türkoloji Dergisi, C. XI-1, Ankara; 309-320. Yeni Tarama Sözlüğü (Düzenleyen: Cem Dilçin), Ankara: TDK Yayınları: 503.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com