Buradasınız

Anasayfa » Content

17. VE 18 YÜZYILDA, GÖRSEL VE YAZILI KAYNAKLARA GÖRE ORTAKÖY-KURUÇEŞME ARASINDA YERALAN KIYI YAPILARI

WATERSIDE BUILDING TO LOCATED IN BETWEEN ORTAKÖY-KURUÇEŞME ACCORDING TO VISUAL AND WRITTEN SOURCES, IN 17th CENTURY AND 18th CENTURY

Journal Name:

  • The Journal of Academic Social Science Studies

Publication Year:

  • 2014
DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2510

Key Words:

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
It is perceived that the Bosphorus had not the position of a settlement yet, but an exterior point of the city o at the mid 15 th century. The Bosphorus is partially settled in the16 th century, some locations have been developed, and some places have been arranged as new settlements. The settlements have been established inside the valleys, at the skirts of hills in this century. On the Bosphorus shores beginning from the 17 th century, an original kind of living was formed with its palace, yalı (seaside house), grove, recreation site, fountain and mosque building. This shore had especially been a host for the palaces of the dynasty family from the 18 th century on. While Bosphorus was not an intensive settlement area in the 17 th century, it has been transformed into an uptown summer resort for the palace court, alongside with the change in the life styles observed at the Ottoman society. The Western influence was not being felt much on yali’s ( seaside house) social life in this century; the traditional planning was persevering in the styles and interpretations. That there was a coastal structuring in Bosphorus prior to the18th century is discerned from the maps pertaining to those centuries and writings of travelers. The Bosphorus villages are usually indicated with their titles on maps belonging to this period. The “Evliya Çelebi’s Travel book” incorporated important information, pertaining to the area with respect to times predating the 18th century. In the 18 th century, many of the yalis, built with timber, according to Melling drawings are wooden structures, belonging to the court family, statesmen and may be considered as early examples of Bosphorus palaces. That the palaces and yalis have been are built few and far between on the coast during this period is documented by the map, realized by Kauffer between 1776 and 1786. It is being observed that the construction at Bosphorus surged, beginning from the onset of the 19 th century. The names of yali owners, recorded on Bostancıbaşı’s (Chief Gardener) pertaining to 1790 and the years of 1814–1815 have been a considerable resource regarding these periods.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language): 
15. yy ortalarında Boğaziçi’nin henüz kentin yerleşimi değil, bir dış noktası konumunda olduğu görülmektedir. 16. yüzyılda 1.Süleyman (Kanuni) döneminde Boğaziçi kısmen iskan edilmiş, bazı yerler geliştirilmiş, bazı yerlerde yeni yerleşmeler olarak düzenlenmiştir. Bu yüzyılda yerleşmeler vadi içlerinde, tepelerin eteklerinde kurulmuştur. Boğaziçi 17. yüzyılda yaygın yerleşim bölgesi olmamakla beraber, Osmanlı toplumunda görülen yaşama alışkanlıklarındaki değişim ile birlikte, saray çevresinin bir kent dışı sayfiyesi konumuna dönüşmüştür. Bu yüzyılda, Batı etkisi yalı sosyal yaşamında yeterince hissedilmemekte, planlama, stil ve yorumlarda geleneksel yorum devam etmektedir. 17. yüzyılda kullanılan ahşap malzeme türleri de artmıştır. 18 yüzyıl öncesine ilişkin bölgeye ait önemli bilgileri “Evliya Çelebi Seyahatnamesi” içermiştir. 18. yüzyıldan itibaren, Ortaköy-Kuruçeşme sahil şeridinde sultan efendilerin sahilsaraylarının ve devlet adamlarının yalılarının yer almaya başlaması ve bu yapıların ahşap olarak inşa edilmesi, ahşabın bu bölgede yoğun olarak kullanmasına sebep olmuştur. Melling’in gravürlerinde gördüğümüz bu yapılar, Boğaziçi saraylarının erken dönem örnekleri olarak sayılabilmektedir. Kauffer tarafından 1776–1786 arasında yapılan haritada, sarayların ve yalıların, bu dönemde kıyılarda seyrek olarak inşa edildiği belgelenmiştir. 19. yüzyıl başından itibaren de, Boğaziçi’nde yapılaşmanın artığını görülmektedir. 1790 ile 1814–1815 yıllarına ait Bostancıbaşı defterlerinde yazılı olan yalı sahiplerinin isimleri, bu dönemlere ait önemli birer kaynak olmuştur.
FULL TEXT (PDF): 
PDF icon arastirmax-17.18-yuzyilda-gorsel-yazili-kaynaklara-gore-ortakoy-kurucesme-arasinda-yeralan-kiyi-yapilari.pdf
  • 1
225
251
  • Turkish

