Buradasınız

EMEVÎ İKTİDARININ İŞLEYİŞİNDE BİAT KAVRAMINA YÜKLENEN ANLAM VE BİATIN FONKSİYONU

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
Obeisance concept which has an important place in Islamic political tradition means to promise to be loyal to the selected as a result of legal political participation in the socio-political meaning. In this article, the reason for obeisance practice to come into question, its meaning, the way it is taken and its function for Umayyad political power is examined. In this context, the following are identified: Obeisance is seen as a tool to give “religious and political legitimation” to Umayyad power that was being criticized for the way of its establishment, structure and operation. In this period, “admittance of appointed caliph and promising over absolute obedience to him” meaning is given to obeisance concept. The way obeisance is taken is an extension of the meaning and function given. According to this, an obeisance taken before all the fundamental conditions for obeisance like determinative feature of public freewill made obeisance limited to formal official ceremonies which are far away from its essence.
Abstract (Original Language): 
İslâm siyaset geleneğinde önemli bir yeri olan biat kavramı, sosyo-politik anlamda meşrû siya-sal katılım neticesinde seçilene bağlı kalmaya söz vermeyi ifade eder. Bu makalede, Emevî siyasal iktidarı için biat uygulamasının gündeme geliş nedeni, anlamı, alınış şekli ve fonksiyonu üzerinde durulmaktadır. Konu bağlamında genel olarak şu tespitler yapılmaktadır: Kuruluş şekli, yapısı ve işleyişi sebebiyle eleştirilere mâruz kalan Emevî iktidarına “dinî ve siyasî meşrûiyet” kazandırmada, biat bir araç olarak görülmüştür. Söz konusu dönemde biata, “atanan halîfeyi kabullenme ve ona mutlak itaat üzerine söz verme” anlamı yüklenmiştir. Biatın alınış şekli ise ona yüklenen anlam ve foksiyonun bir uzantısı olmuştur. Buna göre, kamuoyunun hür iradesinin belirleyiciliği gibi biatın temel şartları oluşmadan alınan biat, özden uzak ve şeklî birtakım resmî merasimlerle dondurulmuştur.
113-128

REFERENCES

References: 

