Buradasınız

Mustafapaşa (Sinasos ) ve Aziz Nikolaos Manastırı

Mustafapaşa (Sianasos ) and The Hagios Nicolaos Monastery

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
There are no sufficient studies conducted about ecclesiastical structures constructed by non-Muslim societies living in Ottoman Empire territory in the 19th century. After the regulations in 1839 and 1859, having increased their economic wealth, non-Muslim societies constructed churches/monasteries both large in scale and number nearly in all parts of the Ottoman territory. In this century, Mustafapaşa (Sinasos) in Kappadokia region was a major settlement where a vast amount of Christian population lived. Having built churches and mansions with pictures on the walls in their town, due to their close commercial relations with Istanbul, Mustafapaşa residents immigrated to Greece after the "population exchange," and Muslims moving to Mustafapaşa from Greece were settled in their houses. The churches and monasteries in the settlement were abandoned to desolation. One of those constructions Monastery of Hagias Nikolaos was considered sacred and respected by the Muslim and Christian townspeople in the 19th century. Partly stone-built and partly rock-cut monastery is now wrecked and abandoned to desolation. Of the structure group that consists of four spaces adjacent to each other in the lower level; the southern one on our part is the most dated. The monumental wall paintings on the walls of this space support the validity of this claim, although the paintings could hardly be distinguished. Additionally, in the upper part of these spaces there are new spaces in two different levels, the functions of which could not exactly be determined and to the south-eastern part of these spaces that are carved on top of and inside each other; another structure built of stone exists, consisting of two rooms covered with barrel-vaults and whose function could also not be determined. Monastery of Hagias Nikolaos presently open to nature and human destruction, should be conserved immediately and assigning a new and appropriate area of use for the structure, its value and status should be restored the way it deserves. There are many other churches proving the great impact of Mustafapaşa settlement in economic, religious and social areas in the 19th century. Among these Church of Konstantin Helena, Monastery of Sinason, Hagias Ioannes Prodromos Church, and Hagias Basileios Church are a few, the names of which are known. Apart from these, many rock-cut churches and monasteries various in sizes, the names of which could not be determined and were assigned names such as Church I, Church II, have been identified and documented on our part. These constructions are going to be presented to the academic world via subsequent publications. Apart from Güzelyurt (Kalvari/Gelveri)- district of Aksaray, Derinkuyu (Malakopia) and Gülşehir (Zaropasos)- district of Nevşehir, accomodating a considerable amount of non-Muslim population in the 19th century, Mustafapaşa (Sinasos) is also an important witness that accommodates the immovable cultural heritage of the relevant century. The academic studies related to these constructions, the examples of which could be seen in almost every part of our country, should increase and more importantly these constructions must be preserved immediately.
Abstract (Original Language): 
19. yüzyılda , Osmanlı imparatorluğu topraklarında yaşayan gayrimüslim vatandaşların inşa ettiği dini yapılar hakkında yeterli bilimsel çalışma bulunmamaktadır. 1839 ve 1856 yıllarındaki düzenlemeler sonrasında, ekonomik açıdan da refahlarını arttıran gayrımüslimler Osmanlı topraklarının hemen her yerinde büyük boyutlu ve çok sayıda kilise/manastır inşa etmişlerdir. Kappadokia'daki Mustafapaşa (Sinasos) bu yüzyılda, çok sayıda Hıristiyan vatandaşın yaşadığı bir yerleşimdir. İstanbul'la yakın ticaret ilişkileri sonrasında, kasabalarına kiliseler, içleri duvar resimli çok sayıda konak inşa eden Mustafapaşalılar, Mübadele sonrasında Yunanistan'a göç etmişler, oradan Mustafapaşa'ya gelen Müslümanlar, bu evlere iskan edilmişlerdir. Yerleşimdeki kilise ve manastırlar ise kaderlerine terk edilmişlerdir. Bu dini yapılardan biri olan Aziz Nikolaos manastırı, 19. yüzyılda Mustafapaşa'nın Müslüman ve Hıristiyan halkı için kutsal kabul edilmiş ve saygı görmüştür. Kısmen kagir, kısmen kayaya oyulmuş manastır günümüzde haraptır ve kaderine terk edilmiştir. Alt seviyede birbirine bitişik dört ayrı mekandan oluşan yapı topluluğunun en güneyde olanı kanımızca en erken tarihli olanıdır. Günümüzde zorlukla seçilebilse de bu mekanın duvarlarında yer alan anıtsal duvar resimlerin üslup özellikleri bu görüşü kanıtlayacak niteliktedir. Ayrıca, bu mekanların üzerinde işlevleri tam olarak saptanamayan iki ayrı seviyede mekanlar ve içiçe, üstüste oyulmuş bu mekanların güneybatısında yine hangi işlevle kullanıldığı belirlenemeyen, beşik tonoz örtülü iki ayrı odadan oluşan kagir bir yapı daha yer almaktadır. Günümüzde doğa ve insan eli tahribatına açık olan Aziz Nikolaos Manastırı'nın ivedilikle korumaya alınıp onarılması, yeni ve doğru bir işlev verilerek hak ettiği değere kavuşturulması gerekmektedir.19. yüzyılda Mustafapaşa yerleşiminin ekonomik, dini ve sosyal açılardan taşıdığı büyük önemi kanıtlayan çok sayıda başka kilise bulunmaktadır. Bunlar arasında Konstantin ve Helena Kilisesi, Sinason Manastırı, Aziz Ioannes Prodromos Kilisesi, Aziz Basileios Manastırı adları bilinenlerden bazılarıdır. Bu eserlerin dışında, adları henüz saptanamayan ve tarafımızca 'Kilise I', 'Kilise II' gibi isimlerle adlandırılan çoğu kayaya oyma çok sayıda irili ufaklı kilise, manastır tesbit edilmiş ve belgelenmiştir. Bu eserler sonraki yayınlarımızda bilim dünyasına tanıtılacaktır.19. yüzyılda önemli gayrımüslim tebaaı barındıran Aksaray'a bağlı Güzelyurt (Kalvari/Gelveri), Nevşehir'e bağlı Derinkuyu (Malakopia), Gülşehir (Zaropasos) gibi yerleşimlerin yanında Mustafapaşa (Sinasos/Sinason) da sözü edilen yüzyıla ait taşınmaz kültür mirası eserlerini barındırması açısından önemli tanıklarıdır. Ülkemizin hemen her bölgesinde örneklerine rastladığımız bu yapılarla ilgili bilimsel çalışmaların artması, daha da önemlisi bu eserlerin bir an önce koruma altına alınması gerekmektedir.
199-217

