The Press in Ottoman Empire as an Instrument of Freedom and Modernization
Journal Name:
- Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Key Words:
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
After the establishment of the printing press which was introduced rather late to the Ottoman
Empire, the press which was institutionalized late in the like manner was used effectively
by the intellectual opposition that came into existence in the mid-1800s. Approximately
thirty years after the publication of the first official newspaper, the political atmosphere of
the country led the opposing intellectuals to publish a newspaper. The criticism against the
administration for freedom brought along some arrangements related to the press; the process
that started with the Matbuat Nizamnamesi in 1864 allowed these changes to continue in the
future. The world of press would be enriched each day with the influence of the increasing
opposition despite all regulations, and the declaration of the Constitution would increase the
pressure on the press, leading the pioneering writers to leave the country and continue their
struggle for freedom abroad. The atmosphere of freedom that developed with the declaration
of the Second Constitution decreased the censorship on the press and led to an increase in
the number of publications, however, this temporary ease ended with the Press Law in 1909.
Despite the aspirations of the declaration of the Constitution to secure all kinds of freedom, it
is ironic that it allows no right for life for the opponents as in the previous period. During WWI
the press was put under governmental control due to Censorship Regulations, which reveals
how the press functions as an instrument in the Ottoman modernization. When the commonly
held opinion that the media which was considered as the fourth power before (after executive,
legislative and judicial) has now become the first is taken into consideration, it can be said that
positive and negative developments of the period to be studied left its heritage on the period
that follows it.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Osmanlı Devleti’ne hayli geç gelen matbaanın kuruluşu sonrası yine geç olarak kurumsallaşan
basın, 1800’lerin ortalarından sonra ortaya çıkan aydın muhalefeti tarafından etkin bir
biçimde kullanılacaktır. İlk resmi gazetenin yayınlanmasından yaklaşık otuz yıl sonra ülkenin
içinde bulunduğu siyasi atmosfer, muhalif aydınları gazete çıkarmaya yöneltmiştir. Hürriyet
adına yönetime yapılan eleştiriler basına yönelik düzenlemeleri de beraberinde getirmiş, 1864
Matbuat Nizamnamesi ile başlayan süreç daha sonra yapılacak değişikliklerle süreklilik kazanmıştır.
Tüm bu düzenlemelere karşın artan muhalefetin etkisiyle basın yayın hayatı her
geçen gün zenginleşecek, Meşrutiyetin ilanı basın üzerindeki baskıyı artırarak öncü kalemlerin
yurt dışına kaçmalarına ve hürriyet mücadelelerini buradan sürdürmelerine yol açacaktır.
İkinci Meşrutiyetin ilanı ile oluşan hürriyet atmosferi basın üzerindeki sansürü hafifleterek
yayın sayısında patlamaya yol açar ancak bu geçici rahatlama 1909 Matbuat Kanunu ile sona
erer. Meşrutiyetin ilanının her türlü özgürlüğü teminat altına alma öngörüsüne karşın, bir önceki
dönemde olduğu gibi kendisine muhalefet edenlere hayat hakkı tanımaması bir ironiyi
içinde barındırır. Takip eden dönemde Birinci Dünya savaşı sırasında Sansür Talimatnamesinin
yürürlüğe konarak basının iktidar denetimi altına alınması Osmanlı modernleşmesinde
bir enstrüman olarak basının nasıl bir işlev gördüğünün işaretlerini vermektedir. Daha önce
kendisinden dördüncü kuvvet olarak söz edilen (yasama, yürütme ve yargıdan sonra) basının
günümüzde birinci sırada olduğu konusunda hemfikir olunduğu düşünülürse, incelenecek olan
bu dönemin olumlu ve olumsuz gelişmelerinin kendinden sonraki döneme miras bıraktığı pek
çok unsurun olduğunu söylemek mümkündür.
- 1
109-121