Buradasınız

Panaztepe'de Bulunan Kurşun Külçenin /Ağırlığın Madencilikte Yeri ve Önemi

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Introducing the lead ingot/weight found on the surface of the northern slope of Panaztepe, this paper draws attention to significant lead ores in Western Anatolia. Among them, the most fertile ores are in Balya Maden in Balıkesir province and Gümüldür in İzmir province. Apart from the ingots, this study also comparatively evaluates two graffito signs found on its surface. "Palatial workshops" related to the palaces are known to exist in ancient Near East. While the lead ingot of Panaztepe points to such a workshop, it also makes one think of the concepts like assets or capital. It also indicates strong economic activities and trade controlled by the palaces. Consequently Panaztepe, with its strategic location in western Anatolia, is an important junction point where the overland and sea routes meet. Apart from the metal finds among the finds collected, the lead ingot of Panaztepe clearly indicates the significance of raw material trade for the region.
Abstract (Original Language): 
2005 yılınd a Panaztepe'nin kuzey yamacında yüzeyde bulunan kurşun külçe/ağırlığın tanıtıldığı bu makalede kurşunun bölgedeki önemli yataklarına dikkat çekilmiştir. Bunlardan birisi Balıkesir ilinde Balya Maden diğeri ise İzmir ilindeki Gümüldür'dür. Genel olarak külçeler üzerinde durulan bu çalışmada Panaztepe külçesinin üzerinde bulunan iki grafitto da karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Eski Önasya'da saraylarla bağlantılı çalışan "saray atöl-yeleri"nin varlığı bilinmektedir. Panaztepe kurşun külçesi de bir taraftan böyle bir atölyeye işaret ederken, diğer taraftan da mal varlığı/kapital kavramlarını düşündürmektedir. Ayrıca sarayların kontrolünde olduğu anlaşılan güçlü bir ekonomi ve ticaret hayatına da işaret etmektedir. Sonuç olarak Batı Anadolu'daki stratejik konumu ile Panaztepe, kara ve deniz yollarının düğümlendiği önemli bir kavşak noktasındadır. Ele geçirilen buluntular arasındaki madenden yapılmış eserlerin yanı sıra Panaztepe kurşun külçesi, bu bağlamda hammadde ticaretinin bölge açısından önemini açık bir şekilde ortaya koymaktadır.
1-20

REFERENCES

References: 

Akurgal, Ekrem (1983). Eski İzmir I. Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Alberti, M.E. ve N. Parise.
(2005)
. "Towards an Unification of Mass-Units Between the Aegean and the Levant", Emporia. Aegeans in the Central and Eastern Mediterranean. (Eds. R. Laffineur ve E. Greco). Liege: Üniversite de Liege: 381¬391.
Aslaner,
Mahmu
t (1977). Türkiye Bakır-Kurşun-Çinko Yataklarının Jeolojik ve Bölgesel Sınıflamasıyla Plaka Tektoniği Yönünden İncelenmesi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
Ay, Eyyüp (2005). "Eskiçağ Mezopotamya'sında Maden Kullanımı ve Ticaretine Dair Bir Projeksiyon", İDOL 25:12-18
13
Panaztepe'de Bulunan Kurşun Külçenin / Ağırlığın Madencilikte Yeri ve Önemi
Ay, E. ve Z.A. (2006). "Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Işığında Yukarı Habur Bölgesi Su Kaynaklarının Tarihi Topografisine Giriş", Hayat Erkanal'a Armağan, Kültürlerin Yansıması. Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections. (Eds. A. Erkanal-Öktü, E. Özgen, S. Günel, A.T. Ökse, H. Hüryılmaz, H. Tekin, N. Çınardalı-Karaaslan, B. Uysal, A.F. Karaduman, A. Engin, R. Spiess, A. Aykurt, R. Tuncel, U. Deniz ve A. Rennie). İstanbul: Homer Kitabevi: 78-89.
Bass, George F. (1967). Cape Gelidonya: A Bronze Age Shipwreck. Philadelphia: Transactions of the American Philosophical Society 57, Part 8.
Bean, George E. (1995).
