Buradasınız

İşarî Tefsirde Yöntem Meselesi

The Problem of Methodology in the Süfl Tafsîr

Journal Name:

Publication Year:

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
In this study, based on the examples that are chosen from süfl commentaries, it is researched and discussed that whether there is a süfl methodology of the interpretation of the Qur'an, which has common and certain principles. After these researches and discussions, it is determined that it is possible to talk about a süfl methodology of the interpretation of the Qur'an or some principles in the interpretation of the Qur'ân used by süfls. It is emphasized that these methods or principles seem to be preexisted in the mind of a süfl interpretor before the interpretation. Therefore, they effected and shaped their interpretation. By mentioning that the same methods or principles are widely used in the exoteric interpretation of the Qur'an and used by those who interpret the Qur'an symbolically but don't call themselves süfls, it is concluded that -at least some of- the esoteric interpretations of the Qur'an which are told to be come from divine inspiration, might be the results of reasoning.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmada, sûfîler tarafından telif edilmiş olan çeşitli işârî tefsirlerden seçilen örnekler ışığında, işârî tefsirde belirli ilke ve esaslara dayanan, genel-geçer bir yöntemin olup olmadığı tartışmaya açılmış ve çeşitli başlıklar altında özetlenebilecek bir işârî tefsir yönteminin ya da işârî tefsir ilkelerinin varlığından söz edilebileceği tespit edilmiştir. Bu yorum yöntemlerinin ya da ilkelerinin, yorum öncesinde sûfî müfessirlerin zihninde mevcut olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla yaptıkları yorumları etkilediği ve yönlendirdiği ifade edilmiştir. Benzer yöntemlerin zâhirî tefsirde de kullanıldığının ve kendilerini sûfî olarak tanımlamayan, ancak Kur'an'a sembolik yorumlar getiren kişi ve ekollerin de benzer yorum yöntemlerini kullandıklarının altı çizilerek, sûfîlerin "keşf" ve "ilham" yoluyla elde ettiklerini söyledikleri yorumların -en azın¬dan bir kısmının- aslında aklî istidlâl yoluyla da elde edilebilmesinin mümkün olacağı sonucu¬na varılmıştır.
59-110

REFERENCES

References: 