REFERENCES

References: 

AĞAT, N., (1963), “Boğaziçi’nin Turistik Etüdü”, Doktora tezi, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, İstanbul.
AKIN, N., (1998), 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
AMİCİS , E., (1993), İstanbul 1874, Çev., B. Akyavaş, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
AREL, A., (1975), Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süreci, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, İstanbul.
ARSLAN, N., (1994), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Sahilsaraylar, 6:410
ARSLAN, N., (1992), Gravür ve Seyahatnamelerde İstanbul, (18.Yüzyıl Sonu ve 19. Yüzyıl), İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ARTAN, T., (1992), Boğaziçi’nin Çehresini Değiştiren Soylu Kadınlar ve Sultan Efendi Sarayları, 106-118, İstanbul.
AYSU, Ç., (1989), Boğaziçi’nde Mekansal Değişim, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü., Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, İstanbul.
AYVERDİ, S., (1966), Boğaziçi’nde Tarih, İstanbul.
BARİLLARİ, D. VE GODOLİ, E., (1997), İstanbul 1900 Art Nouveau Mimarisi ve İç Mekanları, Yem Yayın, İstanbul.
BALCI, P., (1980), Eski İstanbul Evleri ve Boğaziçi Yalıları, Apa Ofset Yayınevi, İstanbul.
BATUR, A., (1994), “Naime Sultan Yalısı”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. s.
BEHAR, C., (1996), Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
BELGE, M., (1997), Boğaziçi’nde Yalılar ve İnsanlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
BOPPE, A.,(1989), 18. Yüzyıl Ressamları, Çev., N.Yücel Celbiş, Pera Turizm ve Ticaret AŞ. Alaattin Eser Kitaplığı, Yayın no.13, İstanbul.
BOSCHMA, C VE PEROT, J.,(1991), Antoine Ignoce Melling(1763-1831) ArtisteVoyageur, Edditions Paris Musees, Paris.
CARBOGNANO, C.C., (1993), 18.Yüzyıl Sonunda İstanbul, Çev., E. Özbayoğlu, Eren Yayıncılık, İstanbul.
248
Özlem ATALAN
CEYLAN, M.(1992), ASLAN, N., (1992), Gravür ve Seyahatnamelerde İstanbul, İBB Kültür İşleri Daire Başkanlığı, no:9, İstanbul.
ÇELİK, Z., (1996), 19. Yüzyılda Osmanlı Başkenti Değişen İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
ÇİZGEN, E., (1992), Türkiye’de Fotoğraf, İletişim Yayınları, İstanbul.
ÇUBUK, M., (1994), “Boğaziçi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2:266-281.
DELEON, J., (1998), Boğaziçi Gezi Rehberi, Remzi Kitabevi AŞ, İstanbul.
DEMİRCANLI, Y.Y., (1989), İstanbul Mimarisi İçin Kaynak Olarak Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul.
DENEL, S., (1982), Batılılaşma Sürecinde Tasarım ve Dış Mekanlarda Değişim ve Nedenleri, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara.
DETHİER, P. A., (1993), 19. Yüzyıl Sonunda Boğaziçi ve İstanbul, Çev., Ü.Öztürk, Eren Yayıncılık, İstanbul.
EKEN, A., (1992), Kartpostallarda İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ELDEM, E., (1997), “Osmanlı Dönemi İstanbul’u”, İstanbul Armağanı 3, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ELDEM, S.H., (1969), Köşkler ve Kasırlar I, DGSA Yayınları, Ankara.
ELDEM, S.H., (1979), Boğaziçi Anıları, Aletaş Alarko Eğitim Tesisleri AŞ, İstanbul.
ELDEM S.H., (1993), Boğaziçi Yalıları, Koç Vakfı, İstanbul.
ERDENEN, O., (1993), Boğaziçi Sahilhaneleri, cilt.l-2, Beykoz-Anadoluhisarı, Anadoluhisarı-Üsküdar, İstanbul Büyüksehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ERGİN, O.N.,(1995), Mecelle-i Umur-ı Belediyye, cilt. 3, 4, 5, 7, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ERSEVİM, İ., (1959), İstanbul Ansiklopedisi, Arnavudköyü, Neşriyat Kollektif, 2:1038-1042.
