Buradasınız

YABANCI GÜÇLER GÖLGESİNDE OSMANLI DEVLETİ’NE YÖNELİK ŞİA HAREKETLERİ

SHIA MOVEMENTS AGAINST THE OTTOMAN EMPIRE IN THE SHADOW OF FOREIGN POWERS

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The Ottoman Empire waged a long-termed struggle in the Iranian land. Shiaism was the issue on the surface but the actual political struggle in this region was about control. In the 19th century, this apparent factor (Shias and Shia Islam) remained under the control of those countries which had some ambitions in the region such as England, Russia, France and Germany, and this was used as a weapon against the Ottoman Empire. Intervention, support, provocation and investment by the foreign powers were always in favor of so-called Shias. The course of history, however, proved that these acts were in favor of those foreign powers.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devleti İran coğrafyasında uzun soluklu bir mücadele yapmıştır. Aslında bu coğrafyadaki siyasî mücadele “hükümranlık” iddiası üzerinedir, Şialık zahirîdir. 19. Yüzyılla birlikte bu zahirî sebep -Şialar ve Şialık- bölgede bir takım emelleri bulunan İngiltere, Rusya, Fransa ve Almanya gibi devletlerin güdümünde kalmış, Osmanlı Devleti’ne karşı bir silah olarak kullanılmıştır. Yabancı güçlerin müdahalesi, desteği, kışkırtması, yatırımı sözümona hep Şialar lehinde olmuştur. Ancak tarihî süreç bu tavrın kendi menfaatleri doğrultusunda işlediğini göstermiştir.
62
73

REFERENCES

References: 

Arşiv Kaynakları:
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.) YILDIZ TASNİFİ MABEYN BAŞKİTABETİ (Y. PRK. BŞK) D: 19 G: 6. (10 Muharrem 1308/26 Ağustos 1890).; D: 29 G: 57. (20 Ramazan 1310/7 Nisan 1893).; D: 37 G: 31. (17 Safer 1312/20 Ağustos 1894).
BOA. YILDIZ MÜTENEVVİ MARUZAT EVRAKI BÖLÜMÜ (Y. MTV.) D: 196 G: 79 (18 Receb 1317/22 Kasım 1899).; D: 68 G: 90. (19 Rebi’ü’l-ahir 1310/10 Kasım 1892).; D: 282 G: 58. (14 Zi’l-ka’de 1323/10 Ocak 1906).; D: 51 G: 24. (9 Zi’l-ka’de 1308/16 Haziran 1891).; D: 120 G: 50. (17 Zi’l-ka’de 1312/12 Mayıs 1895).
BOA. YILDIZ ZABTİYE NEZARETİ MARUZATI (Y. PRK. ZB) D: 5 G: 108. (10 Muharrem 1308/26 Ağustos 1890).
BOA. YILDIZ TASNİFİ PERAKENDE EVRAKI SADARET MARUZATI (Y. PRK. A) D: 6 G: 7. (28 Safer 1308/13 Ekim 1890).
BOA. YILDIZ SADARET HUSUSİ MARUZAT EVRAKI (Y. A. HUS) D: 327 G: 99. (17 Zi’l-ka’de 1312/12 Mayıs 1895).; D: 327 G: 102. (17 Zi’l-ka’de 1312/12 Mayıs 1895).
BOA. YILDIZ ASKERİ MARUZAT (Y. PRK. ASK) D: 73 G: 102 (7 Zi’l-hicce 1308/14 Temmuz 1891).; D: 252 G: 39. (10 Zi’l-ka’de 1325/15 Aralık 1907).; D: 191 G: 102. (27 Zi’l-hicce 1320/27 Mart 1903).
BOA. YILDIZ TASNİFİ ELÇİLER VE ŞEHBENDERLİKLER TAHRİRATI (YPRK. EŞA) D: 33 G: 92. (9 Rebi’ü’l-evvel 1317/18 Temmuz 1899).
BOA. YILDIZ SADARET RESMİ MARUZAT EVRAKI (Y. A. RES) D: 120 G: 32. (9 Safer 1321/7 Mayıs 1903).
BOA. YILDIZ TİCARET VE NAFİA NEZARETİ MARUZATI (Y. PRK. TNF) D: 3 G: 75. (1310 /1892-93).
BOA. YILDIZ TASNİFİ ARZUHAL VE JURNALLER (Y. PRK AZJ) D: 3 G: 37. (1296/1878-1879).
BOA. YILDIZ HARİCİYE NEZARETİ MARUZATI (Y. PRK. HR) D: 19 G: 54. (18 Safer 1312/21 Ağustos 1894).
BOA. İRADE DAHİLİYE (İ. D), 53. (29 Safer 1310/22 Eylül 1892).
Araştırma Eserler
ALBAYRAK, Mustafa. (1995). “Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişimi ve Bağdad Demiryolunun Yapımı”. Ankara. OTAM. S. 6: 1-38.
ARMAOĞLU, Fahir. (1997). 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914). Ankara: TTK Yayınları.
Jülide Akyüz ORAT 73
ATTAR (HAŞİMZADE), Aygün. (2006). İran’ın Etnik Yapısı (Yakın Dönem ve Günümüzde). Ankara: Divan Yayıncılık.
CİN, Barış. (2007). Türkiye-İran Siyasî İlişkileri (1923-1938). İstanbul: IQ, Yayıncılık.
ÇADIRCI, Musa. (2008). Tanzimat Sürecinde Türkiye Askerlik, Ankara: İmge Yayınları.
ENGİN, Vahdettin. (2005). II. Abdülhamid ve Dış Politika. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
KARAL, Enver Ziya. (1983a). Osmanlı Tarihi/V, Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856). Ankara: TTK.
KARAL, Enver Ziya. (1988b). Osmanlı Tarihi/VIII, Birinci Meşrutiyet ve İstibdat Devirleri (1876-1907). Ankara: TTK.
KÜPELİ, Özer. (2012). “Safevi Ülkesinin İngiliz Konukları (İngiliz Tacirlerin İran Seyahatleri, 1562-1581)”. Samsun: History Studies, S: 4/1, s 373-385.
METİN, Barış. (2012a). “Türk-İran İlişkilerinde Güney Azerbaycan Meselesi (1918-1938)”. Ankara: Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S: 16/2, Ağustos. s 159-187.
METİN, Barış. (2012b). Birinci Dünya Savaşı’nda İran Coğrafyasında Etnik, Dinî ve Siyasî Nüfuz Mücadelesi. Ankara: Berikan Yayınevi.
POŞ, Abdullah. (2011). “XIX. Yüzyılın Sonlarında Irak’taki Şii Nüfus ve Caferî Toplumunu Tahrik Faaliyetleri”, İstanbul: Milel ve Nihal, C: 8, S: 3, Aralık. 2011, s 47-76.
SARAY, Mehmet. (2006). Türk-İran İlişkileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com