el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfu'l-Hafâ ve Müzilu'l-îlbâs ammâ îştehera min'l-Ehâdis alâ Elsineti'n-Nâs, thk. Ahmed el-Kallâş, Müessesetu'r-Risâle, Beyrut 1996.
Afîfî, Ebu'l-Alâ, İslam Düşüncesi Üzerine Makaleler, çev. Ekrem Demirli, İz Yay., İstanbul 2000.
el-Âlûsî, Şihâbuddîn Mahmud, Rûhu'l-Meâni fi Tefsiril-Kurânil-Azim ve's-Seb'i'l-Mesâni, Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, Beyrut, ts.
Ateş, Süleyman, Sülemi ve Tasavvufi Tefsiri, Sönmez Neşriyat, İstan¬bul 1969.
, îşâri Tefsir Okulu, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 1998.Ay, Mahmut, Ahmed b. Acîbe ve İşârî Tefsir Açısından el-Bahrul-Medîd, Basılmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2010.
, Kur anın Tasavvufî Yorumu- İbn Acîbe nin el-Bahrul-Medîd Adlı Tefsiri, İnsan Yay., İstanbul 2010.
el-Baklî, Rûzbihân b. Ebu'n-Nasr eş-Şîrâzî, Arâisu'l-Beyân fî Hakâiki'l-Kur'ân, Haydarâbâd 1301.
Bell, Richard, "The Man on the A'raf", Muslim World, 22 (1932), s.
43-48.
el-Beydâvî, Nâsıruddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer, Envâru't-Tenzîl ve Esrâru't-Te'vîl, Dersaâdet Kitabevi, İstanbul ts.
Bigiyef, Musa Carullah, İslâm Nazarında Müskirât ve Meyyit Yakmak Meseleleri, haz. Ferhat Koca, Ankara Okulu Yay., Ankara 2003.
Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu'l-Beyân, İstanbul 1330.
Câbirî, Muhammed Âbid, Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı, çev. Burhan Köroğlu ve diğerleri, Kitabevi, İstanbul 2000.
el-Cîlî, Abdulkerim, el-İnsânu'l-Kâmil, Kahire 1293.
Derin, Süleyman, "Sûfî Tefsir Anlayışı ve Kırâat İlişkisi" Kur an ve Tefsir Araştırmaları-lV, Ensar Neşriyat, İstanbul 2002, s. 337-345.
Demirli, Ekrem, "Niyâzî-i Mısrî/Tasavvufî Görüşleri", DİA, XXXIII,
169.
Ebû Zeyd, Nasr Hamid, "Sûfî Düşüncede Hakikat-Dil İlişkisi Üzerine", İslâmiyât, 1999, cilt: II, sayı: 3, s. 15-38.
Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur ân Dili, Eser Neş¬riyat, y.y., 1979.
Ertuğrul, İsmail Fenni, Vahdet-i Vücûd ve İbn-i Arabî, haz. Mustafa Kara, İnsan Yay., İstanbul 1997.
el-Eş'arî, Ebu'l-Hasan Ali b. İsmail, Makâlâtu'l-İslâmiyyîn, nşr. Helmutt Ritter, Wiesbaden 1980.
Fahri, Macit, İslam Felsefesi Tarihi, çev. Kasım Turhan, Ayışığı Yay.,
İstanbul 1998.
el-Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed, İhyâu Ulûmi'd-Dîn, nşr. Muhammed ed-Dâlîbalta, el-Mektebetu'l-Asriyye, Beyrut 1992.Goldziher, Ignaz, İslâm Tefsir Ekolleri, çev. Mustafa İslâmoğlu, Denge Yayınları, İstanbul 1997.
el-Gurâb, Mahmud Mahmud, Rahmetun miner-Rahman fî Tefsîr ve İşârâti'l-Kur'ân min Kelâmiş-Şeyhil-Ekber Muhyiddîn İbnil-Arabî, Dımaşk 1989.
Haddad, Yvonne Yazbeck ve Smith, Jane Idleman, Islamic Understanding of Death and Resurrection, Oxford University Press, Oxford-New York 2002.
Hamidullah, Muhammed,
İslâm
Peygamberi, çev. Salih Tuğ, İrfan Yay., İstanbul 1993.
