Mübarizeddin Ertokuş with His Political and Patron Identity in Seljuk Period
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
The purpose of this study is to scrutinize the political and patron identity of Mübarizeddin Ertokuş who was a Seljuk statesman. During the Periods of Gıyaseddin Keyhüsrev I (1192¬1196, 1205-1211), İzzeddin Keykavus I (1211-1220) and Alaeddin Keykubad I (1220-1237) he acted as the governor of Isparta and Antalya, including their vicinities. Mübarizeddin Ertokuş, who acted as the police superintendent/governor in the period of Alaeddin Keykubad I, is known for the conquest of the castle in the Mediterranean coast and its settlements. The greatest achievement of the period is the conquest of Alanya/Kalonoros, the most important harbor of the Mediterranean, in 1221 by the Turks. The conquest of Antalya, followed by the fall of Alanya accelerated the expansion of the Turks to the Mediterranean. After Alanya was conquered, Ertokuş conquered the settlements and harbors in the Mediterranean and via Manavgat, Anamur, Silifke, and Maraş to Çukurova. During the reign of Alaeddin Keykubad I, it is understood that Mübarizeddin Ertokuş was responsible for the security of the coasts. As regards the improvement and expansion policy of the Seljuk State, Mübarizeddin Ertokuş' conquest of both the lands and coasts of the Mediterranean and the Black Sea are significant. The priority given to the conquest of harbor cities increased the trade. This period is important in that the Seljuks traded with Europe and Egypt via the harbors in Antalya and Alanya in the Mediterranean. They also traded with Kırım via the harbors in Sinop and Samsun in the Black Sea region. This process which coincides with the rise of the Seljuk State is also significant with its political, social, and cultural developments. It is known that Ertokuş, who was appointed to the same post for three times (the governor of Isparta and Antalya) had respectful relations with the Seljuk sovereigns that was based on trust. Mübarizeddin Ertokuş had some public works mostly in and around Isparta, especially in Atabey. We are informed about Ertokuş' political life and his works through his endowment. According to this endowment, Ertokuş built Medrese and Tomb in the county of Atabey in Isparta and Ertokuş Caravansaray on the highway of Gelendost-Eğirdir. His tomb was built in the middle of Atabey Ertokuş Medrese's west facade. Medrese is a single-storey building with a closed yard with four free columns and a single iwan. The Ertokuş tomb next to it has a double-storey building plan with a square base and octagonal body. Gelendost Ertokuş Caravansaray on the coast of Eğirdir Lake is a mixed type building with its courtyard and a closed section. Caravansaray is a modest scale building with its two vertical/horizontal and rectangular sections. The construction insriptions of Medrese and Caravansaray and their endowment give information about the political history and the cultural life of that period. Atabey Ertokuş Medrese, its Tomb and Mübarizeddin Ertokuş Caravansaray still exist with their original style.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Çalışma konumuzu Selçuklu devlet adamı Mübarizeddin Ertokuş'un siyasi ve bani kimliği oluşturmaktadır. Mübarizeddin Ertokuş, Selçuklu döneminde I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1192-1196, 1205-1211), I. İzzeddin Keykavus (1211-1220) ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) dönemlerinde Isparta ve Antalya çevresinin subaşılığı/valiliğini yapmıştır. I. Alaeddin Keykubad döneminde subaşılık/valilik görevini üstlenen Mübarizeddin Ertokuş Akdeniz kıyısındaki kale ve yerleşimlerin fethiyle tanınmaktadır. Bu dönemde Akdeniz'in en önemli liman şehri Alanya/Kalonoros'un 1221 yılında Türklerin eline geçmesi en büyük başarıdır. Daha önce fethedilen Antalya'dan sonra Alanya'nın da alınması Türklerin Akdeniz'e açılımlarına ivme kazandırmıştır. Alanya'nın fethinden sonra Ertokuş, Manavgat, Anamur, Silifke, Maraş üzerinden Çukurova'ya kadar olan yerleri fethederek Akdeniz'deki yerleşimleri ve limanları ele geçirmiştir. I. Alaeddin Keykubad döneminde, Mübarizeddin Ertokuş'un sahillerin güvenliğinden sorumlu olduğu anlaşılmaktadır. Selçuklu Devleti'nin ilerleme ve genişleme siyaseti izlendiğinde Mübarizeddin Ertokuş'un hem karada, hem de öncelikle Akdeniz ve Karadeniz sahillerindeki fetihleri önemlidir. Fetih hareketlerinde liman şehirlerinin öncelenmesi ticaretin gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu dönem, Selçukluların özellikle Akdeniz'deki Antalya ve Alanya limanlarından Avrupa ve Mısır ile yaptıkları ticaret açısından önem taşımaktadır. Karadeniz sahillerindeki Sinop ve Samsun limanları aracılığı ile de Kırım'a ulaşılmaktadır. Selçuklu devletinin yükselme dönemine rastlayan bu süreç siyasi, sosyal ve kültürel gelişmeleri ile dikkat çekmektedir. Üst üste üç kez aynı göreve (Isparta ve Antalya valiliği) getirilen Ertokuş'un Selçuklu hükümdarları ile saygın ve güvene dayalı bir ilişkisinin varlığı kaynaklardan/yayınlardan bilinmektedir. Mübarizeddin Ertokuş'un daha çok Isparta ve çevresinde özellikle Atabey ilçesi'nde imar faaliyetlerinde bulunduğu görülmektedir. Ertokuş'un siyasi yaşamı ve inşa ettirdiği yapıları hakkında vakfiyesinden bilgi edinmekteyiz. Bu vakfiyeye göre Ertokuş, Isparta'nın Atabey ilçesinde Medrese ve Türbe ile Gelendost-Eğirdir yolu üzerinde bulunan Ertokuş Kervansarayı'nı inşa ettirmiştir. Atabey Ertokuş Medresesi'nin batı cephesinin orta bölümüne Türbesi bitişik yapılmıştır. Medrese kapalı avlulu, avlusu dört serbest sütunlu, tek eyvanlı ve tek katlı bir yapıdır. Bitişiğindeki Ertokuş Türbesi kare kaideli, sekizgen gövdeli ve çift katlı plan tipindedir. Eğirdir Gölü kıyısında konumlanan Gelendost Ertokuş Kervansarayı avlu ve barınak kısımlarından oluşan karma tiptedir. Kervansarayın her iki bölümü de dikey/düşey dikdörtgen planlı ve mütevazi ölçekli bir yapıdır. Medrese ve kervansarayın yapım kitabeleri ile vakfiyeleri bu dönemin siyasi tarihi ve kültürel yaşamını içeren bilgiler sunmaktadır. Atabey Ertokuş Medresesi ve Türbesi ile Mübarizeddin Ertokuş Kervansarayı özgün durumuyla günümüze ulaşmıştır.
- 1
231-251