Buradasınız

Anasayfa » Content

Rapakivi Granitlerinin Jeolojisi, Petrografisi ve Petrolojisi; Finlandiya Rapakivi Granitleri

Geology, Petrography and Petrology ofthe Rapakivi Granites; The Rapakivi Granites of Finland

Journal Name:

  • Jeoloji Mühendisliği Dergisi

Publication Year:

  • 2004

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
The granites showing textures of plagioclase-mantled alkali feldspar megacryst are known as "Rapakivi Granites". Rapakivi granites are generally Proterozoic (1.8 to 1.0 Ga) in age, and Southern Finland is the type area ofthe rapakivi granites although they are preseni in Ukraine the Baltic countries, South Greenland, mid-continental and western USA, Venezuela, Brazil, Botswana and several other Precambrian shield areas. Rapakivi granites are shallow level, multi-phctsc batholiths and stocks, having less than 10 km thick horizontal sheet-like bodies. The magmatic association of rapakivi granites is bimodal. The mafic members are represented by diabase dykes, gabbroids and anorthosites and thefelsic members by A-type granites, syenites and ryholites. The oldest rapakivi granites are generally hornblende-biotite granites whereas the youngest ones are topaz-bearing alkali feldspar granites. in these rocks, plagioclase (andesine or oligoclase), orthoclase, microcline, quartz, hornblende and biotite are present as well as accessory fluorite, anatase, zircon andilmenite. The rapakivi granites are generally metaluminous or marginally peraluminous rocks, and have high Fe/(Fe+Mg). They show chemical characteristics of within-plate granites and A-type granites, and have high K andNa contents. Furthermore, they have higher Si, K, FRb, Ga, Zr, Hf, Th. U, Zn and REE contents andK/Na, Ga/Al, Fe/Mg ratios, andlower Ca, Mg, Al, P and Sr abundances than granitte rocks in general. Theformation of rapakivi granites of Finland can best be interpreted by the mafic under-plate model. Mantle-derived mafic magmas intruded at the mantle-crust boundary and into lower crust, and caused extensive partial melting ofthe deep crust, thus forming the rapakivi granites. The tectonic settings, bimodal magmatic association, geochemistry and isotope geology of the rapakivi granites can best be explained by mafic underplating, but the reasonfor the mantle melting remains largely open.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
İri alkali feldispatm plajiyoklas tarafından çevrelenmesiyle oluşan dokuyu gösteren granitler "Rapakivi Granitleri" olarak adlandırılmaktadır. Çoğunlukla Proterozoyik (1.8-1.0 milyar yıl) yaşlı olan rapakivi granitleri, Ukrayna, Baltık ülkeleri, güney Grönland, orta-kıtasal ve batı ABD, Venezüella, Brezilya, Bostwana ve diğer birçok Prekambriyen kalkanında bulunmakla birlikte Güney Finlandiya tip bölge olarak kabul edilmektedir. Rapakivi granitleri sığ seviye, çok fazlı batolitleri ve stokları şeklinde olup, 10 km'den daha az kalınlıkta yatay levhasal kütleler şeklindedir. Rapakivi granitlerinin magmatik birlikteliği bimodal olup mafık üyeler; diyabaz daykları, gabroyidler ve anortozitler; felsik üyeler ise A-tipi granitler, siyenitler ve riyolitlerdir. En yaşlı rapakivi granitleri genelde hornblend-biyotit granitlerden, daha genç olanlar ise topazlı alkali feldispat granitlerden oluşmaktadır. Plajiyoklas (andezin veya oligoklas), ortoklas, mikroklin, kuvars, hornblend ve biyotit gibi ana minerallerin yanında flüorit, anataz, zirkon ve ilmenit aksesuar mineral olarak bulunur. Rapakivi granitler, genellikle metalümin veya kenar zonlarmda az derecede peralümin kayaçlar olup, yüksek Fe/(Fe+Mg) oranına sahiptirler. Levha içi granitleri ve A-tipi granitlerinin kimyasal özelliklerini gösteren rapakivi granitleri yüksek K ve Na içermektedir. Ayrıca Si, K, F, Rb, Ga, Zr, Hf, Th, U, Zn ve NTE içerikleri ile K/Na, Ga/Al, Fe/Mg oranları granitik kayaçlardan daha yüksek, Ca, Mg, Al, P ve Sr içerikleri ise daha düşüktür. Finlandiya'daki rapakivi granitlerinin oluşumu mafık magmanın kıta kabuğu altına yerleşmesi (underplating) modeliyle açıklanmaktadır. Buna göre, mantodan türeyen mafık magmalar manto-kabuk sınırında alt kabuğa yerleşerek kabuğun yoğun bir şekilde kısmi ergimesine neden olarak rapakivi granitlerini oluşmaktadır. Rapakivi granitlerinin tektonik ortamları, bimodal magmatik birliktelikleri, jeokimya ve izotop bileşimleri mafık magmanın kıta kabuğu altına yerleşmesi modeli ile çok iyi açıklanabilmesine rağmen mantonun kısmi ergimesinin nedeni büyük ölçüde tartışmalıdır.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-rapakivi-granitlerinin-jeolojisi-petrografisi-petrolojisi-finlandiya-rapakivi-granitleri.pdf
  • 2
39-51
  • Turkish