Eski
Çağda Ege Bölgesi. İstanbul: Arion Yayınevi. Bilgi, Ö., H, Özbal ve Ü. Yalçın. (2004). "Bakır-Tunç Döküm Sanatı", Anatolia Cradle of Castings. Anadolu Dökümün Beşiği (Ed. Ö. Bilgi). İstanbul: Döktaş: 1-44.
Bilgiç, Emin (1941). "Asurca Vesikalara Göre Etilerden Önce Anadolu'da Maden Ekonomisi", SÜMEROLOJİ ARAŞTIRMALARI 1940/41: 913-950.
Bittel, Kurt (1937). Boğazköy. Die Kleinfunde der Grabungen 1906-1912 I. Funde Hethitischer Zeit. Leipzig: F. Ullmann.
Boehmer,
Raine
r Michael (1972). Die Kleinfunde von Boğazköy WVDOG 87. Berlin: Gebr.Mann.
(1979). Die Kleinfunde aus der Ünterstadt von Boğazköy. Grabungskampagnen
1970-1978. Berlin: Gebr.Mann.
Bossert, Helmuth Theodor (1942). Altanatolien. Kunst und Handwerk in Kleinasien von den Anfaengen bis zum völligen Aufgehen in der Griechischen Kultur. Die Altesten Kulturen des Mittelmeekreises. Band 2. Berlin: Ferdinand Berger.
(1946). Asia. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
von
Brandenstein
, Carl Georg (1943). Hethitische Götter nach Bildbeschreibungen in Keilschriftexten. Mitteilungen der Vorderasiatisch-Agyptischen Gesellschaft 46, 2. Hethitische Texte, Heft VIII. Leipzig: J.C. Hinrichs.
Buchholz, Hans-Gunther (1958). "Der Kupferhandel des 2. vorchristlichen Jahrtausends im Spiegel der Schriftforschung", Minoica. Festschrift zum 80. Geburtstag von Johannes Sundwall. Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin 12. (Ed. E. Grumach). Berlin: Akademie Verlag: 92-115.
(1959). "Keftiubarren und Erzhandel im zweiten vorchristlichen Jahrtausend",
PRAHISTORISCHE ZEITSCHRIFT 1959: 1-40.
(1972). "Das Blei in der Mykenischen Kultur und in der Bronzezeitlichen
Metallurgie Zyperns", ARCHAOLOGISCHE ANZEIGER 1972: 1-59.
Catling, Hector William (1964). Cypriot Bronzework in the Mycenaean World. Oxford: Oxford University Press.
14
Armağan ERKANAL ÖKTÜ
Cline, Eric H. (1997). "Achilles in Anatolia: Myth, History, and the Assuwa Rebellion", Crossing Boundaries and Linking Horizons. Studies in Honor of Michael C. Astour on His 80th Birthday. (Eds. G.D. Young, M.W. Chavalas ve R.E. Averbeck). Bethesda: CDL.
Çörteli, Ömür R. (1981). İzmir-Gümüldür (Gümüşsu). Yöresinin Jeodojisi ve Sahadaki Çinko-Kurşun Cevherleşmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Devlet Planlama Teşkilatı (2001). Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Metal Madenler Alt Komisyonu Kurşun-Çinko-Kadmiyum Çalışma Grubu Raporu. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Yayın No: DPT 2628-Ölk: 639, Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
Emre, Kutlu
(1971)
. Anadolu Kurşun Figürinleri ve Taş Kalıpları. Anatolian Lead Figurines and Their Stone Moulds. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Erkanal, Armağan (1990). "1988 Panaztepe Kazısı Sonuçları", XI. KAZI SONUÇLARI
TOPLANTISI I: 255-260.
(1991).
"Panaztep
e Kazısı 1988 Yılı Raporu", HÖYÜK 1: 37-42.
(1992). "1990
Panaztep
e Kazısı Sonuçları", XIII. KAZI SONUÇLARI TOPLANTISI I: 447-455.
(2002).
"İzmi
r Bölgesi Arkeolojik Araştırmalarında Panaztepe Kazısının Yeri",
İZMİR KENT KÜLTÜRÜ DERGİSİ 5: 188-195.
(2004).
"Anadolu-Mike
n İlişkileri", ARKEOATLAS 3: 90-93.
