Buradasınız

Anasayfa » Content

TÜRKÇE'NİN TARİHÎ DÖNEMLERİNDE ÖLÜM KAVRAMININ İFADESİ

Journal Name:

  • İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi

Publication Year:

  • 2000
Author Name
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
Dünyanın en zengin dillerinden biri olan dilimiz, yazılı edebiyat ürünleriyle de çok eskilere (VI.-VII. asırlar) kadar götürülmektedir. Bu ürünlerde Türk düşünüş ve ifadesinin çeşitliliği ve zenginliğini ortaya koyabilmek için, Türkçe'nin tarihî metinlerinde ölüm kavrammm nasıl ve ne tür kelimelerle karşılandığını, hangi kelime ve kelime gruplarından ne ölçüde faydalanılarak benzerliklerin kurulduğunu taranılan mahdut sayıdaki kaynaklara dayalı olarak ortaya koymaya çalışacağız. İnsanoğlu, çevresinde meydana gelen olaylara kayıtsız kalamaz, etkileniri Bu çeşit olaylardan biri de "ölüm" olayıdır. Bu kavramın ifadesi zaman ve mekâna göre yani devirler ve lehçelere göre ya değişik kelimelerle ifade edilmiştir, ya da özel söyleyişlerle farklılıklar göstermiştir. En eski örneklerden biri olan Alp Er Tonga sagusunda ölüm olayı ve ardından duyulan acı ne de güzel aktarılmıştır: . Alp Er Tonga öleli mü? Ihız ajun kaldı mu? lÖdhlek öçin aldı mu?/Emdi yürek yırtılın* (DLT. I, 41/14-15). "Alp Er Tonga öldü mü? Kötü dünya kaldı mı? Felek öcünü aldı mı? Şimdi yürek yırtılır."
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-turkcenin-tarihi-donemlerinde-olum-kavraminin-ifadesi.pdf
  • 1
77
115
  • Turkish

REFERENCES

References: 

