You are here

ESKİ TÜRKÇE +LI EKİ ÜZERİNE

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Suffix +lI that was considered as derivative suffix till now, is actually a case marker having a syntactic function. In this paper, the functions of +lI are analyzed in details with examples in Old Turkic Texts.
Abstract (Original Language): 
Şimdiye kadar yapım eki olarak değerlendirilen +lI, aslında cümlede ‘syntactic’ bir işleve sahip bir hal ekidir. Makalede, +lI’nın işlevleri, Eski Türkçe metinlerden tespit edilen örneklerle ayrıntılarıyla ele alınacaktır.
135
145

REFERENCES

References: 

ABİK, A. Deniz (2010). “(İsim1 + Li/+Lu) (İsim2 +Li/+Lu) Kuruluşundaki
İkilemeler”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih–Coğrafya Fakültesi Türkoloji
Dergisi, 17/2, Ankara: 1–20.
ARAT Reşit Rahmeti (1991). Eski Türk Şiiri, III. Baskı, Ankara: Türk Tarih
Kurumu Yayınları.
BANG KAUP, Willi (1980). Berlin’deki Macar Enstitüsünden Türkoloji Mektupları
(1928–1934), Çev. Şinasi TEKİN, Erzurum: Atatürk Üniversitesi
Yayınları.
BANGUOĞLU, Tahsin (1995). Türkçenin Grameri, 4. Baskı, Ankara: Türk Dil
Kurumu Yayınları.
BAZIN, Louis (1987). Introduction à l’étude pratique de la langue Turque,
Paris: Librairie d’Amérique et d’Orient.
BLAKE, Barry J. (2004). Case, Second Edition, Cambridge: Cambridge University
Press.
BROCKELMANN, C[arl] (1954). Osttürkische Grammatik der Islamischen
Literatursprachen Mittelasiens, Leiden: E. J. Brill.
BUSSMANN Hadumod (1998). Routledge Dictionary of Language and Linguistic,
Translated and Edited by Gregory TRAUTH and Kertsin KAZZAZI,
London and New York: Routledge.
ÇENGEL, Hülya Kasapoğlu (2005). Kırgız Türkçesi Grameri Ses ve Şekil Bilgisi,
Ankara: Akçağ Yayınları.
10 Kırgızcada “iki ismin veya nesnenin beraber olduğu” (Çengel 2005: 115) ve Karakalpakçada,
“birbirinin dengi veya karşıtı olan kelimelerde çift olarak kullanıldığı” (Uygur 2001: 35) söylense
de buradaki kullanımlar da ekin birliktelik ve bağlama hali görevinde olduğunu gösterir.
Türkmencede, +lI birliktelik hali işlevini muhafaza etmiştir. Ekin iki sözüyle beraber kullanımı
birliktelik hali görevindedir, ancak Larry Clark,bu durumu sıfat eki (attribute suffix) +lI’nın
bağlayıcı unsur olması olarak değerlendirir ve eki ‘connection conjunction’ olarak tanımlar
(1998: 438, 692): Çārı āga iki ādamı atalı gīz ikisine çāy tayyārlamaga gōnamçılıga īberdi
(Clark 1998: 438) “Çārı Ağa, iki adamı baba ve kıza [birlikte] yer hazırlamak üzere mezarlığa
gönderdi”. Eneli gīz ikisi Mırādıŋ yolıŋa iki tamdır çörek yapdılar (Clark 1998: 438) “Ana kız
ikisi [birlikte], Murat’ın seyahati için iki tandır çöreği yaptı”.
Eski Türkçe +lI Eki Üzerine
143
CİN, Ali (2004). “Türkçede +sIz +sUz Eki Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları
Yıllığı Belleten, 2004/I‐II, Ankara: 19–44.
CLARK, Larry (1998). Turkmen Reference Grammar, Wiesbaden: Harrassowitz
Verlag.
CLAUSON, Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre–Thirteenth
Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
DENY, Jean (1941). Türk Dili Grameri (Osmanli Lehçesi), Çev. Ali Ulvi Elöve,
İstanbul: Maarif Vekaleti.
EMRE, Ahmet Cevat (1943). Türkçede İsim Temelleri, Mukayeseli Türk Gramerine
