Buradasınız

OSMANLI DEVLETİ’NDE SANAYİ FİNANSMAN METODU OLARAK FABRİKA İMTİYAZ SİSTEMİ

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (2. Language): 
After the Industrial Revolution, Ottoman State understood that he had to change something in economy for fostering competition, due to the crises in his production processes. Country’s economy had to adapt to new conditions. From 1840’s state began to notice in his policy not only fiscal matters but also economic problems. State centered industrial efforts were begun to achieve successes in production processes. Although some industrial investments were achieved with favorable and eager trials, there was not long term success in industrialization. As to the causes of this failure: There were some mistakes in state centered industrialization, increasing external debt and failure to developing technology. This situation and the hardships of the state finance in the period, state turned to private sector for industrialization. In the factory privilege system which gains momentum during 1880’s, Ottoman State gave some privileges to private sector to promote industrial investments. In a region which borders was strictly defined and for a limited time, these investors gained monopoly rights in factory made production. They were also supported with some tax privileges.
Abstract (Original Language): 
Sanayi Devrimi sonrası üretim süreçlerinde yaşanan krizler neticesinde, Osmanlı Devleti ekonomide rekabeti canlandırmak için bir şeyleri değiştirmek gerektiğini anlamıştır. Ülke ekonomisi yeni şartlara uyum sağlamak zorundadır. 1840’lardan sonra bu amaç için; uyguladığı politikalarda sadece mali değil, iktisadi faktörleri de dikkate almaya başlamıştır. Üretim süreçlerinde ilerleme sağlayabilmek için devlet, sanayileşme alanında öncülük etmiştir. İyi niyetli ve gayretli bu çabalar sonucunda bazı sınaî yatırımlar gerçekleşmişse de, sanayileşmede uzun süreli bir başarı kazanılamamıştır. Bu başarısızlığın sebepleri ise; kamu ağırlıklı sanayileşmede yaşanan hatalar, 1860’lardan itibaren artan dış borç ve teknoloji geliştirememektir. Bu durumda devrin finansman zorluklarının da etkisiyle, devlet sanayileşmeyi özel sektöre devretmiştir. 1880’lerde ağırlık kazanmaya başlayan fabrika imtiyaz sisteminde, sınaî yatırım yapacak özel sektörü teşvik için Osmanlı Devleti bu girişimcilere bazı ayrıcalıklar tanımıştır. Sınırları kesin olarak belirlenmiş bir bölgede ve belirli bir süre için, bu girişimcilere fabrikasyon üretiminde tekel hakkı tanınmıştır. Bu girişimciler bazı ilave vergi ayrıcalıklarıyla de desteklenmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
197-222

REFERENCES

References: 

Arşiv Kaynakları
BOA A.DVNS.MKLT.d. 1, 2, 7, 8, 13.
A.MKT.MHM 489/14.
BEO 3580/268445.
ŞD 1227/15, 2500/36.
Kitap ve Makaleler
GÜRAN, Tevfik (1992), “Tanzimat Döneminde Devlet Fabrikaları”,
150. Yılında Tanzimat, A.K.D.T.Y.K., TTK Yayınları, Ankara, s.235-257.
ISSAWI, Charles (1966), The Economic History of Middle East
1800-1914: a Book of Readings, University of Chicago Press, Chicago.
KALA, Ahmet (1993), “Osmanlı Devletinde Sanayileşmenin İlk Yıllarında
Özel Fabrikalar”, Türk Dünyası Araştırmaları, No:83, İstanbul,
s.107-132.
KALA, Ahmet (2003), “Osmanlı Esnafı ve Sanayisi Üzerine Yapılan
Çalışmalarla İlgili Genel Bir Değerlendirme”, TALİD, C.I, No:1, İstanbul,
s.245-265.
KÜTÜKOĞLU, Mübahat S. (1976), Osmanlı İngiliz İktisadi Münasebetleri
(1838-1850), C.II, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
ÖNSOY, Rifat (1988), Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayii ve Sanayileşme
Politikası, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
PAMUK, Şevket (1989), “150. Yılında Balta Limanı Ticaret Antlaşması”,
Tarih ve Toplum, No:60, s.38-41.
PAMUK, Şevket (2009), Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme,
İktisat Politikaları ve Büyüme, Seçme Eserleri-II, Türkiye İş Bankası
Kültür Yayınları, İstanbul.
222
Osmanlı Devleti’nde Sanayi Finansman Metodu Olarak Fabrika İmtiyaz Sistemi
QUATAERT, Donald (1992), Manufacturing and Technology Transfer
in the Ottoman Empire, 1800-1914, Isis Press, İstanbul.
QUATAERT, Donald (1993), Ottoman Manufacturing in the Age of
Industrial Revolution, Cambridge University Press, Cambridge.
QUATAERT, Donald (2004), “Sanayi”, Osmanlı İmparatorluğunun
Sosyal ve Ekonomik Tarihi 1600-1914, C.II, ed. Donald Ouataert, Halil
İnalcık, çev. Ayşe Berktay, Serdar Alper, Süphan Andıç, Eren Yayıncılık,
İstanbul, s.1001-1051.
YILDIRIM, Onur (1998), “The Industrial Reform Commission as an
Institutional Innovation During the Tanzimat”, Arab Historical Review
for Otoman Studies, No:17-18, s.117-126.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com