Buradasınız

TÜRK KÜLTÜRÜNDE RÜYA VE BATTAL GAZİ DESTANI’NDA İŞLEVLERİ

DREAMS IN TURKISH CULTURE AND FUNCTIONS IN BATTAL GAZI EPIC

Journal Name:

Publication Year:

Keywords (Original Language):

Author Name
Abstract (2. Language): 
Dreams are the daydream lines of a person which passes through the mind during the sleeping. The subject of dream, related with a lot of field like psychology, religion, phylosophy and history, they were handled by scientists which are majored in different disciplines and different describings were made. Dreams were subject which people interested in from the first centuries people interpreted them and they gave different meanings to dreams. In many cultures accepted that the events, which are lived in dreams, as obvious and real as the lifes being awaken. The dreams that are explained with traditional symbols are the public culture’s extentions. The symbols in dreams maybe the events that individual’s lived in person also they may carry the past’s prints, which are shaped with verbal telling. In this structure, dreams besides psychological dimension gain value as a sociable fact that include cultural value and symbols. Dream motif has an important place in Turkish mytology. In Turkish literature dreams were gained too much value before and after İslamic faith. Dreams have important place in Turkish literature, epics, myth, legends, folk tales and acyclic tradition. Dream motif is one of the most important motif which forms the structure in Turkish epics. Dreams have important roles in epic’s structure from the beginning of the events, to grow up and untill the completion. Dreams which are located in different parts of epics have different specialities according to contents of part. This dreams, suitable for the legends structure and appear as symbolic, increase the epic’s art value. In our works, first we emphasized the place of dream in Turkish culture and then, functions of dreams are examined in Battal Gazi Epic. In conclusion of the examination dream motif forms the important circles of events series, dreams which are seen, classed as rahmani dreams, and seen that they were accepted functions such as to herald, to scare, to warn and to report.
Abstract (Original Language): 
Rüya bir kimsenin uyku sırasında zihninden geçen hayal dizisidir. Psikoloji, din, felsefe ve tarih gibi birçok bilim dalının ilgi alanına giren rüya konusu, farklı disiplinlerde uzmanlaşan birçok bilim adamı tarafından ele alınmış ve rüya ile ilgili olarak farklı tanımlamalar yapılmıştır. Rüya ilk çağlardan itibaren insanları meşgul eden bir konu olmuş, insanlar onları yorumlayarak manalar çıkarmaya çalışmışlardır. Birçok kültürde rüyada yaşananların uyanıkken yaşananlar kadar net ve gerçek olduğu var sayılır. Geleneksel sembollerle ifade edilen rüyalar, toplum kültürünün uzantıları durumundadır. Rüyalardaki semboller bizzat bireyin yaşadığı olaylar olabileceği gibi sözlü anlatılarla şekillenen geçmişin izlerini de taşıyabilirler. Bu bağlamda rüyalar, psikolojik boyut yanında, kültürel değer ve sembolleri de içine alan toplumsal bir olgu olarak da değer kazanırlar. Türk mitolojisinde rüya motifinin çok önemli bir yeri vardır. Rüyaya, Türk edebiyatında, İslamiyet’ten önce ve İslamiyet’ten sonra çok büyük değer verilmiştir. Türk edebiyatında efsanelerde, menkıbelerde, destanlarda, halk hikâyelerinde, âşıklık geleneğinde rüya çok önemli bir yere sahiptir. Rüya motifi, Türk destanlarında yapıyı oluşturan önemli motiflerden biridir. Rüyalar, destanların yapısında olayların ortaya çıkışından gelişip tamamlanmasına kadar önemli roller üstlenir. Destanların farklı bölümlerinde yer alan rüyalar, bölümün içeriğine göre birbirinden farklı özelliklere sahiptirler. Destanın yapısına uygun olan ve sembolik olarak ortaya çıkan bu rüyalar, aynı zamanda destanın sanat değerini artırır. Çalışmamızda öncelikle rüyaların Türk kültüründe bulunduğu yer üzerinde durulmuş, daha sonra Battal Gazi Destanı’nda rüyaların işlevleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda rüya motifinin Battal Gazi Destanı’ndaki olaylar zincirinin önemli halkalarını oluşturduğu, görülen rüyaların “rahmanîrüyalar” sınıfına girdiği ve müjdelemek, korkutmak, uyarmak, haber vermek gibi fonksiyonları üstlendikleri görülmüştür.
73
93

REFERENCES

References: 