ABAW
Abu
Hayyân
Abuşka
AH.
Ar. AY.
B. BB.
Babur, Dîvân
Kısaltmalar ve Bibliyografya
Abhandlungen der Preussischen Akademie der Wis-senschaften, Berlin
Abû Hayyân (Hazırlayan: Ahmet Caferoğlu), Kitûb Al-idrâk li-lisân al Atrâk, İstanbul 1931, Evkaf Matbaası
Slovar Djagataysko-Turetskiy (Hazırlayan: V. V. Vel-yaminov-Zernov), Sanktpeterburg 1868, Akademii Na-uk
Edib Ahmed b. Mahmud Yükneki (Hazırlayan: Reşit Rahmeti Arat), Atebetü'l-Hakayık, Ankara 1992, Türk Dil Kurumu Yayınları
Arapça
Uygurca Altun Yaruk (Hazırlayan: Ceval Kaya), Giriş, Metin ve Dizin, Ankara 1994, Türk Dil Kurumu Yayınları
batı
Osman Nedim Tuna, "Köktürk Yazıtlarında 'Ölüm' Kavramı ile İlgili Kelimeler ve 'kergek bol-' Deyiminin îzahı", VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 7957'den (ayrı basım), Ankara I960, Türk Dil Kurumu Yayınları
Babur, Dîvân, İstanbul Üniversitesi nüshası
BM.
British Museum, London
112
Yıldız KOCASAVAŞ
BN. Çağ. D.
Darîr, Kıssa-i Yusuf
DLT.
EDPT.
E. Fazılov II
Emîrî, Dîvân -EUTS.
Fa. G.
Gedâî, Dîvân i.
İbni Mühennâ
İM.
K.
KB.
Bibliotheque
Nationale
, Paris
Çağatayca
doğu
Darîr (Hazırlayan: Gülçin Kocaengin-Nuran Özyiğit), Kıssa-i Yusuf, istanbul, Türkiyat Enstitüsü Kütüphanesi Mezuniyet Tezleri
Kaşgarlı Mahmud (Çeviri: Besim Atalay) Divânü Lügati't-Türk, I-III. c. Tercüme, Ankara 1985, Türk Dil Kurumu Yayınları
Gerard Clauson, An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford 1972, Clarendon Press
E. Fazılov,
Starouzbekskiy
Yazık
(Horezmiyskie Pam-yatniki XIV Veka), torn II, Taşkent 1971, Akademiya NaukUzbekskoy SSR
Emîrî, Dîvân, İstanbul Üniversitesi nüshası
Ahmet Caferoğlu, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul 1993, Enderun Kitabevi
Farsça
güney
Gedâî, Dîvân, Bibliotheque Nationale nüshası isim
İbni Mühennâ (Hazırlayan: Aptullah Battal), İbni Mühennâ Lügati, Ankara 1988, Türk Dil Kurumu Yayınları
İrşâdü'l-Mülük ve's-selâtîn (Hazırlayan: Recep Topar-lı), Ankara 1992, Türk Dil Kurumu Yayınları
kuzey
Yusuf Has Hacib (Hazırlayan: Reşit Rahmeti ARAT), Kutadgu Bilig I, Metin, İstanbul 1979, Türk Dil Kurumu Yayınları
Türkçe'nin Tarihî Dönemlerinde Ölüm Kavramının İfadesi
113
KK.
KLS.
krş.
Lutfi, Dîvân Manyâs, GT.
ME.
MN.
Nesâyim
Şeyhoğlu (Hazırlayan: Kemâl Yavuz), Kenzü'l-Küberâ ve Mehekkü'l-Ulemâ, Ankara 1991, Türk Dil Kurumu Yayınları
K. Grönbech (Çeviri: Kemal Aytaç), Kuman Lehçesi Sözlüğü: Codex Cumanicus'un Türkçe Sözlük Dizini, Ankara 1992, Kültür Bakanlığı Yayınları
karşılaştırınız
Lutfi, Dîvân, Bibliotheque Nationale nüshası
Mahmûd b. Kâdî-i Manyâs (Hazırlayan: Mustafa Özkan), Gülistan Tercümesi, Înceleme-Metin-Sözlük, Ankara 1993, Türk Dil Kurumu Yayınları
Ebu'l-Kâsim Cârullâh Mahmûd bin 'Omar bin Muham-med bin Ahmed ez-Zamahşarî el-Hvârizmî, (Hazırlayan: Nuri Yüce), Mukaddimetü'UEdeb, Hvârizm Türkçesi İle Tercümeli Şuşter Nüshası, Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks, Ankara 1988, Türk Dil Kurumu Yayınları
'Ömer bin Mezid (Hazırlayan: Mustafa Canpolat), Mecmûatü'n-Nezâ'ir, Ankara 1982, Türk Dil Kurumu Yayınları
Alî Şîr Nevâyî, Nesâyimü'l-mahabbe min şemâyimVl-fütüvve (Hazırlayan: Kemal Eraslan), İstanbul 1979, İÜ. Edebiyat Fakültesi Yayınları
