Buradasınız

1930’LU YILLARDA CUMHURİYET HALK FIRKASI (PARTİSİ), İKTİSADİ KRİZ VE KÜÇÜK ESNAF

THE REPUBLICAN PEOPLE’S PARTY, ECONOMIC CRISIS AND HANDICRAFTSMEN IN 1930S

Journal Name:

Publication Year:

Author Name
Abstract (2. Language): 
The aim of this study is to display the effects of etatism, populism and “national economy” policies to craftsmen and artisans in 1930’s in Turkey. This article includes the comparison of the exante and the expost situations of the Republican People’s Party policies for the craftsmen and artisans after great depression. Craftsmen and artisans had great effectiveness during the Turkish War of Independence both in the war field and in the army service area. In the article the method of analysing the situation of craftsmen and artisans are deliberated. The events that took place in Turkish economy in 1920’s, craftsmen and artisans policies of the Republican People’s Party and the legal arrangements in this period are briefly explained. The opinions which argue that Turkish republic supported the large scale industry other than the small ones are also included in this article. In Turkey between 1932-1939 the statistics don’t allow to differ the small craftsmen and artisans from the large scale industry. Therefore the prime ministry archives datas are used in this article.
Abstract (Original Language): 
Bu çalışmanın amacı, “Milli İktisat” politikası ile Cumhuriyet Halk Fırkası’nın (CHF) Devletçilik ve Halkçılık ilkeleri çerçevesinde 1930’lu yıllarda Türkiye’de yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmelerin küçük esnaf ve sanatkar üzerindeki etkilerinin ortaya konulmasıdır. Bu dönemde esnafın ihtiyaçlarının ve beklentilerinin anlatılması, CHF’nin esnaf için öngördüğü politikalar ile bu politikaların neticelerinin karşılaştırılması makalede yer almaktadır. Kurtuluş Savaşı’nda hem cephede hem cephe gerisinde büyük yararlılıklar gösteren esnaf ve sanatkarlar, tekalifi milliye emirlerinin 9. Maddesi’ne uygun olarak kurtuluş savaşı boyunca Türk Ordusu’nun ihtiyaçlarının giderilmesinde önemli yararlılıklar göstermiştir. Makalede öncelikle Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki toplumsal yapı çerçevesinde esnaf ve sanatkarın durumunun ne tür bir yöntemle incelenmesi gerektiği konusu üzerinde durulmuştur. Ayrıca, 1920’li yıllardan itibaren ekonomide yaşanan gelişmeler ile bu dönemde CHF’nin esnaf politikasına ve yaptığı yasal düzenlemelere kısaca yer verilmiştir. 1929 ekonomik krizinin esnaf üzerindeki etkisi dile getirildikten sonra CHF’nin devletçilik ve halkçılık ilkeleri çerçevesinde esnaf ve sanatkarın durumunun düzeltilmesi için aldığı önlemler makalede yer almaktadır. Makalede ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti’nde küçük üretici olan esnaf ve sanatkardan büyük sanayici yaratılmasının düşünülmediği hususundaki görüşlere yer verilmiştir. Türkiye’de 1932-1939 tarihleri arasında tutulan sanayi istatistiklerinde küçük sanayi ayrımı yapılmamış ve çoğunlukla Teşvik-i Sanayi kanunundan faydalanan şirketlere ve ağır sanayi istatistiklerine yer verilmiştir. Esnaf ve sanatkar kesiminin tamamı bu kanundan faydalanmadığı için bahsekonu istatistiklerden elde edilen veriler esnaf ve sanatkarın durumu hakkında sağlıklı bir değerlendirme yapmayı olanaksız kılmaktadır. Bu nedenle Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri’nden faydalanılarak esnaf ve sanatkar hakkında yapılan yerel çalışmalar ve bu çalışmalardaki verilere makalede yer verilmiştir.
FULL TEXT (PDF): 
59-90

REFERENCES

References: 

