Buradasınız

“ÂLİMLER, PEYGAMBERLERİN VARİSLERİDİR” HADİSİNİN YORUM VE METİN TENKİDİ

INTERPRETATION AND TEXT CRITICISM OF THE HADITH ‚THE SCHOLARS ARE THE HEIRS OF THE PROPHETS‛

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_597

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
One of the ways of entering to heaven is learning science. The prophet encouraged science and praised being wise in his many hadiths. Thus, in his hadith "The scholars are heirs of the prophets", he expressed that having science is a great honor. To deserve this honor, Muslims endured long and grueling journeys since the early enturies for the sake of being a soldier of the science army. The fact that this hadith that impelled them to make such journeys is the part of a longer hadith requires us researching of its health. Undoubtedly, in the history of hadith science, a lot of effort have been put into the issue of genuineness and constancy of the prophet's hadiths. For Muslims, the state of belonging of a hadith to the prophet is also a first step of understanding it right. On this subject, different principles and rules have been determined in our scientific accumulation collected since the time of the companions of the prophet. Among them, there are principles such as conformity with Quran, the authentic (shahih) sunna, mind, universal Fundamentals, public good. Here in this article, the narrative "The scholars are heirs of the prophets" is investigated in the light of these principles and rules. Besides, during the interpretation of this hadith, it is appeared that some sentences in the longer text should be ascribed to a metaphorical meaning. Very elegant witticisms have been found in the analogies of scholar-moon and worshipper-stars. In addition to these, it is expressed prettily that prophets bequeath science instead of wealth and property. In this article, we have tried to utilize from the early-period hadith and tafsir resources. The results that we have reached within the scope of study, certainly will be more precious in case of integrating with the results of sanad criticism of the hadith that we are studying on.
Abstract (Original Language): 
Cennete girme yollarından biri de ilim öğrenmektir. Hz. Peygamber, birçok hadisinde ilmi teşvik etmiş ve daima bilgili olmayı övmüştür. Bu bağlamda ‚Âlimler, peygamberlerin vârisleridir‛ hadisinde de ilim sahibi olmanın büyük bir şeref olduğunu ifade etmiştir. Müslümanlar, bu şerefe nail olmak için ilk asırlardan beri ilim ordusunun bir neferi olma uğruna uzun ve zahmetli yolculuklara katlanmışlardır. Onları böylesi yolculuklara sevkeden bu rivayet, uzunca bir hadisin parçası olması sebebiyle sıhhatini araştırmamızı zorunlu kılmıştır. Şüphesiz hadis ilmi tarihinde, Hz. Peygamberin hadislerinin sahih ve sabitliği konusunda büyük hizmetler yapılmıştır. Müslümanlar için bir hadisin Hz. Peygambere aidiyeti, o hadisin doğru anlaşılabilmesinin de ilk adımıdır. Bu konuda sahabeden günümüze kadar oluşan ilmî birikimimizde farklı ilke ve kurallar tespit edilmiştir. Bunlar arasında Kur’an’a, sahih sünnete, akla, evrensel kaidelere, kamu yararına uygunluk gibi ilkeler yer almaktadır. İşte bu makalede ‚Âlimler, peygamberlerin vârisleridir‛ şeklindeki rivayet, söz konusu ilke ve kurallar ışığında incelenmiştir. Ayrıca bu hadisin yorumlanması esnasında, uzunca metnindeki bazı cümlelerin mecâzî anlama hamledilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Âlimin aya, âbidin yıldızlara benzetilmesinde ise çok latif nüktelerin olduğu tespit edilmiştir. Bunlara ilaveten hadiste peygamberlerin geride mal ve mülkten ziyade ilim bıraktıkları, zarif bir üslupla ifade edilmiştir. Makalede erken dönem hadis ve tefsir kaynaklarından istifade etmeye gayret gösterdik. Şüphesiz bu çalışma kapsamında ulaştığımız sonuçlar, incelemeye çalıştığımız hadisin sened tenkidi sonucuyla da bütünleştirilmesi halinde daha değerli olacaktır.
121-142

REFERENCES

References: 

