TÜRKİYE'DE KIYI VE DENİZ BİLİMLERİ

Ülkemizde deniz bilimleri alanındaki araştırmalar ve bu konunun, öneminin anlaşılması oldukça yenidir., 19701i yıllardan sonra petrolün denizde aranması amacıyla başlayan deniz araştırmaları bazı kuruluş ve üniversitelerce günümüze kadar yürütülmüştür. Bu çalışmalar henüz istenilen düzeye çeşitli nedenlerle ulaşamamıştır. 1975'ten günümüze Deniz Kuvvetleri seyir, Hidrografi, ve Oşinografi Dairesi Başkanlığınca askeri amaçlı deniz araştırmaları, MTA Genel Müdürlüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri Teknoloji Enstitüsü, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü ve İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü Deniz Bilimleri. Enstitüsü tarafından. da bilimsel amaçlı deniz araştırmaları yapılagelmiştir. Günümüzde Türkiye'de 7 adet araştırma gemisi mevcuttur ve bonlardan. MTA Sismik-1 ve MTA Sismik-2 jeofizik, yöntemleri, kullanırken, diğerleri deniz tabanı örnekleme aletleri ve diğer oşinoğıafik donanımlara sahiptir., Deniz bilimleri alanlarında yapılacak olan araştırma ve çalışmalar oldukça pahalı alet ve donanımları, gerektirmektedir. Bu alet ve gereçlerin her enstitü ve okul için. ayrı ayrı alınması çok. pahalı ve büyük kaynak israfına sebep olacağından, belli miktarlarda alınıp ortak kullanıma sunulması yoluyla yapılacak 'tasarruflarla da daha değişik aletlerin alınarak araştırma zenginliği sağlanması yoluna gidilebilir. Bu da deniz bilimleri konusunda araştırma yapan, kuruluşların koordinasyonu ile gerçekleştirilebilir. Ülkemizde deniz bilimleri alanlarında kısa. sürede hızlı bir gelişme görülmekle beraber bu tonu ile ilgili kuruluşların, birbirlerinden habersiz ve dağınık olarak, gerçekleştirdikleri projeler' ülke yararına beklendiği şekilde bir fayda, sağlamamışta". Bu konuda kuruluşların kendi olanakları çerçevesinde yürüttükleri, çalışmalar ve yürütülen projeler yetersizdir., Özellikle pahalı donanım gerektiren deniz araştırmaları, kuruluşların olanaksız bütçelerinden ayırdığı küçük finansmanlarla yapacakları proje çalışmaları yerine, bu kuruluşların ortak, kalkılan ile gerçekleştirecekleri koordineli ve geniş, kapsamlı çalışmalar daha verimli olacaktır... Bunun için bu konu ile> ilgili araştırma yapan kuruluşların maddi, olanaklarını birleştirmeleri, çalışma grubu ve proje ağırlıklarına göre tesbit edilecek öncelikli çalışmalarını gerçekleştirmelidirler,. Günümüzde ağırlıklı araştırma, dalı, petrol ve maden gibi konuları kapsayan deniz jeolojisi dalıdır.., Oşinografîk konularda yapılacak çalışmalar deniz jeolojisinden ayrı 'tutul.am.az ve birlikte yürütülmelidirler. Oşinografi deniz soyunun fiziksel, kimyasal ve biyoloji işlevlerini incelerken, deniz jeolojisi deniz, tabanının, karadan denizin derinliklerine uzanan formasyonların incelenmesi ve bundan hareketle, petrol, maden ve- jeolojik hizmetler gibi ekonomik bulgulara yönelik araştırma yapan bilim dalıdır. Bu iki bilim dalını birbirlerinden farklı tutmamak, gerekmektedir. Den iz j eoloj i sinde yapılacak çalışm alarda oşinografîk bilgilere yaklaşım yapılabilir.. Güncel sedimanlann fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri incelenerek oşinografîk özelliklere yaklaşım, yapılabilir. Deniz araştırmalarını sadece oşinografîk bir bilim dalı olarak ele almamalı, önemli ve ağırlıklı, çalışma gerektiren deniz jeolojisi konusu çalışmalarda, ön plana alınmalıdır. Bu konuda atılabilecek en önemli adım., Ulusal Deniz Bilimleri Koordinasyon Merkezinin kurulmasıdır.., Bu merkeze üniversiteler yanında deniz jeolojisi ile doğrudan ilişkili kuruluşlardan da üye alınmalıdır. Bu iş için ayrılmış küçük gemiler yerine daha büyük arastama gemileri ile daha. kapsamlı araştırmalar yapılmalıdır. Üç •tarafı denizlerle çevrili olan ülkemizde hala bunun gerçekleşmemiş olması gerçekten çok üzücü bir1 durumdur.