Erkanal, H. ve S. Günel. (1995). "1993 Liman Tepe Kazıları", XVI. KAZI SONUÇLARI TOPLANTISI I: 263-279.
Erkanal, H., M. Artzy ve O. Kouka. (2003). "2001 Yılı Liman Tepe Kazıları", XXIV.
KAZI SONUÇLARI TOPLANTISI I: 423-436.
Fischer-Bossert, Wolfgang (2000-2001). "Zwei
sizilisch
e Bleimünzen im Archaeologischen Museum der Universitat Münster", BOREAS MÜNSTERISCHE BEITRAGE ZUR
ARCHAOLOGIE 23/24: 195-205.
Friedrich, Johannes (1952).
Hethitisches
Wörterbuch. Kurzgefafite Kritische Sammlung der Deutungen Hethitischer Wörter, Heidelberg: Carl Winter Universitatsverlag.
Gale, N.H. ve Z.A. Stos-Gale. (1981). "Cycladic Lead and Silver Metallurgy", BRITISH SCHOOL OF ATHENS 76: 169-224.
Gale, N.H. ve Z.A. Stos-Gale. (1991). "Copper Oxhide Ingots: Their Origin and their Place in the Bronze Age Metals Trade in the Mediterranean", Bronze Age Trade in the Mediterranean. Studies in Mediterranean Archaeology Vol. XC. Papers Presented at the Conference held at Rewley House, Oxford in December 1989. (Ed. N.H. Gale). Jonsered: Paul Aströms Förlag: 197-239.
15
Panaztepe'de Bulunan Kurşun Külçenin / Ağırlığın Madencilikte Yeri ve Önemi
Gale, N.H. ve Z.A. Stos-Gale. (2005). "Zur Herkunft der Kupferbarren aus dem Schichffswrack von Uluburun und der spatbronzezeitlichen Metallhandel im Mittelmeerraum", Das Schiff von Uluburun. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum von 15. Juli 2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum: 117-131.
Gates, Marie-Henriette (2001). "Potmarks at Kinet Höyük and the Hittite Ceramic Industry", La Cilicie: espaces et pouvoirs locaux, (2e millenaire avant J.-C.-4e sie-cle ap. J.-C.). Actes de la Table Ronde internationale d'Istanbul 2-5 novembre 1999. Varia Anatolica XIII. (Eds. E. Jean, A. Dinçol ve S. Durugönül). İstanbul: IFEA:
137-157.
Goldman, Hetty (1956). Excavations at Gözlü Kule, Tarsus Vol. I-II. From the Neolithic through the Bronze Age. Princeton: Princeton University Press.
Gümüş, Altan (1979). Metalik Maden Yatakları. İzmir: Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi.
Günel, Sevinç (1999). Panaztepe II. M. Ö. 2. Bine Tarihlendirilen Panaztepe Seramiğinin Batı Anadolu ve Ege Arkeolojisindeki Yeri ve Önemi. Die Keramik von Panaztepe und ihre Bedeutung für Westkleinasien und die Agâis im 2. Jahrtausend v. Chr.. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Haas, Volkert (1994). Geschichte der Hethitischen Religion. Handbuch der Orientalistik. Leiden: Brill.
Hamilton, Nicholas (1996). "Figurines, Clay, Balls, Small Finds and Burials", On the Surface: Çatalhöyük 1993-95. (Ed. I. Hodder). London: BIAA & McDonald Institute. 215-263.
Healy, James C.
(1978)
. Mining and Metallurgy in the Greek and Roman World. London: Thames and Hudson.
Helck, Wolfgang (1971). Die Beziehungen Agyptens zu Vorderasien im 3. und 2. Jahrtausend v.Chr.. Wiesbaden: Otto Harrasowitz.
Hirschfeld, Nicole E. (1990). Incised Marks on Late Helladic and Late Minoan Pottery. Bryn Mawr College. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Jakob-Rost, Liane (1963). "Zu den hethitischen Bildbeschreibungen (I. Teil)", MITTEILUNGENINSTITUTS FÜR ORIENTFORSCHUNG VIII: 161-217.
de
Jesus
, Prentiss S. (1980). The Development of Prehistoric Mining and Metallurgy in Anatolia I-II. BAR 74. London: Archaeopress.