ABDURRAZZÂK B. HEMMÂM, Ebû Bekir es-San’ânî (ö.211/826), el-Musannef,
(Ma’mer b. Râşid’in el-Câmi’i ile birlikte), tahk.: Habîburrahman el-A’zamî,
I-XI, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1403/1983.
139
Hüseyin AKYÜZ
ABDURRAZZÂK B. HEMMÂM, Ebû Bekir es-San’ânî (ö.211/826), Tefsîru’l-Kur’ân,
tahk.: Mustafa Müslim Muhammed, I-III, Mektebetu’r-Rüşd, Riyad
1410/1989.
ALİYYU’L-KÂRÎ, Ali b. Sultân Muhammed el-Kârî (ö.1014/1605), Mirkâtu’l-Mefâtîh
Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, tahk.: Cemal ‘Aytânî, I-XI, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,
Beyrut 1422/2001.
EL-ÂMĠDÎ, Seyfuddin Ebu‟l-Hasen Ali b. Ebî Ali (ö.371/981), el-Ġhkâm fî Usûli’l-Ahkâm,
Thk.:Seyyid el-Cemîlî, I-IV, Dâru‟l-Kitâbi‟l-Arabî, Beyrut 1404.
EL-‘AYNÎ, Bedruddin Ebî Muhammed Mahmud b. Ahmed (ö.855/1451), Umdetu’l-
Karî Şerhu Sahihi’l-Buharî, I-XXV, Dâru İhyai’t-Turasil-Arabî, Beyrut ts.
EL-AZÎMÂBÂDÎ, Ebu’t-Tayyib Muhammed Şemsu’l-Hakk (ö.1857/1911), Avnu’l-
Ma’bûd Şerhu Süneni Ebî Davud, tahk.: Abdurrahman Muhammed b. Osman,
I-XIV, el-Mektebetu’s-Selefiyye, Medine 1388/1969.
EL-BEĞAVÎ, Hüseyin b. Mes’ûd (ö.516/1122), Meâlimu’t-Tenzîl (Tefsîru’l-Beğavî), tahk.:
Muhammed Abdullah en-Nemr, Osman Cuma Damiriyye, Süleyman
Müslim el-Harş, I-VIII, Dâru’t-Taybe, Beyrut 1417/1997.
EL-BUHARÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (ö.256/870), el-Câmi’u’s-Sahîh, I-VIII,
Çağrı Yay., İstanbul 1992.
ED-DARİMÎ, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman, Sunen, I-II, Çağrı Yay.,
İstanbul 1992.
ED-DĠNEVERÎ, Ebû Bekir Ahmed b. Mervan (ö.333/944), Kitâbu’l-Mucâlese ve Cevâhiru’lĠlm,
tahk.: Ebû Ubeyde MeĢhur b. Hasan Âl-i Selman, I-X, Dâru Ġbn Hazm, Beyrut
1419/1998.
EBÛ DAVUD, Suleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sunen, I-V, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
İBN ABDİLBERR, Ebû Ömer Yusuf en-Nemerî, Câmi’u Beyâni’l-‘İlm ve Fazlihi ve Ma
Yenbaği fî Rivâyetihi ve Hamlihi, tahk.: Ebu’l-Eşbâl ez-Zuheyrî, I-II, Dâru İbni’l-
Cevzî, Suudi Arabistan 1414/1994.
İBN ATİYYE, Ebû Muhammed Abdulhak b. Ğâlib el-Endülüsî (ö.542/1147), el-
Muharrreru’l-Vecîz Fi Tefsiri’l-Kitâbi’l-Azîz, tahk.: Abdusselâm Abduşşâfî
Muhammed, I-V, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1422/2001.
İBN HACER EL-ASKALÂNÎ, Şihâbuddîn Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali (ö.852/1448),
Fethu’l-Bârî, tahk.: Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Muhibuddin el-Hâtib, IXIII,
Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1379.
İBN HACER EL-ASKALÂNÎ, Şihâbuddîn Ebu’l-Fazl Ahmed b. Ali (ö.852/1448),
Tehzîbu’t-Tehzîb, I-XIV, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1404/1984.
‚Âlimler, Peygamberlerin Varisleridir‛ Hadisinin Yorum ve Metin Tenkidi 140
İBN HANBEL, Ahmed b. Muhammed, el-Musned, I-VI, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
İBN HİBBÂN, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim el-Bustî (ö.354/965), Sahîhu İbn
Hibban, tahk.: Şu’ayb el-Arnaût, I-XVIII, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut,
1414/1993.
İBN KAYYİM EL-CEVZİYYE, Muhammed b. Ebî Bekir (ö.751/1350), Miftâhu Dâri’s-
