YUNUS EMRE'NÎN İNSAN VE AHLÂK GÖRÜŞÜ (Risâlât al Nushiyya'mn tahlili)

Yunus Emre Divanı'nın başında bulunan Risâlât al Nushiyye1 küçük bir parçası nesir olan 573 beyitlik «fâilâtün fâilâtün fâilât» vezninde bir mesnevidir. 566. beyitte, Yunus: Söze târih yedi yüz yidiyidi ' Yunus cânı bu yolda fidiyidi (s. 41) diyerek hangi tarihte yazdığmı bildirmiştir. Prof. Dr.. Adnan Erzi'nin bulduğu bir kayda göre Yunus Emre 720 yümda 82 yaşında ölmüştür2. Bu târih kabul edilirse Yunus Emre Risâlât al Nushiyya'yı, ölümünden 13 yıl önce yazmıştır. Bu tarih milâdî olarak 1307-8 yılma tekabül eder. . . :j Risâlât al Nushiyya'mn. üslûbu, divanındaki şürlere nazaran daha az ahenkli, hattâ acemicedir. Gazellerinde dile ve vezne hâkim olan Yunus'un olgun yaşında yazdığı'bir eserinde basit ve iptidaî denilebilecek bir ifade kullanmasını izah etmek bir hayli güçtür. Bunü, yaşlılık veya konunun didaktik oluşu ile izah mümkündür. Yunus gazellerinde ekseriya kendi şahsî duygularını anlatır. Coşkunluk onun1 üslûbuna da bir ahenk verir. Risâlât al Nushiyya hissî değil fikrî, öğretici bir eserdir. Burada şâir, kendi duygularını değil, umumiyetle insanoğlunun halini ortaya koyar. Bununla beraber, Risâlât al Nushiyya? â& Yunus'un üslûbu ihtirasları kendi ağızlarından konuştururken, şiirlerindeki ahenğe ulaşır. Mısralarındaki kesif ifade, derin düşünce ve hayâl gücü, gazellerinden hiç de aşağı kalmaz;1 Burada değişik olan Yunus'un duygu yerine fikre ön planda yer vermesi, lirik eda yerine mesneviye has hikâye üslûbunu kullanmasıdır.