EYİCE, S., (1976), Bizans Devrinde Boğaziçi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
FİŞEKÇİOĞLU, S., (1991), Seçilmiş Örneklemeler ile Batılılaşmanın İstanbul Boğazı’ndaki Yalı Mimarisine Etkileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
GENİM, S., (2006), Konstantiniyye’den İstanbul’ a, İnan Kıraç Vakfı, İstanbul.
GÖKBİLGİN, M.T., (1953), İslam Ansiklopedisi, Boğaziçi, 2:672.
HOVHANNESYAN, S.S., (1996), Payitaht İstanbul’un Tarihçesi, Çev., E. Hançer, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
HASOL, D., (1998), Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
İHTİLAFÇI MEHMET Z. B., (2004), İstanbul ve Boğaziçi Bizans ve Osmanlı Medeniyetlerinin Ölümsüz Mirası, cilt 2, Bika Kültür Kitaplığı 1, İstanbul.
İNCİCİYAN, P.G, (1976), Çev., H.R. Andreasyan, 18. Asırda İstanbul, Baha Matbaası, İstanbul.
17. ve 18. Yüzyılda Görsel ve Yazılı Kaynaklara Göre Ortaköy-Kuruçeşme Arasında Yeralan Kıyı… 249
İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, (1982), “Arnavutköy” Tercüman Gazetesi Kültür Yayını, 2:780-782.
İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, (1982), “ Ortaköy”, Tercüman Gazetesi Kültür Yayını, 4:2306-2307.
İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, (1982), “ Ortaköy Camisi”, Tercüman Gazetesi Kültür Yayını, 4:2306-2307.
JANİN, R.,(1964), Constantinople Byzantine, Developpement Urbain et Repertoire Topographique, Paris.
Kayra, C., (1993), Mekanlar ve Zamanlar Bebek, Akbank Kültür ve Sanat Kitapları 57, İstanbul.
KAYRA, C., (1990), İstanbul Haritaları, Ortaçağdan Günümüze, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, İstanbul.
KAYRA VE ÜYEPAZARCI, (2002), İkinci Mahmut’un İstanbul’u Bostancıbaşı Sicilleri, İBB Yayınları, İstanbul.
KÖMÜRCÜYAN, E. Ç., (1988), İstanbul Tarihi 17. Asırda İstanbul, Eren Yayıncılık, İstanbul.
KUBAN, D., (2000), İstanbul Bir Kent Tarihi Bizantion, Konstantinopolis, İstanbul, Türk Tarih Vakfı, İstanbul.
KUBAN, D., (1994), “Kentin Gelişmesi’’, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopesi, 4:527-547.
KUBAN, D., (2001), Kaybolan Kent Hayalleri Ahşap Saraylar, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
KUBAN, D., (1998), İstanbul Yazıları, T.C. Kültür Bakanlığı, İstanbul.
KUBAN, D., (2000), Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu Kuram ve Uygulama, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
KUBAN, D., (1994), “Yalılar’’, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopesi, 7:417-422.
KÜTÜKOĞLU, M.,(1978), ‘1009 (1600) Tarihli Narh Defterine göre İstanbul’da Çeşitli Eşya ve Hizmet Fiyatları’, Tarih Enstitüsü Dergisi, 46-50.
KÖMÜRCÜYAN, E. Ç., (1988), İstanbul Tarihi, 17. Asırda İstanbul, Eren Yayıncılık, İstanbul.
MANTRAN, R., (1991), Çev., M. A. Kılıçbay, 16.-17. Yüzyılda İstanbul’da Gündelik Hayat, Eren Yayıncılık, İstanbul.
MANTRAN, R., (1986), 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, V Yayınları, 85, Ankara.
MELLİNG, A. I., (1819), haz. MM. Treuttel ve Würtz, Voyage Pittoresque Du Constantinople Et De Rives Du Bosphore, Paris.
MİNTZURİ, H., (1993), İstanbul Anıları (1897-1940), Çev., S. Kuyumcuyan, Haz., N.Sakaoğlu, Tarih Vakti Yurt Yayınları, İstanbul.
MOLTKE, H., (1969), Türkiye Mektupları, Çev., H. Örs, Remzi Kitabevi, İstanbul.