Arak, H. (2006). Alman halk kahramanı Kral Rother ile Türk halk kahramanı Seyyid
Battal Gazi’nin tarihsel gerçekliği. Millî Folklor, 72, 47-57.
Arak, H. (2010). Kral Rother ve Seyyid Battal Gazi Destanları’nda İstanbul’u fethetme
mücadelesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/11, 33-43.
Bang, W.; R. Rahmeti. (1988). Oğuz Kağan Destanı. İstanbul: Hülbe Basım ve Yayın A.Ş.
Bardakoğlu, A. (2008). Haramlar ve helâller. İlmihal II, İslâm ve Toplum. Ankara: Türkiye
Diyanet Vakfı Yayınları. 29-193.
Başgöz, İ. (1986). Türk halk hikâyelerinde düş motifi zinciri. Folklor Yazıları. İstanbul:
Adam Yayınları, 24-38.
Cicioğlu, M. N. (2013). Kırgız Türkçesiyle yazılmış olan Seyyid Battal Gazi Destanı üzerine
bir inceleme. Turkish Studies-International Periodical For The Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic-, 8/4, 427-440.
Çelepi, M. S. (2010). Dânişmend-nâme’de rüyaların işlevleri. Turkish Studies-International
Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 5/1,
263-280.
Çetin, H. (2012). Ağaç motifli Osmanlı saltanat rüyasının tabir ilmi açısından
değerlendirilmesi. Akademik Bakış, 5/10, 25-38.
Demir, N.; M. D. Erdem. (2006). Türk kültüründe destan ve Battal Gazi Destanı. Turkish
Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of
Turkish or Turkic-, 1, 97-139.
Deniz, S. (1995). Manas Destanı'nda rüya. Bozkırdan Bağımsızlığa Manas. (Yayına
Hazırlayan: Emine GÜRSOY-NASKALİ). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 271-
277.
Duymuş Florıotı, H. H.; E. Eser (2013). Kutsal kitaplar ve mitolojik kaynaklar ışığında
eski yakındoğu’da rüya olgusu ve algısı üzerine. Turkish Studies-International
Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 8/2, 73-
87.
Erdoğan, M. (2012). Rüya tabirine dair bir manzume: Diyarbakırlı Azmî’nin Miftâhu’lMa’ânî’si.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/21, 87-105.
Eren, M. (2010). Sembol dilinin bir örneği olarak rüyalar: Türk kültüründe ölüme
yorumlanan rüyalar. Turkish Studies-International Periodical For the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic-, 5/4, 1074-1099.
Gökyay, O. Ş. (2000). Dedem Korkut'un kitabı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Gülensoy, T. (2002). Manas Destanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Günay, U. (2005). Türkiye’de âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Ankara: Akçağ
Yayınları.
İşankul, C. (2010). Rüya ve bilmece. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, X/1, 91-98.
Karaman, K. (2004). Rüya kaynaklı bireysel tecrübelerin toplumsallaşması -bayat köyü
dede örneği-, TÜBAR, XVI, 143-162.
Köksal, H. (2007). Battal Gazi Destanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Köprülü, M. F. (2004). Türk edebiyatı tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
KUR’AN-I KERİM’İN YÜCE MEALİ. (2011). Elmalılı M. H. Yazır. (Sadeleştiren: Mustafa
KASADAR). İstanbul: Ravza Yayınları.
Kuzubaş, M. (2007). İlkellere ait anlatılarda rüya motifi. Turkish Studies-International
Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, 2 /1,
305-316.
Ögel, B. (1998). Türk mitolojisi 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Pala, İ. (1995). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Togan, Z. V. (1972). Oğuz Destanı, Reşidettin Oğuznâmesi, tercüme ve tahlil. İstanbul:
Ahmet Sait Matbaası.
Uşşak, C. (2013). Kütüb-i Sitte’den seçme hadisler. İstanbul: Nesil Yayınları.
Yabuz, Y. (2002). Ömer Seyfettin’in hikâyelerinde rüya. Türk Dili, 603, 257-265.
Yılmaz, K.; K. Çetin. (2007). Rüyalar ve Niyazî-i Mısrî’nin Ta‘bîrâtü’l-Vâkı‘ât adlı eserinde
rüyaların dili. Turkish Studies-International Periodical For the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic-, 2/4, 1066-1076.
Yılmaz, M. (2011). Battal-nâme-Sasonlu Tavit ve Digenes Akrites Destanlarında rüyaların
işlevleri. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic-, 6/1, 1881-1893.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com