Hazırlık İrdemleri, İstanbul: Bürhaneddin Matbaası.
ERASLAN, Kemal (1980). Eski Türkçede İsim–Fiiller, İstanbul: İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yayınları.
ERDAL, Marcel (1991). Old Turkic Word Formation, a functional approach to
the lexicon, Vol. I–II, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
ERDAL, Marcel (2004). A Grammar of Old Turkic, Leiden–Boston: E. J. Brill.
ERGİN, Muharrem (1972). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GABAIN, Annemarie von (1988). Eski Türkçenin Grameri, Çev. Mehmet
AKALIN, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
GÖKSEL, Aslı; Celia KERSLAKE (2005). Turkish: A Comprehensive Grammar,
London and New York: Routledge.
GRÖNBECH, K[aare] (1995). Türkçenin Yapısı, Çev. Mehmet Akalın, Ankara:
Türk Dil Kurumu Yayınları.
HAMILTON, James Russell (1998). Dunhuang Mağarasında Bulunmuş Buddhacılığa
İlişkin Uygurca El Yazması: İyi ve Kötü Prens Öyküsü, Çev. Vedat
KÖKEN, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
HAZAI, Georg; Peter ZIEME (1971). Fragmente der uigurischen Version des
“Jin’gangjing mit den Gāthās des Meisters Fu” nebst einem Anhang von
Taijun Inokuchi, Berliner Turfantexte I, Berlin: Akademie Verlag.
HOVDHAUGEN, Even (1975). “The Mongolian Suffix LIG and Its Turkic Origin”,
Researches in Altaic Languages, Papers Read at the 14th Meeting
of the Permanent International Altaistic Conference Held in Szeged,
August 22–28 1971, Edited by Louis LIGETI, Akadémiai Kiadó, Budapest:
71–77.
KAHRAMAN, Tahir (2011). “Çağdaş Türkiye Türkçesinde Ad Çekim Eklerinin
Kullanım Özellikleri ve İşlevleri”, Türk Gramerinin Sorunları, Birleştirilmiş
1. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara: 390–425 [Tartışma:
410–425].
KARTALLIOĞLU, Yavuz (2011). Klasik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni
(16, 17 ve 18. Yüzyıllar), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
KAYA, Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk, Giriş, Metin ve Dizin, Ankara: Türk
Dil Kurumu Yayınları.
KONONOV, A[ndrey] N[ikolayeviç] (1941). Grammatika Turetskogo Yazıka,
Moskva–Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
Erdem Uçar
144
KORKMAZ, Zeynep (2007). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara:
Türk Dil Kurumu Yayınları.
KORMUŞİN, İgor (2007). “’Semiz Buka Turuk Buka Teyin Bilmez Ermiş’
Sözünde Tonyukuk Kimi ve Neyi Kastetmiştir?”, 46. Uluslararası Sürekli
Altayistik Konferansı (PIAC) Bildirileri (22–27 Haziran 2003), Altay
Dünyasında Gündelik Hayat, Yayına Haz. Gülzemin Özrenk AYDIN,
Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara: 263–269.
LEWIS, Geoffrey L. (1967). Turkish Grammar, Oxford–New York: Oxford
University Press.
ODA, Juten (2010). A Study of the Buddhist Sūtra Called Säkiz Yükmäk Yaruk
of Säkiz Törlügin Yarumış Yaltrımış in Old Turkic, Kyoto: Hōzōkan.
ÖNLER, Zafer (2004). “Türkçede +lX Eki”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı
2004, C. II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara: 2003–2208.
PLANK, Frans (1995). Double Case, Agreement by Suffixaufnahme, New
York: Oxford University Press.
POPPE, Nicholas (1992). Moğol Yazı Dilinin Grameri, Çev. Günay
KARAAĞAÇ, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