1930 Sanayi Kongresi : Raporlar, k. z. (1930). 1930 Sanayi Kongresi:
Raporlar, Kararlar, Zabıtlar. Ankara: Milli İktisat ve Tasarruf
Cemiyeti Umum Merkezi.
Ağaoğlu, S. (1939). Küçük Sanat Meseleleri. İstanbul: Üniversite
Kitabevi.
Altıparmak, A. (2002). Türkiye’de Devletçilik Döneminde Özel Sektör.
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 35-59.
Altun, Ş. (2008). Atatürk, İnönü, Bayar’ın İktisat Kavgası. İstanbul:
Hayalet Tanıtm Hizmetleri Ltd. Şti.
Arar, İ. (1968). Hükumet Programları 1920-1965. İstanbul: Burçak
Yayınevi.
Arsan, N. (1991). Atatürk’ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri IV.
Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk
Araştırma Merkezi.
Başar, A. H. (1997). Sanayi Kooperatifleri Günden Güne Çöken Esnafları
Kurtaracak Yegane Çaredir. M. Koraltürk içinde, Türkiye’de
Sermaye Birikimi Sorununa Tarihsel Perspektiften Bir Bakış ve
Ahmet Hamdi Başar’dan Seçmeler (s. 93-96). Ankara: SPK Yayın
No.:107.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya: 11. Büro Fon Kodu: 490..1.0.0
Yer No: 1464.3..1. 1930
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya: 3. Büro, Fon Kodu:490..1.0.0,
Yer No:594.52..2., 1935
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya: 3. Büro, Fon Kodu:490..1.0.0,
Yer No:594.52..2., 1936
Boratav, K. (1974). 100 Soruda Devletçilik. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Boratav, K. (1992). İktisat Tarihi 1908-1980. M. Tunçay içinde, Türkiye
Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980 (s. 264-301). İstanbul:
Cem Yayınevi.
88 1930’lu Yıllarda Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) / Alper YILMAZ
Buğra, A. (2008). Devlet ve İş Adamları. İstanbul: İletişim Yayınları .
Çavdar, T. (2003). Türkiye Ekonomisinin Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi.
Eldem, V. (1947). Türkiye’de Sanayileşme Hareketi. İ.Ü. İktisat
Fakültesi Mecmuası (8), 46-71.
Ertuna, Ö. (1978). Planlı Dönemde Esnaf ve Sanatkar İçin Öngörülen
Politikalar. Türk Ekonomisinde Esnaf ve Sanatkar Semineri (s. 88).
İzmir: İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odası.
Gülalp, H. (1987). Gelişme Stratejileri ve Gelişme İdeolojileri. İstanbul:
Yurt Yayınları.
Gülcan, Y. (2001). Cumhuriyet Halk Partisi. İstanbul: Alfa Basım
Yayın Ltd. Şti.
Güler, B. A. (2007). Açıklamalı Yönetim Zaman Dizimi. Ankara:
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi
Araştırma ve Uygulama Merkezi.
Hüsrev, İ. (1980). Millet İçinde Sınıf Meselesi II. (C. Alpar, Dü.)
Kadro , 3 (26), 22.
İnan, A. (1972). Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Birinci
Sanayi Planı 1933, Raporlar II. Kısım. Ankara: Türk Tarih Kurumu
Yayınları.
İnan, A. (1982). İzmir İktisat Kongresi 17 Şubat – 4 Mart 1923, Ankara,
Türk Tarih Kurumu Basımevi.
İpekçi, A. (1997). İnönü Atatürk’ü Anlatıyor. İstanbul: Cumhuriyet
Gazetesi Yayınları.
Kemal Atatürk’ün Esnaf ve Sanatkar Konusuna Bakışı. (1973). Cumhuriyetin
50. Yılında Esnaf ve Sanatkar (s. 131-135). Ankara :
Güneş Matbaacılık.
Kıvılcımlı, H. (1974). Türkiye’de Kapitalizmin Gelişimi. İstanbul:
Tarih ve Devrim Yayınları.
Kuruç, B. (1988). Belgelerle Türkiye İktisat Politikası. Ankara: Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No. 569.