Kaptan, Ergun (1998a). "Bakla Tepe'de Eski Metalürjiye Ait Buluntular", XIII. ARKEOMETRİ SONUÇLARI TOPLANTISI: 83-101.
(1998b).
"Lima
n Tepe'de Eski Metalürjiye Ait Buluntular", XIII. ARKEOMETRİ
SONUÇLARI TOPLANTISI: 103-113.
16
Armağan ERKANAL ÖKTÜ
(1999).
"Altı
n Tepe'de Kalkolitik ve Eski Tunç Çağına Ait Metalurjik
Buluntular", XIV. ARKEOMETRİ SONUÇLARI TOPLANTISI: 45-51.
Kovenko, Vladimir (1940). "Balya Kurşun Madenleri (Türkiye)", MTA DERGİSİ 21:
580-587.
Kroll, John H. (2003). "Weights, Bullion, Currency, Coinage", Sea Routes. Interconnections in the Mediterranean 16th-6th centuries BC. Proceedings of the International Symposium held at Rethymnon, Crete. September 29th-Oktober 2nd 2002.(Eds. N. Chr. Stampolidis ve V. Karageorghis). Athens: Museum of Cycladic Art: 313-323.
Laroche, Emmanuel (1960). Les hieroglyphes hittites I, L'ecriture. Paris: Editions du Centre National de la Recherche Scientifique. von Luschan, Cf.F. (1943). Die Kleinfunde von Sendschirli. Berlin: Reimer.
Maden Tetkik Arama Enstitüsü (1966). Türkiye Bakır, Kurşun ve Çinko Yatakları. Ankara: Maden Tetkik Arama Enstitüsü.
(1977). M.T.A. Enstitüsünce Bilinen Türkiye Yer altı Kaynakları Envanteri.
Ankara: Maden Tetkik Arama Enstitüsü.
(1993).
Türkiye
Kurşun-Çinko Envanteri. Ankara: Maden Tetkik Arama
Enstitüsü.
Mellaart, James (1964). "Excavations at Çatal Hüyük, 1963, Third Preliminary Report", ANATOLIAN STUDIES XIV: 39-119.
(2003).
Çatalhöyük.
Anadolu'da Bir Neolitik Kent. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Meriggi, Piero (1962). Hieroglyphisch-Hethitisches Glossar. Wiesbaden: Otto Harrasowitz.
del Monte, G.F. ve J. Tischler.
(1978)
. Die Orts-und Gewâssernamen der hethitischen Texte, Repertoire Geographique des Textes Cuneiformes Band 6. Wiesbaden: L. Reichert.
Muscarella, Oscar W. (1974). Ancient Art. The Norbert Schmimmel Collection. Mainz am Rhein: Phillip von Zabern.
Müller-Karpe,
Andrea
s (1994). Altanatolisches Metallhandwerk. Neumünster: Wachholtz.
(2005). "Metallbarren bei den Hethitern", Das Schiff von Uluburun. Katalog der
Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum von 15. Juli 2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta). Bochum: Deutschen Bergbau-
Museum: 485-492.
Müller-Karpe, Vuslat (2000). "GefâBinvanter im Nordflügel des Gebaudes C in Kuşaklı", In A. Müller- Karpe et al., "Untersuchungen in Kuşaklı 1999", MITTEILUNGEN DER DEUTSCHEN ORIENT-GESELLSCHAFT 132: 311-355.
17
Panaztepe'de Bulunan Kurşun Külçenin / Ağırlığın Madencilikte Yeri ve Önemi
(2005). "Bier und Bierproduktion in Anatolien zur Bronzezeit", Das Schiff von
Uluburun. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum
von 15. Juli 2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta).
Bochum: Deutschen Bergbau-Museum: 171-184.
Otten, Heinrich (1958). Hethitische Totenrituale. Deutsche Akademie der Wissenschaften zum Berlin. Institut für Orientforschung Nr. 37. Berlin: Akademie Verlag.
von der Osten, Hans Henning (1937). The Alishar Hüyük. Seasons of 1930-32. Part.II.OIP XXIX, Chicago: University of Chicago Press.
