Buradasınız

ÇATI KAVRAMI ÜZERİNE

ABOUT THE VOICE TERM

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2329
Author Name
Abstract (2. Language): 
The research has been focused the content of voice concept and term, the qualities of morphemes constituted this category and what it should be the criteria used for classification of this forms. According to accepted view in this study settled voice definition in traditional grammar is open to discussion because of voice forms which are the elements of morphology have been classified in terms of subject and object which are the elements of syntax and it hasn’t been determined that the category of voice can work on every verb form. Therefore it has been thought that voice concept and term should put in order in respect of mentioned matters. It has been concluded that existence of voice category can’t be mentioned on Turkey Turkish (TT) without handled voice morphemes in this paper. Thus situated TT hasn’t got active voice that is claimed the object being connected with the action which is represented the verb stem that is the agent of the action and which is symbolized with zero morpheme. So as concrete active voice form doesn’t exist in TT, its absence doesn’t meaningful. Middle voice is the verb form having the meaning of the action signified with the verb stem which is the agent of the action and inside or outside case of the mentioned object has occurred a change. Stereotyped verbs having this sense in this way don’t express mentioned connection between action and object with the morphological method that should be evaluated as having medium meaning verb, not medium voice. In the study the voice morphemes in TT have been discussed by using the method of functional linguistics and the forms have been classified by considering the functions they have. To determinate the functions of the voice morphemes accurately and completely contemporary TT literature materials and speeches have been utilized and the verb forms included in their combination voice forms have been tested with examples obtained by using the screening method, too.
Abstract (Original Language): 
Araştırmada çatı kavram ve teriminin kapsamı, bu kategoriyi oluşturan şekillerin öz nitelikleri ve söz konusu şekillerin sınıflandırılmasında kullanılan ölçütlerin neler olması gerektiği konuları üzerinde durulmuştur. Çalışmada benimsenen kavrayış açısından geleneksel gramerdeki yerleşmiş mevcut çatı tanımının, morfolojik bir kategori olan çatı şekillerinin söz diziminin görevli öğelerinden özne ve nesneye göre tasnif edilmesi ve çatı kategorisinin her türlü fiil kelime şeklinde işleyebileceğinin belirtilmemiş olması sebebiyle tartışmaya açık olduğu düşünülmektedir. Bundan dolayı çatı kavram ve teriminin bahsedilen hususları da kapsayacak şekilde işlenip tasrihi gerekmektedir. Bu çalışmada söz konusu edilen çatı morfemleri olmaksızın Türkiye Türkçesinde (TT) herhangi bir çatı ulamının varlığından bahsedilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Buna göre TT’de fiil tabanıyla temsil edilen eylemin bağlantılı olduğu nesnenin eylemin faili olduğunu bildirdiği ve sıfır biçim birimiyle temsil edildiği ileri sürülen etken çatı şekli yoktur. Dolayısıyla TT’de somut etken çatı şekli olmadığı gibi, onun yokluğu da anlamlı değildir. Medial çatı, fiil tabanınca iletilen eylemin bağlantılı olduğu nesnenin o eylemin faili olduğu ve söz konusu nesnenin iç ya da dış durumunda bir değişikliğin meydana geldiği anlamına sahip fiil şeklidir. TT’de bu anlama sahip kalıplaşmış ve böylelikle eylem ve nesne arasındaki sözü edilen bağlantıyı morfolojik yolla dile getirmeyen fiiller bizce medial çatı kelime şekli değil, medial anlamlı fiil olarak değerlendirilmelidir. Çalışmada Türkiye Türkçesi çatı şekilleri işlevsel dil bilimi metodu kullanılarak ele alınmış ve söz konusu şekiller kullanıldıkları bağlamda yerine getirdikleri işlev göz önünde bulundurularak sınıflandırılmıştır. Çatı şekillerinin işlevlerinin hatasız ve eksiksiz bir biçimde ortaya konulabilmesi için Çağdaş Türk edebiyatı malzemesinden ve konuşmalardan yararlanılmış ve birleşiminde çatı şekillerinin yer aldığı fiil şekillerinin işlevleri tarama yöntemiyle elde edilen örneklerle de sınanmıştır.
521
535

REFERENCES

References: 