el-Hınn, Mustafa Saîd, Eserul-İhtilâf fîl-Kavâidil-Usûliyye fî İhtilâfi'l-Fukahâ, Müessesetu'r-Risâle, Beyrut 2000.
el-Irâkî, Zeynüddîn, el-Muğnî an Hamlil-Esfâr fi'l-Esfâr fî Tahrîci mâ fil-İhyâi minel-Ahbâr, (İhyâ ile birlikte), nşr. Muhammed ed-Dâlîbalta, el-Mektebetu'l-Asriyye, Beyrut 1992.
İbn Acîbe, Ahmed el-Hasenî, el-Bahru'l-Medîd fî Tefsîri'l-Kur'âni'l-Mecîd, thk. Ömer Ahmed er-Râvî, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2002.
İbn Arabî, Muhyiddîn, el-Fütûhâtu'l-Mekkiyye, Bulak 1297.
, Fusûsu'l-Hikem, Fusûsul-Hikem, thk. Ebu'l-Alâ Afîfî, Dâru
İhyâi'l-Kütübi'l-Arabiyye, Kahire 1946.
İbn Manzûr, Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânu'l-Arab, nşr. Emin Muhammed Abdulvehhâb ve Muhammed es-Sâdık el-Ubeydî, Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî ve Müessesetü't-Târîhi'l-Arabî, Beyrut 1996.
İbn Teymiyye, Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm, Mecmûu Fetâvâ, nşr. Abdurrahman b. Muhammed b. Kasım, Dâru'l-Âlemi'l-Kütüb, Riyad 1991.
, "Zâhir ve Bâtın İlmine Dair Bir Risâle", çev. Mustafa Öztürk
ve Ali Bolat, Tasavvuf, Yıl. 2, Sayı. 6, (Mayıs 2001), s. 280-281.
el-Îsâvî, Yûsuf Halef, Eserul-Arabiyyeti fî İstinbâti'l-Ahkâmi'l-Fıkhiyyeti mine's-Sünneti'n-Nebeviyyeti, Dâru'l-Beşâiri'l-İslâmiyye, Beyrut
2002.
el-İsfehânî, Râğıb, Müfredâtu Elfâzı'l-Kur'ân, thk. Safvan Adnan Dâ-vûdî, Dâru'l-Kalem, Dımaşk 2002.el-Kâşânî, Cemâlüddîn Abdurrazzâk, Te'vîlâtu'l-Kur'ân, Haydarâbâd 1301 (Arâisul-Beyân ile birlikte).
Konuk, Ahmed Avni, Füsûsul-Hikem Tercüme ve Şerhi, haz. Mustafa Tahralı ve Selçuk Eraydın, İFAV Yay., İstanbul 1992.
el-Kuleynî, Ebû Cafer Muhammed b. Yakûb, el-Usûl mine'l-Kâfî, İntişârât-ı İlmiye İslâmiyye, Tahran 1389.
el-Kuşeyrî, Ebu'l-Kâsım Abdulkerim, Letâiful-îşârât, haz. Abdullatîf Hasan Abdurrahman, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2000.
Lory, Pierre, Kâşânîye Göre Kur ânın Tasavvufî Tefsiri, çev. Sadık Kı¬lıç, İnsan Yay., İstanbul 2001.
Meclisî, Bihâru'l-Envâr, Beyrut 1403.
el-Mekkî, Ebû Tâlib, Kütu'l-Kulûb, Kahire 1933.
Mısrî, Niyâzî-i, îrfan Sofraları, çev. Süleyman Ateş, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul ts.
, Risâle-i Hızriyye-i Cedîde, Süleymaniye Ktp. Pertev Paşa no.
261/4.
, Mevâidu'l-îrfân, Süleymaniye Ktp. Hacı Mahmud Efendi no.
2392.
, Tefsîru Sûretil-Beyyine, Süleymaniye Ktp. Petev Paşa no.
261/10.
, Sıbteynin Nübüvvet ve Risâletlerini İnkâr Edenlerin Misâli
Hakkında Risâle, Süleymaniye Ktp. Pertev Paşa no. 262/11.
, Mecmûa, Bursa Sultan Orhan Ktp., no: 690.
, Niyâzî-i Mısrînin Hatıraları, haz. Halil Çeçen, Dergah Yay.,
İstanbul 2006.
Mustafa Sabri-Musa Carullah, îlâhî Adâlet, Pınar Yay., İstanbul 1996.
en-Nablusî, Abdulganî, Gerçek Varlık Vahdet-i Vücûdun Müdafaası, çev. Ekrem Demirli, İz Yay., İstanbul 2003.
Nahcivânî, Nimetullah, el-Fevâtihul-îlâhiyye, İstanbul 1325.
Nicholson, Reynold A., Studies in Islamic Mysticism, Cambridge University Press, Cambridge 1980.
