The Matter of Homonymy and Salience in Terms of Attention Phenomenon in Turkish: A Cognitive Linguistic Approach
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author | Faculty of Author |
|---|---|---|
Abstract (2. Language):
The cognitive linguistic study of the words classified as homonyms which have the same orthography and pronunciation has an important role in answering the questions of how language competence works and how this process categorizes the linguistic units. The study of how a language user will react to a homonymous word in both a context-free and context-added environment is new for Turkish in terms of cognitive linguistic perspective. According to Talmy's (2007) "salience hierarchy" words are first divided into "open-class words" and closed-class words." In classical lexical-semantics approach the "content-words" constitute the "open-class" while "function-words" form the group of "closed-class" words (Fromkin, and Rodman, 2003). In Talmy's hiererachy the "content-words" are at the highest level. In the class of content-words there is also another sub-classification. In this sub-classification "nouns" precede "verbs," thus, they are more salient. In this study, whether the randomly chosen 20 homonymous words each of which has both a "noun" and a "verb" meaning will come up with the results in harmony with Talmy's (2007) "salience hierarchy" classification or not was analyzed. Also, this would lead to speculate on the universality of this classification despite surface differences between different languages. Another variable in the study is the link between the pre-activation of the homonymous word with "salience." In order to accomplish this, an open-ended data collection tool was applied for 20 native Turkish speakers. Ten of the informants read a text in which the 20 homonymous words were used as verbs while the other ten informants were detained from any context in which they could see the homonymous words used in a context. All the informants were asked to use each of the homonymous words in a sentence with the first meaning popped up in their minds. At the end of the study it is observed that when homonymous words are not given in a determined context the informants used them as nouns in accordance with the salience hierarchy. On the contrary, when the words are given in a context, in which each of them were used as verbs, the informants used them as verbs in their own productions. The use of the words having both "noun" and "verb" meanings in "noun" form in a context-free environment shows a parallelism with Talmy's "salience hierarchy," this finding is new for Turkish. The informants' use of the words with their meanings in the forms given in a context also shows a correlation with Croft and Cruse's (2004) emphasis on the pre-activated role of "salience" in terms of attention phenomenon.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
"Sesteş olarak sınıflandırılan aynı sesletime ve yazılışa sahip farklı anlamlardaki sözcüklerin bilişsel dilbilim yaklaşımı çerçevesinde çalışılması zihnin dil yetisinin nasıl işlediği ve bu işleyişin dil öğelerini nasıl sınıflandırdığı sorularının cevaplandırılması bağlamında önemli rol oynamaktadır. "Sesteş" özelliğe sahip bir sözcükle gerek bir bağlam içerisinde, gerekse herhangi bir bağlamdan bağımsız karşılaşan bir anadil kullanıcısının bu sözcüğe tepkisinin bilişsel dilbilim yaklaşımı çerçevesinde nasıl gerçekleşeceğinin incelenmesi Türkçe bağlamında yeni bir girişimdir. Talmy'nin (2007) "belirginlik hiyerarşisi" sınıflandırmasına göre sözcükler öncelikle "açık sınıf sözcükler" ve "kapalı sınıf sözcükler" olarak ikiye ayrılır. Klasik sözcük-anlambilim yaklaşımında "açık sınıf sözcükler" grubunu "içerik bildiren sözcükler" oluştururken "kapalı sınıf sözcükler" grubunu "işlevsel sözcükler" oluşturur (Fromkin, and Rodman, 2003). Talmy'nin hiyerarşisinde "içerik bildiren sözcükler" en üst seviyededir. "İçerik bildiren sözcükler" içerisinde de yine alt bir sınıflama mevcuttur ve bu sınıflamada da "adlar" "eylemlerden" önce gelir, dolayısıyla daha belirgindir. Bu çalışmada Türkçe rastgele seçilen ve anlamlarından biri bir eylemi diğeri de bir adı gösteren yirmi ayrı sesteş sözcüğün Talmy (2007)'de öne sürülen "belirginlik hiyerarşisi" sınıflamasına uygun sonuçlar verip vermeyeceği ve sonuç olarak bu sınıflamanın diller arası yüzeysel farklılıklara rağmen bir evrensellik gösterebilme durumu sınanmıştır. Çalışmadaki bir başka önemli değişken de "belirginliğin" söz konusu dil öğesinin daha önceden aktif duruma getirilmiş olmasıyla bağlantısıdır. Bu doğrultuda anadili Türkçe olan yirmi denek üzerinde açık uçlu bir veri toplama aracı uygulanmıştır. On denek daha önceden sözü edilen yirmi sesteş sözcüğün eylem olarak kullanıldığı bir metin okumuş, diğer on denek ise sözcüklerin kullanıldığı herhangi bir bağlamla karşılaştırılmamıştır. Deneklerin tümünden veri toplama aracında gördükleri yirmi sesteş sözcüğü ilk düşündükleri anlamla bir tümce içinde kullanmaları istenmiştir. Çalışma sonucunda sesteş sözcüklerin herhangi bir bağlam içerisinde kullanılmadıkları takdirde deneklerin bu sözcükleri "belirginlik hiyerarşisi"ne uyumlu bir şekilde "ad" olarak kullanıldıkları, tam tersi durumda da çoğunluğun bağlamdan etkilendiği ve sözcükleri "eylem" olarak kullandığı görülmüştür. Bağlam duyarsız ortamda konuşucuların hem ad, hem eylem anlamı olan sesteş sözcükleri çoğunlukla ad anlamlarıyla kullanmış olmaları Talmy'nin "belirginlik hiyerarşisi" sınıflamasına uygun sonuçlar vermiştir; bu bulgu Türkçe için yenidir. Bağlam söz konusu olduğunda ise, deneklerin sözcükleri bağlamda karşılaştıkları anlamda kullanmış olmaları daha önceden aktive edilmiş olan "belirginliğin" dikkat olgusu bağlamında Croft ve Cruse (2004)'te de vurgulanmış olduğu gibi etkili olduğunu ortaya çıkartmıştır.
FULL TEXT (PDF):
- 2
1-22