Abdülkerim el-Hatîb, el-Hilâfe ve’l-İmâme, Beyrut 1975.
Ahmet Sadık Abdurrahman, el-Bîatu fi’n-Nizâmi’s-Siyâsi’l-İslâm, Mısır 1988.
Akyüz, Vecdi, Kur’ân’da Siyasî Kavramlar, İstanbul 1998.
Âkil, Nebi, Târîhu Hilâfeti Benî Umeyye, Dımaşk 1975.
Atvân, Hüseyin, el- Emeviyyûne ve’l-Hilâfe, Ammân 1986, el-Firâku’l-İslâmiyye fî Bilâdi’ş-Şam, Ammân 1986.
Aycan, İrfan, Saltanata Giden Yolda Muâviye b. Ebî Süfyân, Ankara 2001.
Aydın, Mustafa, Siyasetin Sosyolojisi, İstanbul 2002.
el-Belâzurî, Ahmet b. Yahya b. Câbir (ö. 279/892), Ensâbu’l- Eşrâf, I-XIII, Beyrut 1996.
Buhârî, Ebû Muhammed b. İsmaîl b. İbrahim b. Muğîre (ö. 256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, I-VIII, İstanbul 1992.
ed-Demîci, Süleyman, İslâm’da Devlet Başkanlığı, çev.: İbrahim Cücük, İstanbul 1996.
ed-Dineverî, Ebû Hanîfe Ahmed b. Dâvud (ö. 282/ 895), Kitâbu’l-Ahbâr, I-IV, Beyrut 1996.
Dönmezer, Sulhi, Sosyoloji, İstanbul 1978.
Duverger, Maurıce, Siyaset Sosyolojisi, çev.: Şirin Tekeli, İstanbul ts.
Ebû Dâvud, Süleyman b. el- Eş’âs (ö. 275/888), Sünen, I-V, İstanbul 1992.
Ebû’l-Fidâ, İmâmuddin İsmaîl (ö. 732/1331), el- Muhtasâr fî Ahbâri’l-Beşer, I-II, Beyrut 1997.
Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah el- İsbahânî (ö. 430/1038), Hilyetu’l-Evliyâ ve Tabakâtu’l-Asfiyâ, I-X, Mısır 1932.
el-Eş’arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmail (ö. 324/936), Makâlâtu’l-İslâmiyyîn, I-II, İstanbul 1928.
Hudarî, Muhammed, Târîhu’l-Umemi’l-İslâmiyye ed-Devletu’l-Emevîyye, I-II, Mısır 1969.
Halîfe b. Hayyât (ö. 240/854), Târîhu Halîfe b. Hayyât, Riyad 1985.
Hamidullah, Muhammed, İslâm Anayasa Hukuku, edit. : Vecdi Akyüz, İstanbul 1995.
Hasan, İbrahim Hasan, Siyasî, Dinî, Kültürel-Sosyal İslâm Târihi, I-V, çev.: Sadreddin Gümüş - İsmail Yiğit, İstanbul 1985.
Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslâm Târihi, çev.: Salih Tuğ, I-II, İstanbul 1989.
İbn Abdirabbih, Ahmed b. Muhammed (ö. 327/939), el-İkdu’l-Ferîd, I-VII, Beyrut 1965.
İbn A’sem, Ebû Muhammed Ahmed (ö. 314/926), el-Fütûh, I-VIII, Beyrut 1986.İbn Ebi’l-Hadîd, Abdulhamid Hibetullah b. Muhammed (ö. 655/1257), Şerhu Nehu’l- Belâğa, I-IV, Mısır ts.
İbn Haldûn, Abdurrahman (ö. 808/1406), Mukaddime, I-III, çev.: Zakir Kadiri Ugan, İstanbul 1996-1997.
İbn Hallikân, Şemsuddin Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr (ö. 681/1282), Vefayâtü’l-A’yân ve Enbâ-i Ebnâi’z- Zemân, tahk.: İhsan Abbas, I-VIII, Beyrut 1977.
İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik (ö. 218/833), es-Sîretu’n- Nebeviyye, I-IV, Beyrut 1936.
İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ (ö. 746/1345), el-Bidâye ve’n-Nihâye, I-XIV, Beyrut 1978.
İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslîm (ö. 276/889), el- İmâme ve’s-Siyâse, I-II, yy. 1909.
-------, el-Meârif, II. Baskı, Beyrut 1970.
-------, Uyûnu’l-Ahbâr, I-IV, Beyrut 1996.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî (ö. 275/888), Sünen, I-II, İstanbul 1992.
İbn Manzûr, Ebû’l- Fazl Cemâlettin Muhammed, Lisânu’l-Arab, I-III, Dımaşk 1970.
İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed (ö. 230/844), Tabakâtü’l- Kübrâ, I-VIII, Leyden 1322.
İbnu’l-Verdî, Târîhu İbnu’l-Verdî, (ö. 769/1348), I-II, yy. 1285.
İbnu’t-Tıktaka, Muhammed b. Ali b. Tabâtabâ ( ö. 709/1309), Kitâbu’l-Fahrî fi’l-Âdâbi’s-Sultâniyye ve’d-Duvelu’l-İslâmiyye, Beyrut 1996.
İbnü’l-Esîr, İzzuddin Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târih, I-IX, Mısır 1348.
Kallek, Cengiz, ‚Biat‛, DİA, İstanbul 1998.
Kapar, Mehmet Ali, İslam’ın İlk Dönemlerinde Bey’at ve Seçim Sistemi, İstanbul 1998.
Kapani, Münci, Politika Bilimine Giriş, Ankara 1978.
Lewis, Bernard, Târihte Araplar, çev.: H. Dursun Yıldız, İstanbul 2000.
Mes’ûdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Hüseyin (ö. 346/957), Murûcu’z-Zeheb ve Meâdinu’l-Cevher, I-IV, Mısır 1964.
el-Makdisî, Mutahhar b. Tâhir (ö. 355/964), el-Bed’ ve’t-Târih, I-VII, Beyrut 1899.
el-Minkârî, Nasr b. Müzâhim (ö. 212/ 827), Vak’atu Sıffîn, tahk. : Abdüsselam Harun, Mısır 1962.
Mücâhid, Huriye Tevfik, Fârâbî’den Abduh’a Siyasî Düşünce, çev.: Vecdi Akyüz, İstanbul 1995.
Müslîm, Ebû’l-Hüseyin el-Haccâc (ö. 261/875), Sahîh, I-III, İstanbul 1992.
en-Nevbahtî, el-Hasen b. Mûsâ (ö. 300/912), Firâku’ş-Şia, Necef 1936.
Nevin, A. Mustafa, İslâm Siyasî Düşüncesinde Muhalefet, çev.: Vecdi Akyüz, İstanbul 1990.
Okumuş, Ejder, Meşrûiyet Ekseninde Din ve Devlet, İstanbul 2003.
Peter L. Burger, Dinin Sosyal Gerçekliği, çev.: Ali Coşkun, İstanbul1993.
Rayyıs, Ziyâuddin, İslâm’da Siyasî Düşünce Târihi, çev.: İbrahim Sarmış, İstanbul 1995.
Suyûtî, Celâleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), Târîhu’l-Hulefâ, Mısır 1952.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/922), Târîhu’t-Taberî, I-XI, Kahire 1119.
el-Vekî, Muhammed b. Halef b. Hayyân (ö. 306/918), Ahbâru’l-Kudât, I-III, Beyrut ts.
Watt, W. Montgomary, Muhammad at Mecca, Oxford 1953.
Weber, Max, Sosyoloji Notları, çev.: Taha Parla, İstanbul 1998.
Wellhausen, Julius, Arap Devleti ve Sükûtu, çev.: Fikret Işıltan, Ankara 1963.
el- Yafiî’, Ebû Muhammed Abdullah b. Esad b. Ali b. Süleyman (ö. 768/1366), Mir’âtu’l-Cinân ve İbratu’l-Yekzân, I-IV, Beyrut 1997.
Ya’kûbî, Ca’fer b. Vehb (ö. 297/897), Târih, I-III, Necef 1358.
Zehebî, Şemseddin Muhammed b. Ahmed b. Osman (ö. 748/1374), Duvelu’l-İslâm, I-II, Mısır 1974.
-------, Târîhu’l-İslâm ve Vefayâti’l-Meşâhiri ve’l- İ’lâm, I-XXII, Beyrut 1998.
-------, Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ, XXV, Beyrut 1986.
-------, el-İ’lâmu bi’l-Vefayâti’l-İ’lâm, Beyrut 1993.
Zeydan, Corci, İslâm Medeniyeti Târihi, I-IV, çev.: Zeki Meğamiz, İstanbul 1972-1976.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com