Özgüç, Tahsin (1950). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Kültepe Kazısı Raporu
1948. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
(1986).
Kültepe-Kanifl
II. Eski Yakındoğu'nun Ticaret Merkezinde Yeni
Araştırmalar.
New Researches at the Trading Center of the Ancient Near East. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Özgüç, T. ve N. (1953). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Kültepe Kazısı Raporu
1949. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Öztan, Aliye (1997). "Acemhöyük Gümüş Hazinesi", BELLETEN LXI.213: 233-270. (2006). "2004 Yılı Acem Höyük Kazıları", 27. KAZI SONUÇLARI TOPLANTISI
1: 393-402.
Pernicka, E. ve diğerleri. (1984). "Archaeometallurgische Untersuchungen in
Nordwestanatolien", RÖMISCH-GERMANISCHES ZENTRALMUSEUM JAHRBUCH 31: 533-599.
(2003). "Early Bronze Age Metallurgy in the North-East Aegean", Troia and the
Troad. (Eds. G.A. Wagner, E. Pernicka ve H.-P. Uerpman). Heidelberg: Springer: 143-201.
Petruso, Karl M. (1992). Keos 8: Ayia Irini: The Balance Weights. Mainz am Rhein: Phillip von Zabern.
Przeworski, Stefan (1967).
Opera
Selecta. Warszawa:
Polskiej Akademie. Pulak, Cemal (2005). "Das Schiffwrack von Uluburun", Das Schiff von Uluburun. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum von 15. Juli
2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta). Bochum:
Deutschen Bergbau-Museum: 55-102.
Seidl, Ursula (1972). Gefâssmarken von Boğazköy. Boğazköy-Hattusa VIII. Berlin: Gebr.Mann.
Sertok, K. ve H. Güllüce. (2005). "Ochsenhautbarren aus dem mittleren Euphratgebiet", Das Schiff von Uluburun. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum von 15. Juli 2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum: 393-398.
18
Armağan ERKANAL ÖKTÜ
Siegelova, Jana (1988). "Ein Adlergewicht den Sammlungen des Britisches Museums",
Documentum Asiae Minoris Antiquae Festschrift für Heinrich Otten zum 75.
Geburtstag, (Eds. E. Neu ve C. Rüster). Wiesbaden: Otto Harrasowitz: 317-326. Soles, Jeffrey S. (2005). "From Ugarit to Mochlos-Remnants of an Ancient Voyage",
Emporia. Aegeans in the Central and Eastern Mediterranean. (Eds. R. Laffineur
ve E. Greco). Liege: Universite de Liege: 429-439.
Stöllner,
Thoma
s (2005). "Mineralische Rohstoffe in der Bronzezeit- ein Überblick", Das Schiff von Uluburun. Katalog der Ausstellung des Deutschen Bergbau-Museums Bochum von 15. Juli 2005 bis 16. Juli 2006. (Eds. Ü. Yalçın, C. Pulak ve R. Slotta). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum: 451-473.
Veenhof, Klaus R. (1972). Aspects of Old Assyrian Trade and its Terminology. Leiden:
Brill.
Wagner,
G.A
. ve diğerleri. (1986). "Geochemische und Isotopische Charakteristik früher
Rohstoffquellen für Kupfer, Blei, Silber und Gold in der Türkei", RÖMISCH-GERMANISCHES ZENTRALMUSEUM JAHRBUCH 33.2: 723-752.
Yener, K. Aslıhan (1995). "Göltepe 1993 Kazı Sonuçları", XVI. KAZI SONUÇLARI
TOPLANTISI I: 177-188.
(2000). The Domestication of Metals. The Rise of Complex Metal Industries in
Anatolia. Leiden: Brill.
Zeyrek, Turgut Hacı (2005). Hellen ve Roma Dünyasında Kurşun Kullanımı. İstanbul: Ege Yayınları.
Zim, H.S. ve P.R. Schaffer. (1965). Kayaçlar ve Mineraller. Bilinen Mineraller, Kıymetli Taşlar, Cevherler ve Kayaçlar Kılavuzu. Ankara: Maden Tetkik Arama Enstitüsü.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com