MAHKEMELERCE CİDDİ BULUNMAYAN ANAYASAYA AYKIRILIK İDDİALARININ GEREKÇELİ OLARAK KARŞILANMAMASI SORUNU Adil Yargılanma ve Etkili Başvuru Hakkı İlkeleri Bağlamında Konunun İrdelenmesi

Anayasamız; kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün şekil ve esas yönlerinden Anayasaya uygunluğunu denetleme görev ve yetkisini 148. madde hükmü ile ANAYASA MAHKEMESİ'ne tanımıştır. 152.madde hükmünde ise anayasaya aykırılık iddialarının Anayasa Mahkemesi'ne taşınmasında itiraz yolunu öngörerek MAHKEMELERİ aracı kılmıştır. İtiraz Yolunda mahkemelere, bu aracılık görevleri için iddiaları ciddi bulmaları koşulunu getirmiştir. Yani, ne kadar kapsamlı ve ciddi olursa olsun anayasaya aykırılık iddiaları mahkeme hakim veya hakimlerinin ciddi bulma insiyatifi ve yetkisi süzgecinden geçmek zorunluluğuna bırakılmıştır. İşte, davacı veya davalı taraf, dava sebebiyle uygulanacak ilgili kanun maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğunu iddia ederse, Mahkeme bu iddiayı ciddi bulursa veya Mahkemece re'sen Anayasa'ya aykırı bulunursa, dosya örneği Anayasa Mahkemesine götürülebilmektedir. Aksi takdirde, ciddi bulmama ihtimali dikkate alındığında, konu Anayasa Mahkemesine intikal etmeyecektir. Bu halde, Anayasaya Mahkemesi Yargılamasından geçmeyen kanun maddesinin Anayasaya aykırı olup olmadığı öğrenilemeyecektir. Anayasaya aykırı olduğu konusunda şüpheli kanun olarak kalacaktır. Hukuk aleminde bu şüpheyle yer bulacaktır. Hukuki sonuçlar doğurmaya ve üretmeye de devam edecektir. Tablonun bu görüntüsünü dikkate sunarak çalışmamızda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/1 ve 13.madde kuralları ile garanti edilen hak ve ilkeler bağlamında konunun ihlaller getirebileceğini vermeye çalışacağız. Ayrıca, kanunun anayasaya aykırı bulunmaması halinde ayrıntılı gerekçe yazılması veya verilecek gerekçeli ara kararın taraflara tebliği yoluna gidilerek Anayasa Mahkemesine ulaşılması imkanı getirilmesi yönündeki önerilerimizi sunacağız.