Nursî, Saîd, Sikke-i Tasdîk-i Gaybî, Envâr Neçr. İstanbul 2002.Okumuş, Mesut, Kur'ân'ın Felsefî Okunuşu, Araştırma Yay., Ankara
2003.
Okuyan, Mehmet, Necmüddîn Dâye ve Tasavvuf Tefsiri, Rağbet Yay., İstanbul 2001.
Özcan, Abdülkadir, "Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa", DİA, XXVI, s. 260-263.
Öztürk, Mustafa, Kurân ve Aşırı Yorum, Kitâbiyât Yay., Ankara
2003.
Pazarbaşı, Erdoğan, "Mehmed Efendi Vanî", DİA, XXVIII, 458-459.
er-Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer, et-Tefsîru'l-Kebîr lil-İmâm Fahruddîn (Mefâtîhu'l-Gayb), Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, Beyrut 2001.
es-Safedî, Cemâlüddîn, Keşfu'l-Esrâr ve Hetku'l-Estâr, Süleymaniye Ktp. Fatih no: 390.
es-Sehâvî, Ebu'l-Hayr Muhammed b. Abdurrahman, el-Mekâsidü'l-Hasene fî Beyâni Kesirin minel-Ehâdîsil-Meşhure, Dârü'l-Kitâbi'l-Arabi, thk. Muhammed Osman el-Hişt, Beyrut 1985.
es-Suyûtî, Celâlüddîn, el-İtkân fî Ulûmi'l-Kur'ân, nşr. Saîd el-Mendûh, Müessesetü'l-Kütübi's-Sekâfiyye, Beyrut 1996.
Şa'bân, Zekiyyüddîn, İslâm Hukuk İlminin Esasları, çev. İ. Kâfi Dönmez, TDV Yay., Ankara 1996.
eş-Şâtıbî, Ebû İshak, el-Muvâfakât fî Usûliş-Şerîa, haz. İbrahim Ra¬mazan, Dâru'l-Ma'rife, Beyrut 2001.
Şengül, İdris, Kur an Kıssaları Üzerine, Işık Yayınları, İzmir 1994.
Şimşek, M. Sait, Kur an Kıssalarına Giriş, Yöneliş Yay., İstanbul 1993.
et-Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr, Câmiul-Beyân an Tevîli Âyi'l-Kur'ân, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1988.
et-Tüsterî, Sehl b. Abdullah, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, nşr. Muhammed Bâsil Uyûnü's-Sûd, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2007.
, Lübâu'n-Nukûl fî Esbâbi'n-Nüzûl, el-Mektebetu'l-Asriyye,
Beyrut 1994.
Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yay., İstan¬bul 1996.
, "İşârî Tefsir", DİA, İstanbul 2001, XXIII, 424-428.Uysal, Enver, "İhvân-ı Safâ", DİA, XX, 1-6. Uzun, Mustafa, "Ebced", DİA, X, s. 68-70.
el-Vâhidî, Ebu'l-Hasan Ali b. Ahmed, Esbâbu'n-Nüzûl, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1994.
Yakıt, İsmail, Türk-İslâm Kültüründe Ebced Hesabı ve Tarih Düşürme, Ötüken Yay., İstanbul 1992.
Yıldırım, Suat, "Kur'an-ı Kerim'de Kıssalar", AÜİİFD, Sayı. 3,
(1979).
Yurdagür, Metin, "Cefr", DİA, VII, 215-218.
ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin, et-Tefsîr ve'l-Müfessirûn, Dâru'l-Erkam, Beyrut ts.
ez-Zemahşerî, Ebu'l-Kâsım Cârullah Mahmud b. Ömer, el-Keşşâfu an Hakâiki Gavâmıdıt-Tenzîl ve Uyûnu'l-Ekâvîl fî Vücûhi't-Te'vîl, thk. Muhammed Abdüsselâm Şâhîn, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1995.
ez-Zürkânî, Muhammed Abdu'l-Azîm, Menâhilul-İrfân fî Ulûmil-Kur'ân, Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrut 1996.
ez-Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Abdillah, el-Burhân fî Ulûmil-Kur'ân, thk. Muhammed Ebu'l-Fazl İbrahim, yy., 1972.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com