RUSSIAN LANGUAGE PLANNING AND JADID MOVEMENT IN THE INVASION PERIOD OF TURKESTAN
Journal Name:
- The Journal of Academic Social Science Studies
Keywords (Original Language):
| Author Name | University of Author |
|---|---|
Abstract (2. Language):
Language is seen as one of the most debated subjects in terms of 19th
and 20th century nation and identity debates. Tsarist Russia which invaded
Turkish khanates from the east of Khazar to Seyhun, Cu and Aral area had
taken Buhara, Hive and Hokand regions. Russian Invasion which started in
1860 and finished in 1884 had some consequences in religious, linguistic and
cultural issues. In this study, what was done to corrupt and differentiate the
language, what kind of social effects it had and under these conditions the
reactions of Jadids living there are mentioned. The policy to Russify the
population and the language which started in Turkestan at the Tsarist period
firsly included the plans to degrade the Turkish population. Under the concept
of language planning, attitude against Russian ruling policy is questioned. In
the Tsarist period Russian was dominant and it continued systematically until
the end of Cold War and had success to a great extent. After explaining the
concept of language planning, what was done in Turkestan region in terms of
language planning will be examined, the working and schooling of Russian
missionaries will be explained and especially the Jadid movementwhose
intellectual bases was established by Gaspirali Ismail will be focused on. The
view of Jadid movement on language and education had great effects in
Turkestan region especially on the press. Many poets, authors and educators
who were influenced by Gaspirali propagated modernist ideas and were
effective in the field of literature. Tercuman newspaper which was published by
Gaspirali Ismail and other newspapers following it showed their resistance to
Russifying policy by making Turkish publications.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
19. ve 20. yüzyıl ulus ve kimlik tartışmaları bağlamında dilin en çok tartışılan kimlik unsurlarından biri olduğu görülmektedir. Hazar’ın doğusundan Seyhun, Çu ve Aral’a kadarki bölgelerde Türk hanlıklarını işgal eden Çarlık Rusya, Buhara, Hive, Hokand bölgelerini almıştı. 1860 yılında başlayıp 1884’te tamamlanan Rus işgali din,dil ve kültürel alanlarda da bazı sonuçlar doğurdu. Bu çalışmada Türkistan coğrafyasında dilin yozlaştırılması ve farklılaştırılması için neler yapıldığına, ne tür toplumsal etkilerinin olduğuna ve buna karşı bölgede etkili olan Cedidcilerin verdiği tepkilere değinilmiştir. Türkistan coğrafyasında Çarlık Döneminde başlayan nüfusu ve dili Ruslaştırma siyaseti öncelikle bölgedeki Türk halklarını ayrıştırmaya dönük bir planlamayı içermiştir. Dil planlaması kavramı içinde Rus idaresinin politikaları nasıl bir karşılık buluyordu, sorusunun cevabı bu çalışmada sorgulanmıştır. Çarlık Rusya döneminde Rusçanın hâkimiyetini esas alarak soğuk savaş bitene kadar sistemli biçimde ilerlemiş ve büyük ölçüde başarıya ulaşmıştır. Çalışmada Dil Planlaması kavramı açıklandıktan sonra, Türkistan coğrafyasında Dil Planlaması bağlamında neler yapıldığı irdelenecek, Rus misyonerlerin çalışmaları ve okullaşma süreçleri açıklanacak, özellikle Gaspıralı İsmail tarafından fikri temelleri atılan Cedid hareketinin bu sürece verdiği tepki üzerinde durulacaktır. Cedid hareketinin dil ve eğitim konularındaki görüşleri Türkistan bölgesinde özellikle matbuat hayatında etkisini göstermiştir. Gaspıralı İsmail’in düşüncelerinden etkilenen birçok şair, yazar ve eğitimci yenilikçi görüşleri yaymışlar ve edebiyat hayatında etkili olmuşlardır. Gaspıralı İsmail’in yayınladığı Tercüman gazetesi ve onun takipçisi olan bazı gazeteler Türkçe yayın yaparak bölgedeki Ruslaştırma politikalarına karşı direnç göstermişlerdir.
- 1