Yıl: 2012/1, Cilt:11, Sayı: 21, Sf. 59-90 89
Makal, A. (1999). Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri
1920-1946. Ankara: İmge Kitabevi.
Ökçün, A. G. (1962). Yabancıların Türkiye’de Çalışma Hürriyeti.
Ankara: Doğuş Matbaası.
Özgür, Ö. (1975). 100 Soruda Türkiye’de Kapitalizm. İstanbul: Gerçek
Yayınevi.
Öztürk, S. (2005, 3). Muhalif Bir Gazete “Mücadele”(1931). Selçuk
İletişim , 152-165.
Rozaliyev, Y. N. (1978). Türkiye’de Kapitalizmin Gelişme Özellikleri
(1923-1960). (A. Yaran, Çev.) Ankara: Onur Yayınları.
Sanayi Sayımı 1927. (1969). Ankara: D.İ.E.
Sarc, Ö. C. (1934). Ziraat ve Sanayi Siyaseti. İstanbul: Arkadaş Matbaası.
Sayar, N. (1973). Akademi Başkanı Ord. Prof. Nihat Sayar’ın Açış
Konuşması. Atatürkçülüğün Ekonomik ve Sosyal Yönü (s. 1-2).
İstanbul: İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi.
Serin, N. (1963). Türkiye’nin Sanayileşmesi. Ankara: Sevinç Matbaası.
Sevim, A., Tural, M. A.veÖztoprak, İ. (1997). Atatürk’ün Söylev ve
Demeçleri II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Sevim, A., Tural, M. A.veÖztoprak, İ. (tarih yok). http://www.atam.gov.
tr/index.php?Page=SoylevDemecler&IcerikNo=150. 12 06, 2009
tarihinde Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı: http://www.atam.
gov.tr/index.php?Page=SoylevDemecler&IcerikNo=150 adresinden
alındı.
Teşvik-i Sanayi Kanunu ve Suret-i Tatbikine Dair Talimatname. (1927).
Ankara: Ticaret Vekaleti Sanayi ve Mesai Müdüriyet-i Umumiyesi
Yayınları.
Tezel, Y. S. (1986). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi 1923-1950.
içinde Ankara: Yurt.
Timur, T. (1973). Atatürkçülüğün Ekonomik ve Sosyal Yönü Semineri.
117. İstanbul: İstanbul İktisadi İdari Bilimler Akademisi.
90 1930’lu Yıllarda Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) / Alper YILMAZ
Toprak, Z. (1994). “Esnaf (Osmanlı Dönemi - Cumhuriyet Dönemi).
İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları / Ansiklopediler.
Toprak, Z. (1994). Esnaf (Osmanli Dönemi - Cumhuriyet Dönemi).
Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi , 3 , 212-216. Tarih Vakfı
Yurt Yayınları.
Toprak, Z. (1973). Halkçılık İdeolojisinin Oluşumu. Türkiye İktisat
Tarihi Semineri Matinler / Tartışmalar (s. 13-38). Ankara: Hacettepe
Üniversitesi Yayınları / C13.
Toprak, Z. (tarih yok). http://www.halksahnesi.org/incelemeler/tesanut/
tesanut.htm. 10.01.2010 tarihinde http://www.halksahnesi.
org/incelemeler/tesanut/tesanut.htm: http://www.halksahnesi.org/
incelemeler/tesanut/tesanut.htm adresinden alındı
Toprak, Z. (1995). Türkiye’de Ekonomi ve Toplum(1908-1950), Milli
İktisat-Milli Burjuvazi,. İstanbul: Türk Tarih Vakfı.
Tuna, S. (2004). Birinci El İşleri Sergisi ve Küçük Sanatlar Kongresi.
Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları , s. 177-227.
Tural, M. A. (1987). Atatürk Devri’nde İktisadi Yapılanma ve Celal
Bayar. Ankara: Kültür ve Tuzim Bakanlığı Yayınları.
Tüfekçi, G. (1998). Atatürk Seyahat Notları 1930-1931. İstanbul:
Kaynak Yayınları.
Uzgören, N. (1990). Halkbank’ın Tarihi Gelişimi (1938-1962). Ankara:
T. Halkbankası A.Ş. Yayınları.
Yurdabak, H. (2002). Atatürk’ün Küçük Esnaf ve Sanatkarlar Hakkında
Düşünce ve Görüşleri. Karınca , 20-21.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com