MONTAGU, M.W., (1988), Haz.,C. Pick, Londra. Embassy to Constantinople, The Travels of Lady Mary Wortley Montagu,
250
Özlem ATALAN
NEAVE, L. D., (1978), Eski İstanbul’da Hayat, Çev., O. Öndeş, Tercüman 1001 Temel Eser, no: 128, Kervan Kitapçılık, İstanbul.
OKÇUOĞLU, T., (1994), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi’, İbrahim Paşa Mescidi, 3:128.
ÖZENDES, E., (1998), Osmanlı Sarayı’nın Fotoğrafçıları, Abdullah Freres, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
ÖZHEKİM, Y.(2006), Boğaziçi’ndeki Yerleşmelerin Yasal Mevzuat Yönünden Değerlendirilmesi, Restorasyon Yenileme Koruma Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fenbilimleri Enstitüsü Restorasyon Anabilim Dalı, İstanbul.
PARDOE J., (1938), The Beauties of the Bosphorus, London.
PARDOE J., (1997), 18. Yüzyılda İstanbul, İnkilap Kitabevi, İstanbul.
POPESCU E.-JUDETZ, (1994), Prens Dimitrie Cantemir, Pan Yayıncılık, İstanbul.
REFİK, A.,(1932), Lale Devri, Timaş Yayınları, İstanbul.
SAKAOĞLU, N. (1994), “Bostancıbaşı Defterleri”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 2:308.
SAKAOĞLU, N. (1994), “Osmanlı Dönemi Yangınları”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 7:417-422.
SANDALCI, M., (2000), Max Fruchtermann Kartpostalları, 3 cilt, Koçbank, İstanbul.
SALMAN, Y.,(2004), Boğaziçi Tarihi Sit Alanlarının Yok Olma Süreci ve Kalan Sınırları Değerlerin Korunma Olasılıkları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik
SARIÖZ, P., 1996, Bir Zamanlar İstanbul, Idea İletişim Hizmetleri, İstanbul.
SAYIN, Ş., (2001), Ortaköy- Sarıyer Arasındaki Bazı Örneklere Dayanarak Yalıların Bugünkü Durumunun Saptanması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
SAZ, L., (2000 ), Anılar 19. Yüzyılda Saray Haremi, Cumhuriyet Kitap, İstanbul.
SEVENGİL, R. A., (1998), İstanbul Nasıl Eğleniyordu, Haz., S. Önal, İletişim Yayınları, İstanbul.
ŞAHENK, H.,(1996), Bir Zamanlar İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
ŞEHSUVAROĞLU, H.Y.,(1986), Boğaziçi’ne Dair, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Şişli Meydanı 364, İstanbul.
SEVİM, M.,(1997), Gravürlerle Türkiye, Kültür ve Turizm Vakfı Yayınları, Ankara.
TCHİHATCHEF, P. de (2000), İstanbul ve Boğaziçi, Çev, A. Berktay, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
TANYELİ, U., (2004), İstanbul 1900-2000 Konutu ve Modernleşmeyi Metropolden Okumak, Ofset Yapımevi ve Matbaacılık, İstanbul.
TEKELİ, İ., (1996) “19. Yüzyılda İstanbul Metropol Alanının Dönüşümü”, Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
TOPRAK, Z., (1994), “Altıncı Daire-i Belediye ”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 1:220-223.
17. ve 18. Yüzyılda Görsel ve Yazılı Kaynaklara Göre Ortaköy-Kuruçeşme Arasında Yeralan Kıyı… 251
TOPRAK, Z., (1994b), Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Fetihten 1950’ye, 6:108-111.
TUTEL, E., (1997), Şirketi-i Hayriye, İkinci baskı, İletişim Yayınları, İstanbul.
TÜRKER, O., (1999), Mega Revma’dan Arnavutköy’e Bir Boğaziçi Hikayesi, Sel Yayıncılık, İstanbul.
YAZICIOĞLU, L., (1980), Boğaziçi Kıyı Yapıları Tarihsel Biçimlenişleri Çağdaş Biçimlenişlerde Temel İlke Önerisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Y.T.Ü, İstanbul.
ZEREN, N., (1978), İstanbul Boğaziçi Koruma Alanı İçinde Farkı Özellik Gösteren Bölgelerin İncelenmesi, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi, Şehircilik Enstitüsü 7. Danışma Toplantısı, İstanbul.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com