Seâde Menşûru Velâyeti Ehli’l-İlm ve’l-İrâde, tahk.: Ali b. Abdilhamid el-Halebî,
I-III, Dâru İbn Affân, Suudi Arabistan 1416/1996.
ĠBN KESÎR, Ebu‟l-Fidâ Ġsmail b. Ömer (ö.774/1373), et-Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, Dâru‟l-
Fikr, I-IV, Beyrut 1401.
İBN MÂCE, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sunen, I-II, Çağrı Yay.
İstanbul 1992.
İBN RECEB EL-HANBELÎ, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ahmed (ö.795/1393),
Mecmû’u Resâili’l-Hâfız İbn Receb el-Hanbelî, tahk.: Ebû Mus’ab Tal’at b. Fuâd
el-Hulvânî, I-IV, el-Fârûku’l-Hadîse Li’t-Tıbâ’a ve’n-Neşr, Kahire 1424/2003.
İBN EBÎ HÂTİM ER-RÂZÎ, Ebû Muhammed Abdurrahman Muhammed, Kitâbu’l-Cerh
ve’t-Ta’dil, I-IX, Dâru İhyau’t-Turasi’l-Arabî, Beyrut 1372/1952.
İBN EBÎ HÂTİM ER-RÂZÎ, Ebû Muhammed Abdurrahman Muhammed, Tefsîrü'IKur'âni'l-
Azîm Müsneden an Resûlillahi ve's-Sahâbe ve't-Tâbiîn, tahk.: Esad
Muhammed et-Tayyib, I-X, Mektebetu Nizar Mustafa el-Bâz, Riyad
1417/1997.
İBN EBÎ ŞEYBE, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed el-Kufî (ö.235/849), Müsnedu İbni
Ebî Şeybe, tahk.: Ebû Abdurrahman Adil b. Yusuf el-Azâzî, Ebu’l-Fevâris
Ahmed Ferîd el-Mezîdî, I-II, Dâru’l-Vatan, 1. bs., Riyad 1418/1997.
İBNU’L-ARABÎ, Ebû Bekir el-Mâlîkî (ö.543/1148), ‘Arızatu’l-Ahvezî bî Şerhi Sahîhu’t-
Tirmizî, I-XIII, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
İBNU’L-CEVZÎ, Ebu’l-Ferec Abdurrahman (ö.597/1201), Zâdu’l-Mesîr Fi İlmi’t-Tefsîr, IIX,
el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1404/1984.
İSHÂK B. RÂHAVEYH, Ebû Ya’kûb (ö.238/852), el-Musned, tahk.: Abdulğafûr b.
Abdilhakk el-Belûşî, Mektebetu’l-Îmân, I-III, Medine 1412/1991.
EL-HATTÂBÎ, Ebû Süleyman Muhammed (ö.388/998), Meâlimu’s-Sünen, tahk.:
Muhammed Râğıb et-Tabbâh, I-IV, Matbaatu’l-İlmiyye, Halep 1351/1932.
EL-HATÎB EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit, er-Rihle Fî Talebi’l-Hadîs,
tahk.: Nurettin Itr, Dâru’l- Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 1395/1975.
KIRBAŞOĞLU, M. Hayri, Alternatif Hadis Metodolojisi, Kitâbiyât, Ankara 2002
EL-KUDÂ’Î, Ebû Abdullah Muhammed b. Sellâme b. Ca’fer b. Ali (ö.454/1062),
Musnedu’ş-Şihâb, tahk.: Hamdî b. Abdulmecid es-Selefî, I-II, el-Müessesetu’r-
Risâle, Beyrut, 1407/1986.
141
Hüseyin AKYÜZ
EL-KURTUBÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (ö.671/1273), el-Câmi’ Li
Ahkâmi’l-Kur’an (Tefsiru’l-Kurtubî), tahk.: Ahmed Abdulalim el-Berdunî, I-XX,
Dâru’ş-Şa’b, Kahire 1372.
MALİK B. ENES (ö.179/795), el-Muvatta’, I-II, Çağrı Yay., İstanbul 1992.
MA’MER B. RÂŞİD, Ebû ‘Urve el-Ezdî (ö.144/770), el-Câmi’, (Ebû Bekir Abdurrazzâk
b. Hemmâm es-Sen’anî’nin Musannef’i ile birlikte), tahk.: Habîburrahman el-
A’zamî, I-XI, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1403/1983.
EL-MUBÂREKFÛRÎ, Ebu’l-Alâ Muhammed b. Abdirrahman b. Abdirrahîm
(ö.1353/1935), Tuhfetu’l-Ahvezî bi Şerhi Camii’t-Tirmizî, tahk.: Abdurrahman
Muhammed b. Osman vdğr., I-X, Dâru’l-Fikr, Beyrut ts.
EL-MÜNÂVÎ, Muhammed Abdurraûf (ö.1031/1622), Feydu’l-Kadîr Şerhi Camiu’s-Sağîr,
I-VI, Mektebetu’t-Ticâriyyeti’l-Kübrâ, Mısır 1356.
