Buradasınız

IKTIDAR-BASIN İLİŞKİLERİNİN TÜRKİYE'DE GORUNUMU (1918-1960)

SITUATION OF THE GOVERNMENT-PRESSRELATIONSIN TURKEY (1918-1960)

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_169

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
After the World War I that the Ottoman Empire actually ended, the occupation forces' being effective in Istanbul had the most effect on mass media. As a result, a large majority of the press in Istanbul approached suspicious of the national struggle growing in Anatolia or looked cold. Istanbul government and occupation forces had a huge impact on determining the attitude of Istanbul Press. It was impossible to say that the press was free and independent. But in spite of all that negativeness, there were lots of courageous newspapers supporting the National Struggle. Closing of The Liberal Republican Party and getting the opposition media to be silenced, having a number of measures on the press with the outbreak of World War II were the negative effects of political developments on the media. A new dimension was brought to the relationship between the press and the government. Turkey was changing rapidly. While social and political structure were also changing, some media organs had difficulty in understanding that situation entirely. When they developed some policies against the government with various reasons, they were purged. The political normalization begun with the process of the multi-party political life in the history of the press since 1945 had the same effect on the press. Many new media organs were instituted just as many political parties were established. While the policy had been manipulating the media so far, the media tried to influence the policy from the that time. The press' realm of freedom expanded considerably with Multi-Party System. There was a great extent of relief in that period , which is not even possible to compare with that of single-party system period. Because of the fact that the politicians of that period knew that the press was a great power, they gave due importance to it.
Abstract (Original Language): 
Osmanlı Devletinin fiilen sona erdiği I. Dünya Savaşı sonrasında İstanbul'da; işgal kuvvetlerinin etkili olması, en çok basında etkisini gösterdi. Bunun sonucu olarak İstanbul basınının büyük çoğunluğu, Anadolu'da gelişen ulusal mücadeleye kuşkuyla yaklaştı veya soğuk baktı. İstanbul Basınının tavrını belirlemesinde, İstanbul Hükümetinin ve işgal kuvvetlerinin çok büyük etkileri vardı. Basının özgür ve bağımsız olduğunu söylemek mümkün değildi. Fakat bütün bu olumsuzluklara rağmen Milli Mücadeleye destek olan pek çok cesur gazetelerde vardı. Millî Mücadele sonrası başlayan inkılâplar, 1925 Takrir-i Sükûn Kanunu ile yaşanan siyasî gelişmeler, basın-yayın dünyasında önemli değişimlere sebep oldu. İktidar, muhalif basını tasfiye yoluna giderek büyük oranda kontrol altına aldı. Basın-iktidar ilişkilerinde yeni bir boyut getirildi. Türkiye hızla değişiyordu. Sosyal ve siyasal yapıda da büyük bir değişim yaşanırken bazı basın organları bu değişimi tam anlamıyla anlamakta zorluk çektiler. Çeşitli sebeplerle iktidara karşı poltikalar üretince büyük oranda tasfiye edildiler. Basın tarihinde 1945 yılında itibaren çok partili hayata geçiş süreciyle başlayan siyasî normalleşme basında da birebir karşılık buldu. Birçok yeni siyasi parti kurulduğu gibi birçok yeni basın organı tesis edildi. Bu zamana kadar siyaset basını yönlendirirken, bu zamandan itibaren basın siyaseti yönlendirmeye çalıştı. Çok Partili Hayat ile birlikte basının özgürlük alanı bir hayli genişledi. Tek parti dönemi uıygulamalarla kıyaslanamayacak ölçüde rahatlama yaşandı. Dönemin siyasetcileri basının ne kadar önemli bir güç olduğunu bildiklerinden basına büyük önem verdiler.
119-137

REFERENCES

References: 

