1930’LU YILLARDA CUMHURİYET HALK FIRKASI (PARTİSİ), İKTİSADİ KRİZ VE KÜÇÜK ESNAF
THE REPUBLICAN PEOPLE’S PARTY, ECONOMIC CRISIS AND HANDICRAFTSMEN IN 1930S
Journal Name:
- İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
The aim of this study is to display the effects of etatism, populism and “national
economy” policies to craftsmen and artisans in 1930’s in Turkey. This article includes
the comparison of the exante and the expost situations of the Republican People’s
Party policies for the craftsmen and artisans after great depression.
Craftsmen and artisans had great effectiveness during the Turkish War of Independence
both in the war field and in the army service area.
In the article the method of analysing the situation of craftsmen and artisans are
deliberated. The events that took place in Turkish economy in 1920’s, craftsmen
and artisans policies of the Republican People’s Party and the legal arrangements
in this period are briefly explained. The opinions which argue that Turkish republic
supported the large scale industry other than the small ones are also included in this
article. In Turkey between 1932-1939 the statistics don’t allow to differ the small
craftsmen and artisans from the large scale industry. Therefore the prime ministry
archives datas are used in this article.Abstract (Original Language):
Bu çalışmanın amacı, “Milli İktisat” politikası ile Cumhuriyet Halk Fırkası’nın (CHF) Devletçilik ve Halkçılık ilkeleri çerçevesinde 1930’lu yıllarda Türkiye’de yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmelerin küçük esnaf ve sanatkar üzerindeki etkilerinin ortaya konulmasıdır. Bu dönemde esnafın ihtiyaçlarının ve beklentilerinin anlatılması, CHF’nin esnaf için öngördüğü politikalar ile bu politikaların neticelerinin karşılaştırılması makalede yer almaktadır.
Kurtuluş Savaşı’nda hem cephede hem cephe gerisinde büyük yararlılıklar gösteren esnaf ve sanatkarlar, tekalifi milliye emirlerinin 9. Maddesi’ne uygun olarak kurtuluş savaşı boyunca Türk Ordusu’nun ihtiyaçlarının giderilmesinde önemli yararlılıklar göstermiştir.
Makalede öncelikle Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki toplumsal yapı çerçevesinde esnaf ve sanatkarın durumunun ne tür bir yöntemle incelenmesi gerektiği konusu üzerinde durulmuştur. Ayrıca, 1920’li yıllardan itibaren ekonomide yaşanan gelişmeler ile bu dönemde CHF’nin esnaf politikasına ve yaptığı yasal düzenlemelere kısaca yer verilmiştir. 1929 ekonomik krizinin esnaf üzerindeki etkisi dile getirildikten sonra CHF’nin devletçilik ve halkçılık ilkeleri çerçevesinde esnaf ve sanatkarın durumunun düzeltilmesi için aldığı önlemler makalede yer almaktadır. Makalede ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti’nde küçük üretici olan esnaf ve sanatkardan büyük sanayici yaratılmasının düşünülmediği hususundaki görüşlere yer verilmiştir. Türkiye’de 1932-1939 tarihleri arasında tutulan sanayi istatistiklerinde küçük sanayi ayrımı yapılmamış ve çoğunlukla Teşvik-i Sanayi kanunundan faydalanan şirketlere ve ağır sanayi istatistiklerine yer verilmiştir. Esnaf ve sanatkar kesiminin tamamı bu kanundan faydalanmadığı için bahsekonu istatistiklerden elde edilen veriler esnaf ve sanatkarın durumu hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapmayı olanaksız kılmaktadır. Bu nedenle Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri’nden faydalanılarak esnaf ve sanatkar hakkında yapılan yerel çalışmalar ve bu çalışmalardaki verilere makalede yer verilmiştir.
FULL TEXT (PDF):