MUSLİM, Ebu’l-Huseyn Muslim b. Haccac el-Kuşeyrî, Sahîhu Muslim, I-III, Çağrı
Yay., İstanbul 1992.
EN-NEHHÂS, Ebû Cafer (ö.338/950), Me’âni’l-Kur’âni’l-Kerîm, tahk.: Muhammed Ali
es-Sâbûnî, I-VI, Merkezu İhyâi’t-Türâsi’l-İslamî, Suudi Arabistan 1408/1988.
EN-NESAÎ, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb (ö.303/915), Sunen, I-V, Çağrı Yay.
İstanbul 1992.
EN-NEVEVÎ, Muhyiddin Ebî Zekeriya Yahya b. Şeref (ö.676/1277), Bustânu’l-Ârifîn,
tahk.: Muhammed el-Haccâr, Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, Beyrut 1427/2006.
EN-NEYSÂBÛRÎ, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed Vâhidî (ö.468/1075), el-Vasît fî Tefsiri’l-
Kur’ani’l-Mecîd, tahk.: Adil Ahmed Abdulmevcut v.dğr., I-IV, Dâru’l-
Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1415/1994.
ER-RABÎ’ B. HABÎB, Ömer el-Ezdî el-Basrî (ö.160/777), el-Musned, tahk.: Muhammed
İdrîs, Aşûr b. Yusuf, Dâru’l-Hikme, Beyrut 1415.
ES-SEHÂRENFÛRÎ, Halil Ahmed b. Mecîd (ö.1346/1927), Bezlu’l-Mechûd Fî Halli Ebî
Davud, ta’lik: Muhammed Zekeriyya b. Yahya el-Kandehlevî, I-XX, Dâru
Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
ES-SEHÂVÎ, Muhammed b. Abdirrahman (ö.902/1497), el-Mekâsıdu’l-Hasene Fî Beyani
Kesirin Mine’l-Ahâdisi’l-Muştehire Ale’l-Elsine, Ta’lik: Abdullah Muhammed
es-Sıddîk, Dâru Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1399/1979.
ES-SİNDÎ, Ebu’l-Huseyin (ö.1138/1726), Süneni İbn Mâce bi Şerhi’s-Sindî, tahk.: Halil
Memûn Şîhâ, I-V, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1416/1996.
ET-TABERÂNÎ, Ebu’l-Kasım Suleyman b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mu’cemu’l-Evsât, tahk.:
Abdulmuhsin b. İbrahim el-Huseynî, I-X, Dâru’l-Harameyn, Kahire 1415.
ET-TABERÂNÎ, Ebu’l-Kasım Suleyman b. Ahmed b. Eyyûb, el-Mu’cemu’s-Sağîr, tahk.:
Muhammed Şekûr Mahmûd el-Hâc Emrir, I-II, el-Mektebetu’l-İslamî-Dâru
‘Amman, Beyrut 1405/1985.
ET-TABERÎ, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr (ö.310/923), Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-
Kuran (Tefsîru’t-Taberî), I-XXX, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1405.
ET-TABERÎ, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr (ö.310/923), Târîhu’l-Umem ve’l-Mulûk
(Târihu’t-Taberî), I-V, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1407.
ET-TAHÂVÎ, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selâme (ö.321/933), Şerhu Müşkili’lÂsâr,
tahk.: Şuayb Arnavût, I-XV, Müessesetu’r-Risâle, Beyrut 1415/1994.
ET-TAYÂLİSÎ, Ebû Davud Suleyman b. Davud (ö.204/819), el-Musned, Dâru’l-Ma’rife,
Beyrut ts.
ET-TÎBÎ, Şerefüddin el-Hüseyin b. Abdullah b. Muhammed (ö.743/1342), Şerhu’t-Tîbî
ala Mişkâti’l-Mesâbîh, tahk.: Abdulhamîd Hindâvî, I-XIII, Mektebetu Nizar
Mustafa el-Bâz, Riyad 1417/1997.
ET-TİRMİZÎ, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sunen, I-V, Çağrı Yay. İstanbul 1992.
VEKİ’ B. EL-CERRÂH (ö.197/812), Kitâbu’z-Zühd, tahk.:Abdurrahman Abdulcebbâr
el-Ferîvâî, I-III, Mektebetu’d-Dâr, Medine 1404/1984.
EZ-ZEBÎDÎ, Muhammed Murtezâ (ö.1205/1791), İthâfu’s-Sâdeti’l-Müttakîn bi Şerhi
Esrâri İhyâ’i ‘Ulûmi’d-Dîn, I-X, Matbaa-i Meymeniye, Mısır 1311.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com