REFERENCES

References: 

Mİ, M„ Andersson, U.B., Landqvist, T. ve
Sundblad, K. (Eds.), 1997. Rapakivi
granites and related rocks in central
Sweden. Sveriges Geologiska
Undersökning series Ca 87,99p. Ahi, M., Sundblad, K. ve Schöberg, H., 1999.
Geology, geochemistry, age and
geotectonic evolution of the Dala
granitoids, central Sweden. Precambrian
Research, 95,147-166. Amelin, Y., Beljaev, A., Larin, A., Neymark, L.
ve Stepanov, K. 1991. Salmi batholith
and Pitkaranta ore field in Soviet Karelia.
1GCP 315 Symposium rapakivi granites
and related rocks, Excursion Guide.
Geological Survey of Filland Guide 33,
1-57. Anderson, J.L., 1983. Proterozoic anorogenic
granite plutonism of North America, in:
Medaris, L.G., Jr, Byres, C.W.,
Mickelson, D.M., Shanks, W.C. (Eds.),
Proterozoic Geology: Selected papers
from an International Proterozoic
Symposium. Geol. Soc. Am. Mem., 161,
133-154. Bettencourt, J.S., Tosdal, R.W., Leite Jr., W.B.
ve Payolla, B.L., 1999. Mesoproterozoic
rapakivi granites of the Rondonia Tin
Province, southwestern border of the
Amazonian craton, Brasil: 1.
Reconnaissance U-Pb geochronology
and regional implications. Precambrian
Research, 95,41-67. Bonin, B., 1996, A-type granite ring complexes: mantle origin throughcrustal filters and the anorthosite-rapakivi magmatism connection. in: Demaiffe, D., (Ed.), Petrology and Geochemistry of
Magmatic Suites of Rocks in the
Continental and Oceanic Crusts. A
volume dedicatedto Professor Jean
Michot, Üniversite Libre de Bnmclles-
Royal Museum for Central Africa
(Tervuren), 201-218. Bowden, P., 1985. The geochemistry and
mineralization of alkaline ring
complexes in Africa (a review). Journal
of African Earth Science, 3,17-39. Bridgwater, D., Sutton, J. ve Watterson, J.,
1974. Crustal down-folding associated
with igneous aetivity. Tectonophysics,
21,57-77. Brown, P.E., Dempster, T.J., Harrison, T.N. ve
Hutton, D.H.W., 1992. The rapakivi
granites of S. Greeland-crustal melting in
response to extensional teetonics and
magmatic underplating. Trans. R. Soc.
Edinburgh Earth Sci., 83,173-178. Calzia, J.P., Ramo, O.T., 1997. The granite of
Kingston Peak: petrogenesis of a middle
Miocene post-subduction granite in the
southern Death Valley region, California.
TerraNova 9, EUG9 Abstract, 458 Eklund, O., ve Shebanov, A.D., 1999. Origin of
the rapakivi texture by sub-isothermal
decompression. Precambrian Research,
95,129-146. Eklund, O., Fröjdö, S. ve Lindberg, B., 1994.
Magma nvbeing, the petrogenetic link
between anorthositic suites and rapakivi
granites, Aland, SW Finland.
Mineralogy and Petrology, 50,3-19. Emslie, R.F., 1978. Anorthosites, rapakivi
granites, and Late Proterozoic rifting of
North America. Precambrian Research,
7,61-69. Frost, C.D. ve Frost, B.R., 1997. Reduced
rapakivi-type granites: the tholeiite

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com