Nevayı, Ferhâd u Şîrîn Alî Şîr Nevâyî (Hazırlayan: Gönül Alpay-Tekin),
Ferhâd ü Şîrîn, Ankara 1994, Türk Dil Kurumu Yayınları
Ali Şîr Nevâyî, Fevâid, Topkapı Sarayı Revan nüshası Ali Şîr Nevâyî, Garâib, Topkapı Sarayı Rpvan nüsha-
Nevâyî, Fevâid
Nevâyî, Garâib
sı
Nevâyî, Lisânu't-tayr
Ali Şîr Nevâyî, Lisânu'Mayr, Topkapı Sarayı Revan nüshası
Nevâyî, Nesâyim
Ali Şîr Nevâyî, Nesâyim, Topkapı Sarayı Revan nüshası
114
Yıldız KOCASAVAŞ
Nevâyî, Sedd-i İskender Ali Şîr Nevâyî, Sedd-i İskender, Topkapı Sarayı Revan nüshası
NF.
O.
0.1. O. İL
PhiL-hist. Kİ. Radloff, Wb. I
Râsânen, Wb. I
Sarâyî, GT,
SBAW
Sekkâkî, Dîvân
sf.
SN.
sy.
Şeybânî, Dîvân
Şeybânî-nâme TIII A. Tunyukuk
Nehcü'l Ferâdis (Uştmahlarnmg Açuq Yolı-"Cennet-lerinin Açık Yolu") II, Metin, (Çeviri Yazı: Janos Eck-mann, Hazırlayan: Semih Tezcan-Hamza Zülfikar), Türk Dil Kurumu Yayınları
Talât Tekin, Orhon Yazıtları, Ankara 1988, Türk Dil Kurumu Yayınları
Orhun I (Kültigin kitâbesi)
Orhun II (Bilge Kağan kitâbesi)
Phalosophische-historische Klasse
Wilhelm
Radloff
, Versuch eınes Worterbuches der Türk dıalecte /, Netherlands 1960
Marttı Rasanen, Versuch eınesetymologıschen Wör-terbuchs der Türksprachen, Helsinki 1969
Seyf-i Sarâyî (Hazırlayan: Ali Fehmi Karamanlıoğlu), Gülistan Tercümesi (Kitab Gülistan bi't- Türkî), Ankara 1989, Türk Dil Kurumu Yayınları
Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wis-senschaften, Berlin
Sekkâkî, Dîvân, British Museum nüshası sıfat
Mes£ud bin Ahmed (Hazırlayan: Cem Dilçin), Süheyl ü Nev-Bahar (İnceleme-Metin-Sözlük), Ankara 1991, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
sayı
Şeybânî, Dîvân, Topkapı Sarayı 3. Ahmet Kütüphanesi nüshası
Muhammed Sâlih, Şeybânî-nâme, Viyana nüshası
Topkapı Sarayı 3. Ahmet Kütüphanesi
Tunyukuk Yazıtı (Hazırlayan: Talat Tekin), Ankara 1994, Türk Dilleri Araştırmaları (Dizisi: 5)
Türkçe'nin Tarihî Dönemlerinde Ölüm Kavramının İfadesi
115
TS. I Tanıklariyle Tarama Sözlüğü, I, İstanbul 1943, Türk
Dil Kurumu Yayınları
TS . II Tanıklariyle Tarama Sözlüğü II, Ankara 1953, Türk
Dil Kurumu Yayınları
TS. III Tanıklariyle Tarama Sözlüğü III, Ankara 1954, Türk
Dil Kurumu Yayınları
TS. IV Tanıklariyle Tarama Sözlüğü IV, Ankara 1957, Türk
Dil Kurumu Yayınları
TT. II W. Bang-A. von Gabaın, Türkische Turfan Texte II,
SBAW,
PhiL-hist
. Kİ. 1929, XXII- Berlin 1929
TT. Ill W. Bang-A. von Gabam, Türkische Turfan Texte III,
SBAW,
PhiL-hist
. Kİ. 1930, XIII, Berlin 1930
TT. IV W. Bang-A. von Gabam, Türkische Turfan Texte IV,
SBAW,
PhiL-hist
. Kİ. 1930, XXIV, Berlin 1930
TT. V W. Bang-A. von Gabam, Türkische Turfan Texte V,
SBAW,
PhiL-hist
. Kİ. 1931, XIV, Berlin 1931
TT. VI W. Bang-A. von Gabam-G. R. Rachmatı, Türkische
Turfan Texte VI, Das buddhistische Sûtra Sekiz Yük-mek, SBAW, Phü.-hist. Kİ. 1934, X, Berlin 1934
U. I ~ F. W. K. Müller, Uigurica (I), ABAW, PhiL-hist. KL
1908,
II
, Berlin 1908
U. II F. W. K. Müller, Uigurica II, ABAW, Phl.-hist. Kİ.
1910,
III
, Berlin 1911
Yunus Yunus Emre (Hazırlayan: Faruk K. Timurtaş), Yunus
Emre Dîvanı, İstanbul, Tercüman 1001 Temel Eser

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com