AĞAOĞLU, Samet, Babamın Arkadaşları, İstanbul, 1965
ALEMDAR, Korkmaz, "Demokrat Parti ve Basın", Tarih ve Toplum, IX/53, Mayıs 1988, s. 19-23
APAYDIN, Mustafa, Türk Mizahında Bir Dönüm Noktası Aydede, Karahan Kitb. Adana 2007 ARSLAN, Ali, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Rum Basını, Truva yay., İstanbul 2005 AVCIOĞLU, Doğan, Milli Kurtuluş Tarihi 1838'den 1995'e, I, Tekin Yay. İstanbul 1981
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul 2006, s. 33 120 F.S.Oral, a.g.e., s. 178-184
135
Şerif DEMR
AVŞAR, Abdulhamit, Serbest Fırka-Basın İlişkileri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
İstanbul1996
AYBARS, Ergün, İstiklal Mahkemeleri, c. I-II, İleri Yay., İzmir 1995
BALLI, M. Mesut, Türkiye'de Muhalefet Basını: Yarın Gazetesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, Gazetecilik Bilim Dalı, (Y ayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2008
BANOĞLU, Niyazi Ahmet, Basın Tarihimizin Kara ve Ak Günleri, Sıralar Matb. İstanbul
1960
BAŞBOĞA, Sevcan, Anadolu Ajansı 1920-1922, Anadolu Ajansı yay., Anakara 2010
BERKES, Niyazi, Türkiye'de Çağdaşlaşma, Doğu-Batı yay., İstanbul [1978]
CEYHAN, Abdullah, Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad Mecmuaları Fihristi, Ankara 1991
COŞAR, Ömer Sami, Milli Mücadele Basını, Gazeteciler Cem. Yay [İstanbul]
ÇAPANOĞLU, Münir Süleyman, Basın Tarihine Dair Bilgiler ve Hatıralar, Hür Türkiye Derg. Yay. İstanbul 1962
DEMİR, Şerif, "Beyan'ül Hak Mecmuası ve Hamdi Efendi", Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 32 (Güz 2012), s. 309-325
DERVİŞOĞLU Fatih M., "Milli Mücadele Döneminde Basın ve İrade-i Milliye Gazetesi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, II/ 6 Kış 2009, s. 159-166
ERER, Tekin, Basında Kavgalar, Rek-Tur Kitap, İstanbul 1965
FAİK, Bedii, Matbuat Basın Derken... , c.II, Doğan Kitap, İstanbul 2003
GEVGİLİ, Ali, "Türkiye Basını", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c. I, İstanbul 1983; s 204-
GİRGİN, Atilla, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'deki Yerel Basının Gelişmesi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens.Gazetecilik ABD, Genel Gazetecilik Bilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1997
GÜLMEZ, Nurettin, Kurtuluş Savaşında Anadolu'da Yeni Gün, Ankara 1999
GÜRKAN, Nilgün, Türkiye'de Demokrasiye Geçişte Basın (1945-1950), İletişim yay.,
İstanbul 1998
GÜVENİR, O. Murat, 2. Dünya Savaşında Türk Basını, Gazeteciler Cem. Yay. İstanbul 1994
İNUĞUR, M. Nuri, Basın ve Yayın Tarihi, Çağlayan Kitabevi, İstanbul 1982
İNUĞUR, M. Nuri, Türk Basın Tarihi, Gazeteciler Cem. Yay., İstanbul 1992
İSKİT, Server, Türkiye'de Matbuat İdareleri ve Politikaları, Başvekalet Basın Umum Müd.
Yay. İstanbul 1943
JEANNENEY, Jean-
Noel
, Başlangıcından Günümüze Medya Tarihi, çev. E. Atuk, YKY yay.,
İstanbul 1998
Iktidar-Basın İlişkilerinin Türkiye 'de Görünümü (1918-1960) 136
JELTYAKOV, A.D., Türkiye'nin Sosyo-Politik ve Kültürel Hayatında Basın (1729-1908),
İstanbul 1981
KABACALI, Alpay, Başlangıçtan Günümüze Türkiye'de Basın Sansürü, İstanbul 1990
KABACALI, Alpay, "Türkiye'de Basın Sansürü", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi., c. IV, s. 959-966
KABACALI, Alpay, "40. Yıldönümünde Tan Olayı", Tarih ve Toplum, IV/24, Aralık 1985, s. 22-26
KALIPÇI, İlknur, Atatürk Basın ve Bursa, Bursa Valiliği yay., Bursa 1998
KARDEŞ, Fethi, Basın-Yayın Genel Müdürlüğü 60 Yılın Hikayesi, Basın-Yayın Gen. Müd. yay., Ankara 1980
KILIÇ Sezen, Türk Basını'nda Hitler Almanya'sı (1933-1945), Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara 2009
KİLİ, Suna - GÖZÜBÜYÜK ,A. Şeref, Türk Anayasa Metinleri (Sened-i İttifaktan Günümüze), Türkiye İş bankası yay. İstanbul 2000