RADLOV, V. ve S. E. MALOV (1913–1917). Suvarṇaprabhāsa, (Sutra zolotogo
bleska), tekst’ uygurskoy redaktsii, izdali V. V. Radlov i S. E. Malov, I–IV,
Bibliotheca Buddtica: XVII, St. Petersburg; XV+723. I–II: 1913, III–IV:
1914, V–VI: 1915, VII–VIII: 1917.
RÄSÄNEN, Martti (1957). Materialien zur Morphologie der turkischen Sprachen,
Helsinki: Studia Orientalia.
RÖHRBORN, Klaus (1977–1998). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial
der Vorislamischen Türkischen Texte aus Zentralasien, Lieferung 1–6,
Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
RÖHRBORN, Klaus (1996). Die alttürkische Xuanzang–Biographi VIII, nach
der Handschrift von Leningrad, Paris und Peking sowie nach dem
Transkript von Annemarie von Gabain, Hrsg. übersetzt und kommentiert,
Wiesbaden: Otto Harrassowitz Verlag.
RÖHRBORN, Klaus (2010). Uigurisches Wörterbuch, Sprachmaterial der
vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasie, Neubearbeitung, I.
Verben, Band 1: ab– ― äzüglä–, Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
RYBATZKI, Volker (1997). Die Toñuquq–Inschrift, Szeged: Studia Uralo–
Altaica.
Skr. Sanskritçe.
SOHN, Ho‐Min (1999). The Korean Language, Cambridge: Cambridge University
Press.
STACHOWSKI, Kamil (2005). “On Compound Cases in Yakut and Dolgan”,
Studia Turcologica Cracoviensia, Vol. 10, Kraków: 429–436.
STACHOWSKI, Marek (1995). “Der Komitativ im Jakutischen und Dolganischen”,
Analecta Indoeuropaea Cracoviensia, Kurylowicz Memorial
Volume, Ed. Wojciech SMOCZYŃSKI, Part I, Kraków: 553–559.
Eski Türkçe +lI Eki Üzerine
145
TAŞ, İbrahim (2009). Kutadgu Bilig’de Söz Yapımı, Ankara: Türk Dil Kurumu
Yayınları.
TEKİN, Talat (1968). A Grammar of Orkhon Turkic, Bloomington: Indiana
University Publications.
TEKİN, Talat (1991). “The Comitative Case in Orkhon Turkic”, Altaica Osloensia:
Proceedings from the 32nd Meeting of the Permanent International
Altaistic Conference (Oslo, June 12–16, 1989), Edited by Bernt
BRENDEMOEN, Norwegian University Press, Oslo: 355–359.
TEKİN, Talat (1998). Orhon Yazıtları, Kül Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk, 2.
Baskı, İstanbul: Simurg Yayınları.
TENİŞEV, E[dhem] R[ahimoviç] (1988). Sravnitel’no–İstoriçeskaya Grammatika
Tyurkskih Yazıkov, Morfologiya, Moskva: Akademiya Nauk SSSR.
TEZCAN, Semih (1983). “Uygurca”, Türk Ansiklopedisi, C. XXXIII, Millî Eğitim
Basımevi, Ankara: 141b–148a.
TÜRKÇE SÖZLÜK (2009). [Haz.] Şükrü Haluk AKALIN, Recep TOPARLI, Nevzat
GÖZAYDIN, Hamza ZÜLFİKAR, Mustafa ARGUNŞAH, Nurettin
DEMİR, Belgin Tezcan AKSU, Beyza GÜLTEKİN, 10. Baskıdan Yapılan
Tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
UW: Bk. RÖHRBORN (1977–1998).
UYGUR, Vedat Ceyhan (2001). Karakalpak Türkçesi Grameri (Fonetik, Morfoloji,
Sentaks), Denizli.
YAKUP, Abdurishid (2010). Prajñāpāramitā Literature in Old Uyghur, Berliner
Turfantexte: 28, Turnhout (Belgien): Brepols Publishers.
ZIEME, Peter (1985). Buddhistische Stabreimdichtungen der Uiguren, Berliner
Turfantexte 13, Berlin: Akademie Verlag.
ZIEME, Peter (2005). Magische Texte des uigurischen Buddhismus, mit 193
Abbildungen auf 95 Tafeln, Berliner Turfantexte 23, Turnhout (Belgien):
Brepols Publishers.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com