AKSAN, Doğan (yönetiminde) N. Atabay, D. Kutluk ve S. Özel (1983), Sözcük Türleri, Ankara: TDK Yayınları.
ATABEY, İbrahim (2005), “Ettirgenlik Ekleri ve Türkçe Sözlük’ün Ettirgen Fiiller Açısından Değerlendirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, C 1, S 1, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
BANGUOĞLU, Tahsin (2007), Türkçenin Grameri, 8. bs., Ankara: TDK Yayınları.
BARUTÇU ÖZÖNDER, Fatma S. (1999), “Türk Dilinde Fiil ve Fiil Çekimi”, Türk Gramerinin Sorunları II, 1. bs., s. 56-64, Ankara: TDK Yayınları.
BÜYÜKKANTARCIOĞLU, Nalan (2000), “Türkçe Sözcük Biçimlenmesinde Düzlemler ve Türetmeler”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C 17, S 1, s. 81-94, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
CLAUSON, Gerard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth- Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
COMRIE, Bernard (2005), Dil Evrensellikleri ve Dilbilim Tipolojisi (çev.: İsmail Ulutaş), 1. bs., Ankara: Hece Yayınları.
DEMİR, Nurettin ve YILMAZ, Emine (2010), Türk Dili El Kitabı, 5. bs., İstanbul: Grafiker Yayınları.
DEMİRCAN, Ömer (2003), Türk Dilinde Çatı, 1. bs., İstanbul: Papatya Yayıncılık.
DENİZ YILMAZ, Özlem (2003), “Türkiye Türkçesinde Sıfatsı-İsimsi Şekiller Üzerine [-Dik, -(y)EcEk, -(y)Esİ-]”, TDAY Belleten, C 1, s. 151-169, Ankara: TDK Yayınları.
DENY, Jean (1941), Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi) (çev.: Ali Ulvi Elöve), İstanbul: Maarif Matbaası.
DİZDAROĞLU, Hikmet (1963), Türkçede Fiiller, 1. bs., Ankara: TDK Yayınları.
DOĞAN, Nuh (2010), “Türkçede Nesneyi Belirleme Sorunu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, s. 225-230, Volume 3/10 Winter 2010.
EDİSKUN, Haydar (1999), Türk Dilbilgisi, 6. bs., İstanbul: Remzi Kitabevi.
EKER, Süer (2009), Çağdaş Türk Dili, 5. bs., İstanbul: Grafiker Yayınları.
EMRE, Ahmet Cevat (1945), Türk Dil Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.
GENCAN, Tahir Nejat (2001), Dilbilgisi, 1. bs., Ankara: Ayraç Yayınevi.
GÖKSEL, Aslı ve KERSLAKE, Celia (2005), Turkish: A Comprehensive Grammar, London-New York: Routledge.
GURUNINA, Elvira A. (1997), “Fiil Çatısı Üzerine”, TDAY Belleten, s. 195-213, Ankara: TDK Yayınları.
GUZEV, Viktor G. (1990), Oçerki po teorii tyurksogo slovoizmeneniya: glagol (na materiale staroanatoliysko-tyurksogo yazıka), Leningard: İzdatel’stvo LGU.
GUZEV, Viktor G. ve DENİZ YILMAZ, Özlem (2004), Opıt postroyeniya ponyatiynogo apparata teorii turetskoy grammatiki, Sankt-Peterburg: İzdatel'stvo S.-Peterburgskogo universiteta.
KAÇALİN, Mustafa S. (2006), Dedem Korkut’un Kazan Bey Oğuz-nâmesi, İstanbul: Kitabevi.
534
Seda YILMAZ
KARAHAN, Leyla (1997), “Fiil-Tamlayıcı İlişkisi Üzerine”, Türk Dili, C 1997/2, S 549, s. 209-213, Ankara: TDK Yayınları.
KETREZ, F. Nihan (2000), “Eylem Öğe Yapılarının Ediniminde Eden-Özne İlişkisi”, XIII. Dilbilim Kurultayı 13-15 Mayıs 1999, s. 189-199, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
KOÇ, Nurettin (1996), Yeni Dilbilgisi, Ankara: İnkılâp Kitabevi.
KONIG, Güray (1983), “Türkçede Çatı”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (Özel Sayı), s. 11-26, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
KONIG, Güray (1985), “The Passive in Turkish”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C 3, S 2, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (1999), “Türkiye Türkçesinde Fiil Çatısı Üzerine Görüşler”, TDAY Belleten, s. 159-165, Ankara: TDK Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (2009), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TDK Yayınları.
KORNFILT, Jacklin (1997), Turkish, London-New York: Routledge.
KORNFILT, Jacklin ve GREENBERG, Gerald (2000), “Changing Argument Structure Without Voice Morphology: A Concrete View”, Studies on Turkish and Turkic Languages, s. 51-55, Wiesbaden: Harrasowitz Verlag.
KURAL, Murat (2000), “Detransitivizing Passives”, Studies on Turkish and Turkic Languages, s. 57-65, Wiesbaden: Harrasowitz Verlag.
LEWIS, George L. (1967), Turkish Grammar, Oxford: Oxford University Press.
LUBIMOV, Konstantin (1963), “Çağdaş Türkiye Türkçesinde Çatı Kategorisi ve Çatı Ekleriyle Türetilen Fiiller”, Türk Dili, C 13, S 147, s. 150-155, Ankara: TDK Yayınları.
LYONS, John (1983), Kuramsal Dilbilime Giriş, (çev.: Ahmet Kocaman), Ankara: TDK Yayınları.
SCHAAIK, Gerjan van (2001), “Türkçede Öznelik Eksiltme”, The Bosphorus Papers: Studies in Turkish Grammar 1996-1999, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
SEVORTYAN, Edvard Vladimiroviç (1960), “Türk Dillerinde Fiillerin Geçişli (Transitif) Geçişsiz (İntransitif) Olmalarına Dair”, VIII. Türk Dil Kurultayı, s. 181-190, Ankara: TTK Basımevi.
TANERİ, Mübeccel (1996), “Türkçede İstemli/İstemsiz-Geçişsiz Edilgen Çatılar ve Ağaç Semada Zorunlu Boğum”, X. Dilbilim Kurultayı Bildirileri (22-24 Mayıs 1996), s. 47-66, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
TOPALOĞLU, Ahmet (1989), Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü, 229 s., İstanbul: Ötüken Neşriyat.
UNDERHILL, Robert (1987), Turkish Grammar, 474 s, Cambridge, Massachusetts, and London: The MIT Press.
VARDAR, Berke (yönetiminde), N. Güz, E. Huber, O. Senemoğlu, E. Öztokat (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
YILMAZ, Seda (2013), “Gösterenleri Aynı Gösterilenleri Farklı Fiillere Yönelik Bir İnceleme”, Turkish Studies 8/1, s. 2875-2894.
YÜCEL, Bilal (1999), “Çağdaş Türkiye Türkçesinde Fiil Çatıları”, Türk Gramerinin Sorunları II, 1. bs., s. 156-201, Ankara: TDK Yayınları.
ZÜLFİKAR, Hamza (1969), Yabancılar için Türkçe Dersleri-Dilbilgisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Türkçe Kursu Yayınları.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com