KOCABAŞOĞLU, Uygur, "Cumhuriyet Dergiciliğine Genel Bir Bakış", Türkiye'de Dergiler -Ansiklopediler (1849-1984), İstanbul 1984, s.3-12
KOÇ, İ. Ceyhun, Tek Parti Döneminde Basın İktidar İlişkileri (1923-1938) Siyasal Kitabevi,
Ankara 2006
KOÇAK, Cemil "İkinci Dünya Savaşı ve Türk Basını", Tarih ve Toplum, VI/35, Kasım 1986,
s. 29-33
KOLOĞLU, Orhan, Havas-Reuter'den Anadolu Ajansına, ÇGD yay. Ankara 1994
KOLOĞLU, Orhan, "Osmanlılar'da Basın ve Kamuoyu", Osmanlı Ansiklopedisi, VI, Yay. Yön. B. Şahin, İstanbul 1993, s. 147-219
KOLOĞLU, Orhan, "Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi", Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi , c.I, s 70-85
KOLOĞLU, Orhan, Osmanlıdan Günümüze Türkiye'de Basın, İletişim Yay., İstanbul 1994
KOLOĞLU, Orhan, Türk Basını Kuvay-i Milliye'den Günümüze, Kültür Bak. Yay., Ankara
1993
KOLOĞLU, Orhan, Osmanlı Dönemi Basının İçeriği, İÜ. İletişim Fak. Yay., İstanbul 2010
LEWİS, Bernard, Modern Türkiye'nin Doğuşu, çev. M. Kıratlı, TTK yay. , Ankara 1991
MAZICI, Nurşen ,"1930'a Kadar Basının Durumu ve 1931 Matbuat Kanunu", Atatürk Yolu c.V, s.18, Kasım 1996, s.132-146
NAİR, Güney, 1878-1999 Sivas Basını, Dilek Ofset yay., Sivas 1999
ORAL,
Fua
t Süreyya, Cumhuriyet Basın Tarihi 1923-1973, Sanayi Nefise Matb. Ankara 1973
ORTAYLI, İlber, İmparatorluğun En uzun Yüzyılı, Hil Yay., İstanbul 1995
ÖZKAYA ,Yücel, Milli Mücadele'de Atatürk ve Basın (1919-1921), Atatürk Araştırmaları Merkezi yay., Ankara 1989
PEKTAŞ, Şerafettin, Milli Şef Döneminde (1938-1950) Cumhuriyet Gazetesi, Fırat Yay,
İstanbul 2003,
137
Şerif DEMR
SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar, Türkiye'de Basın Özgürlüğü, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi),
Ankara 2007
SAVGI,
Gürhan
, Türkiye'de Askeri Darbeler ve Basının Tavrı (1946-1997), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazetecilik Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul 2006
SELİM NÜZHET, Türk Gazeteciliği, İstanbul Matbuat Cem. Yay., İstanbul 1931
SERTEL, Zekeriya, Hatırladıklarım, Gözlem yay., İstanbul 1977
ŞAHHÜSEYİNOĞLU, H. Nedim, Dünden Bugüne Düşünceye ve Basına Sansür, Paragraf yay., Anakara 2005
ŞAPOLYO, Enver Behnan, Türk Gazetecilik Tarihi ve Her Yönü ile Basın, Ankara 1969
TOKER, Metin, Tek Partiden Çok Partiye, Milliyet Yay., İstanbul 1970
TOKMAK, Mustafa, Basın-İktidar İlişkileri Çerçevesinde Demokrat Parti ve Ankara Radyosu, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans) Ankara 2007
TOPRAK, Zafer, "Fikir Dergiciliğinin Yüzyılı", Türkiye'de Dergiler, Ansiklopediler (1849¬1984), İstanbul 1984, s. 13-54
TOPUZ, Hıfzı, 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek yay., İstanbul 1973
TÖKİN, Füruzan Husrev, Basın Ansiklopedisi, Kulen Basımevi, İstanbul 1963
TÜFEKÇİOĞLU Hayati, Cumhuriyet İdeolojisi ve Türk Basını, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Bölümü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),
İstanbul 1988
TÜLBENTÇİ, Feridun Fazıl, Gazeteler ve Mecmualar, Başvekalet Umum Müd. Yay., İstanbul
1941
TÜRKER, Hasan, Türk Devrimi ve Basın 1922-1945, Dokuz Eylül Yay., İzmir 2000
TÜTENGİL, Cavit Orhan, Yeni Osmanlılardan Bu Yana İngiltere'de Türk Gazeteciliği 1867¬1967, Belge Yay., İstanbul 1979
VARLIK, Bülent, "Mütareke ve Milli Mücadele Basını", Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, c. V, s. 1200-1215
YILMAZ Mustafa - DOĞANER, Yasemin, Cumhuriyet Döneminde Sansür (1923-1973), Siyasal Kitabevi, Ankara 2007
ZÜRCHER, Erik Jan, Milli Mücadelede İttihatçılık, çev. N. Salihoğlu, Bağlam yay. İstanbul
1995.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com