REFERENCES

References: 

Arkhiealos, S. (1899). Sinasos, Atina.
Arı, K. (1995). Büyük mübadele Türkiye'ye zorunlu göç (1923- 1925). Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Augustınos, G. (1997). Küçük Asya Rumları (D. Evci, Çev.). Ankara: Ayraç Yayınevi. (1992). Ballian, A., Panteleoki, N., Petropoulos, I. (1994). Cappadocia, travels in the Chiristian East. Athens.
Balta, E (ed.). (2005). Sinasos. Mübadeleden önce bir Kapadokya kasabası (A. Çokona, Çev.).
İstanbul: Bir Zamanlar Yayıncılık. Bozkurt, G. (1989). Alman-lngiliz belgelerinin ve siyasi gelişmelerin ışığı altında gayrimüslim
Osmanlı vatandaşlarının hukukî durumu (1839- 1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu
Yayınları.
Browning, R. (1991). Tarihi zemin (E. Malçok, Çev.). Kapadokya'daki Sinasos. (1985).
Coşkuner, B. (2003). Az dokunulmuş Sinasos. Popüler Tarih Dergisi, 36, 32- 37.
Hirschon, R. (2005). Ege'yi geçerken (M. Pekin ve E. Altınay, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi
Üniversitesi Yayınları. (2003). Hild, F., Restle, M. (1981). Kappadokien, Tabula Imperii Byzantini I-II. Wien.
215
Mustafapaşa (Sinasos) ve Aziz Nikolaos Manastırı
İnalcık, H. (1970). The Foundations of Ottoman Economic-Social System in Cities, Osmanlı Şehirlerinin Ekonomik ve Sosyal Sisteminin Oluşumu Studia Balcanica, Sayı 3, 17- 24.
İlbars, Z., Temren, B. (2003). Kültürel boyutuyla Mustafapaşa (Sinasos). Ankara: Türsev Yayınları. .
Karpat, K. (1975). The background of Ottoman concept of city and urbanity. Structure Sociale et develpemment culturel de villes Sud-Est Europeenees et Adriatiques aux XVII-XVIII siecles. Bükreş.
Lewis ,B. Braude, B. (1981). Christians and Jews in the Ottoman Empire. New-York. McCarthy, J. (1983). Muslims and minorities: The population of Ottoman Anatolia and the end of the empire. New-York.
Özbay, A. (2005). Mustafapaşa-Sinasos mevcut durum raporu ve acil eylem planı. Ankara: Epik
Grafik.
Özbek, Y. (2005). Mustafapaşa (Sinasos) evlerinde duvar resimleri. Kayseri: Grup Matbaacılık. Papadopoulos, T. P. (1952). Studies and documents relating to the history of the Greek church and
people under Turkish domination.
Brüksel
. Paparrigopoulos, K. (1877). Epilogos tis ıstorias tou Ellinikou ethnous. Atina. Pekak, S. (1993). Güzelyurt'ta (Gelveri) bulunan Bizans / Post-Bizans dönemi eserleri 1.
Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10 (2), 123- 160. Pekak, S. (1994). Güzelyurt'ta (Gelveri) bulunan Bizans /Post Bizans dönemi eserleri 2. Hacettepe
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11, 177- 216. Pekak, S. (1996). 18.-19. Yüzyıllarda Anadolu'da Yaşayan Gayrimüslimlerin İmar Faaliyetleri ve
Foça'daki Post-Bizans Kiliseleri. Geçmişten Günümüze Foça, Uluslararası Sempozyumu
23- 25 Ağustos 1996, 75-90.
Pekak, S. (1997). 18.-19. yüzyıllarda Anadolu'da yaşayan gayrimüslimlerin imar faaliyetleri ve
Foça'daki Post- Bizans kiliseleri. Geçmişten günümüze Foça. Uluslararası Sempozyum:
23- 25
Ağustos
1996-Foça. Bildiriler (s.75 -90). Pekak, S. (1998a). Kappadokya'da Post-Bizans dönemi dini mimarisi 1: Nevşehir ve çevresi.
Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü. XV. Araştırma Sonuçları
