Journal Name:
- Dil Araştırmaları
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
The end of the fifth line as well as the start of the sixth line of the inscription of Tonyuquq has
a very controversial word. Since the first researchers, the word has been read as bilsär ~ bölsär
~ bülsär ~ böŋsär ~ büŋsär, and thought to mean ‘divide, choose, distinguish’ etc. Differences in
reading and assigning meaning to the problematic word in the sentence – a word which was, without
doubt, in one of the old Turkish proverbs – have made it difficult to fully understand the sentence.
In this article, it has been suggested that the word should be read as either böŋüsär
(B
2ẄÑẄS
2
AR) or böŋ<r>äsär (B
2ẄÑ<R
2>AS
2
AR
2
), which was made from the onomatopoeic noun
böŋ (B
2ẄÑ), and should mean ‘(animal) lowing)’. For böŋüsär (B
2ẄÑẄS
2
AR), we have reached
this conclusion, without considering any missing points or errors in the writing of the word, by the
help of the flexibility that round vowels in the syllables after the first syllable in the Turkish runic
alphabet are usually not written. As for the second suggestion, we have emphasized the possibility
of the fact that the writer might have forgotten the sound R
2
. Therefore, the sentence in which the word appears has been read as
‘
toruk bukalı sämiz bukalı ırakda (6) böŋ<r>äsär (~ böŋüsär?)
sämiz buka toruk buka teyin bilmäz ärmiş’, and interpreted as ‘when a thin and a fat oxen low in the
distance, one cannot understand which one is the thin ox and which one is the fat one’
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Tonyukuk yazıtının beşinci satırının son bölümü ile altıncı satırın ilk bölümü, üzerinde çok
tartışılmış bir kelimeyi barındırmaktadır. Kelime, ilk araştırmacılardan bu yana bilsär ~ bölsär
~ bülsär ~ böŋsär ~ büŋsär şekillerinde okunmuş ve genellikle ‘bölmek; tanımak, seçmek, ayırt
etmek’ vs. anlamlarla karşılanmıştı. Eski Türk yazıtlarında geçen atasözlerinden olduğunda kuşku
bulunmayan cümledeki problemli kelimenin okunması ve anlamlandırılmasındaki farklılıklar
cümlenin de tam olarak anlaşılmasını engellemekteydi.
Bu yazıda, kelimenin böŋ (B
2ẄÑ) yansıma isminden kurulmuş böŋüsär (B
2ẄÑẄS
2
AR) veya
böŋ<r>äsär (B
2ẄÑ<R
2>AS
2
AR
2
) şeklinde okunup ‘(hayvan) böğürse)’ olarak anlamlandırılması
önerildi. İki öneriden böŋüsär (B
2ẄÑẄS
2
AR) şekli için, Türk runik alfabesindeki ilk heceden sonraki
hecelerde bulunan yuvarlak ünlülerin genelde yazılmadığı şeklindeki esneklikten de yararlanılıp
herhangi bir eksik ya da yanlış yazımdan söz edilmeden, bu kanıya varıldı. İkinci öneri böŋ<r>äsär
(B
2ẄÑ<R
2>AS
2
AR
2
) içinse yazıcının R
2
sesini unutmuş olabileceği olasılığı üzerinde duruldu.
Böylece kelimenin bulunduğu cümle ‘toruk bukalı sämiz bukalı ırakda (6) böŋ<r>äsär (~ böŋüsär?)
sämiz buka toruk buka teyin bilmäz ärmiş okundu’ ve ‘zayıf ve semiz boğalar uzaktan böğürse,
(insan) hangisinin semiz, hangisinin zayıf boğa olduğunu bilmezmiş’ şeklinde anlamlandırıldı.
FULL TEXT (PDF):
- 2
79-86