Toplantısı, Cilt I, (s.1-43). Ankara: Kültür Bakanlığı Pekak, S. (1998b). Kappadokya'da Post-Bizans dönemi dini mimarisi-I- Nevşehir ve çevresi (1),
Arkeoloji ve Sanat, 83, 12- 21. Pekak, S. (1998c). Kappadokya'da Post-Bizans dönemi dini mimarisi -I- Nevşehir ve çevresi (2).
Arkeoloji ve Sanat, 84, 23- 33. Pekak, S. ve Aydın, S. (1999). Selçuk ve çevresinde Osmanlı idaresindeki gayrimüslim tebaanın
imar faliyetleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15 (2), 125- 155. Pekak, S. (1999). 18. 19. yüzyıllarda Niğde ve çevresinde Hıristiyan dini mimarisi. Kültür
Bakanlığı Anıtlar Müzeler Genel Müdürlüğü XVI. Araştırma Sonuçları Toplantısı: 25- 29
Mayıs 1998-Tarsus: Bildiriler I. Cilt (s. 25- 48). Ankara: Kültür Bakanlığı Pekak, S. (2001). Aksaray çevresi Osmanlı dönemi Hıristiyan kiliseleri. Kültür Bakanlığı Anıtlar
Müzeler Genel Müdürlüğü XVIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı: 22-26 Mayıs 2000-
İzmir: Bildiriler 1. cilt, (s.61-74). Ankara: Kültür Bakanlığı
216
M. Sacit PEKAK
Pekak, s. Yenişehirlioğlu, F., Cengizkan, A. (2004).Türkiye ve Yunanistan'da Lozan Mübadelesinin mimari mirası. O.İ. Ertekin (Haz.). Mimarlar Derneği 1927 Dönem
Etkinlikleri 2002- 2004: 19 Kasım 2003- Ankara: (s. 231-253).
Pekak, S. (2005). Christian art of Cappadocia from the middle ages to the 20th century. S. Güvenç (ed.). Common cultural heritage. Developing local awareness Concerning the architectural heritage left from the exchange of populations in Turkey and Greece: 18- 24 eylül 2004- Mustafapaşa: Bildiriler (s.29-34). İstanbul: Mısırlı-atra Matbaacılık A.Ş.
Pekin, M. (2002). Mübadele bibliyografyası. İstanbul: Lozan Mübadilleri Vakfı.
Pekin, M. (2005). Yeniden kurulan yaşamlar, 1923 Türk-Yunan zorunlu nüfus mübadelesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Rizous, S. (1856). Cappadocia.
Pimenides, F. (1985).Sinassos (E. Malçok, Çev.). Londra.
Ramsay, W. (1962). The historical geography of Turkey. Amsterdam.
Ramsay, W. (1915- 16). The intermixture of races in Asia Minor; Some of its causes and effects. (Anadolu'da ırkların karışımı: Bazı nedenleri ve etkileri) Proceedings of the Britisch
Academy, 7, 359-422.
Sarantidou, A. I. (1899). Sinassos. Atina.
Sheperd, S. R. (1986). Sinassos in Cappadocia. Atina.
Sözen, M. (ed.) (1999). Kapadokya. İstanbul.
Stamatopoulos, K. (1985). Kapadokya, Sinasos'da günlük yaşam (E. Malçok Çev.).
Kapadokya'daki Sinasos, 1991. Şakiroğlu, M. H. (1983). Fatih Sultan Mehmed'in Galatalılara verdiği fermanın Türkçe metinleri.
Ankara Üniversitesi D.T.C. Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, XIV, 211- 224. Temren, B., Zafer, İ. (2003). Kültürel boyutuyla Mustafapaşa (Sinasos), Ankara. Vryonis, S. Jr. (1968-1970). The Byzantine legacy and Ottoman forms. [Bizans mirası ve Osmanlı
biçimleri]
Dumbarton
Oaks Papers, 23- 24, 253-308. Vryonis, S. Jr. (1971). The decline of medieval Hellenism in Asia Minor and the process of
Islamization from the eleventh through the fifteenth century. Berkeley. Yerasimos, S. (1980).
Az
gelişmişlik sürecinde Türkiye, Bizans'tan 1971'e. İstanbul. Yıldırım, Z.Ö. (2004). Sinasos yöresel mimarisi. Yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Teknik
Üniversitesi.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com