Buradasınız

ANADOLU'DA AFYON ZİRAATI VE TİCARETİNE DAİR İZLENİMLER

ON OPIUM POPPY BREEDING AND TRADE IN ANATOLIA

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_544

Keywords (Original Language):

Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
A variety of medical and industrial plants have been planted in the rich Anatolian soil for thousands of years. One of these plants is opium poppy, mostly known for opium extracted from the milky juice in the seed capsules of the plant. Opium (afyon) has been so widely known and significant for the people of Anatolia that one of the cities where it has been produced was named for the plant. As a sought after industrial raw material, opium has been planted in Anatolia since the time of the Hittite Empire (c. 2000 BC). Since Anatolian opium contains considerably more morphine than those of other breeding areas throughout the world, it has become a material highly in demand in the global market. Therefore, opium poppy hasn’t been intended to cover local needs only and it has been considered, almost totally, as a cash crop. During the nineteenth century, opium poppy was recorded as the seventh biggest cash crop in the Ottoman State, following tobacco, wheat, barley, raisin, fig and raw silk. The importance given to opium trade during the Ottoman State continued in the Turkish Republic. However in this period the state sometimes imposed restrictions on opium planting. In 1933 opium poppy cultivation was brought under state control, growing areas were restricted and cultivation was only allowed in 17 counties. Due to increase in need and demand for opium and opium oil during the Second World War, opium poppy growing areas were expanded with a decree issued on June 16, 1945 and 35 counties were allowed in Turkey for opium poppy cultivation. However as the conditions changed, opium poppy growing areas were again narrowed. In 2011, opium poppy cultivation was carried out in 13 cities and growing areas were 54.911 hectares. This study aims to analyze the crop inventory and export activities of opium poppy in Anatolia from the Ottoman State to the Turkish Republic.
Abstract (Original Language): 
Anadolu’nun bereketli topraklarında binlerce yıldır çeşitli tıbbi ve sanayi bitkileri yetişmekte ve yetiştirilmektedir. Bu bitkilerden birisi daha ziyade sütünden elde edilen afyonla tanınan haşhaş bitkisidir. Afyon maddesi şöhretini Anadolu kentlerinden birisine adını vererek de göstermektedir. Ticarette aranılan bir hammadde kaynağı olan afyonun Anadolu’da Hititler döneminden beri (MÖ 2000 yılları) ekimi yapılmaktadır. Anadolu'da yetiştirilen afyonun içindeki morfin miktarının diğer bölgelerdekinden fazla olması nedeniyle dünya pazarında da daha fazla rağbet görmüştür. Bu nedenle afyon ticareti, mahalli ihtiyaca hitap eden bir iç ticaret maddesi olmayıp, hemen tamamen ihracata yönelmiş bir maddedir. Osmanlı Devleti'nin XIX. yy süresince en önemli ihraç maddelerinden olan tütün, buğday, arpa, kuru üzüm, incir ve ham ipekten sonra yedinci sırada afyon yer almaktadır. Afyon ticaretinin Osmanlı Devleti’ndeki önemi Cumhuriyet Türkiyesi’nde de devam etmiştir. Ancak bu dönemde haşhaş ekimine belirli dönemlerde kısıtlamalar getirilmiştir. 1933’de Türkiye dâhilinde haşhaş ekim sahaları sınırlanmış ve devlet kontrolüne alınmış ve ancak 17 vilayetde haşhaş ziraatine izin verilmiştir. II. Dünya Savaşı esnasında afyon ve haşhaş yağı ihtiyaç ve isteğinin çok artması sebebiyle 16 Haziran 1945’de yayınlanan bir karar ile haşhaş ziraatına müsaade edilen bölgeler genişletilmiş ve memleketimizin 35 vilayetinde, afyon veya tohum üretimi için, haşhaş ziraatı yapılmasına izin verilmiştir. Ancak zamanla şartların değişmesi haşhaş ekim alanlarını daraltmıştır. Türkiye’de 2011 yılında haşhaş ekim alanı 54.911 hektardır ve 13 ilde ekimi yapılmaktadır. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne Anadolu’daki afyon ziraatı ve bu ziraattan elde edilen üretim miktarları ile bu maddenin ihracatı incelenmiştir.
513-529

REFERENCES

References: 

Rapor:
2011 Yılı Haşhaş Raporu, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü, Ankara,2012,s..2
www.tmo.gov.tr/upload/document/raporlar/hashasraporu2012.pdf,
31.10.2012, 23.33
Süreli Yayın:
AYBAR, Celal, Osmanlı İmparatorluğu'nun Ticaret Muvazenesi 1878-1913, Ankara-
1939
Anadolu'da Afyon Ziraati ve Ticaretine Dair Izlenimler 528
AYDEMİR, Şevket Süreyya, Cihan İktisadiyatında Türkiye, Ankara-1931
BAYKARA, Tuncer, İzmir Şehri ve Tarihi, İzmir-1974
BAYTOP, Turhan, Türkiye'nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri, İstanbul-1963
CLARKE, Hyde, Report on the Traffic of Smyrne with Statistics of Trade, London-
1860
COLLAS, M.B.C , Turqouie 1864 , Paris-1864, s.221
CUINET, Vital, La Turquie D'Asie Geographie Administrative , Paris-1894
ELDEM, Vedat, Osmanlı İmparatorluğu'nun İktisadi Şartları Hakkında Bir Tetkik,
Ankara-1994
FARLEY, Lewis, The Resources of Turkey, London-1863, s.45
GÜRSOY, Melih, Tarihi, Ekonomisi ve İnsanları ile Bizim İzmirimiz, İzmir-1993,
s.108-109
HİKMET, Mehmet, Coğrafya-yı Umrani , İstanbul-1312
Hüseyin, Memalik-i Osmaniye'nin Ziraat Coğrafyası, İstanbul-1303
İstanbul Ticaret ve Zahire Borsası'nın 1933-43 Yılları Arasındaki Yıllıkları
İzmir Ticaret Odası, İzmir Ticaret ve Ziraat ve Sanayi Odası İhracat ve İthalat
İstatistikleri 1900-1908, 1900-1908, İzmir
İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, 1926
Kamran Şerif, Türkiye'de ve Dünya'da Afyon, İktisat Vekaleti, Uyuşturucu Maddeler
İnhisarı, Basım Yılı Yok, s.46
Kitap
Nevsal-i İktisat, İzmir-1323
NEZİHİ, H., İhracat Maddelerimiz,İzmir-1928 s.91 ;
Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, 1323
PAMUK, Şevket, XIX.yy Osmanlı Dış Ticareti , Ankara-1995, s.62, 64
SADİ, H., İktisadi Coğrafya, İstanbul-1926
SCHMIDT, Jan, From Anatolia to Indonesia, Opium Trade and The Dutch
Community of Izmir (1820-1940), İstanbul-1998, s.191
SONGAR, Ayhan, Haşhaş Meselesi ve Türkiye, İstanbul-1974
ZEKİ, H., Mıntıkamızın Kitabı, TC İzmir Ticaret ve Sanayi Odası , İzmir-1930
Ziraat ve Ticaret Gazetesi, 1924
529
Filiz ÇOLAK
Makale
" Ege Afyonculuğu ", İzmir Tecim ve Endüstri Odası Bülteni, sayı:3 I .Teşrin 1935, s.2
"50 Yıllık Afyon İstihsalimiz" Ziraat ve Ticaret Gazetesi, nr:15, 12 Haziran 1924, s.236
"Afyon Mahsulü ve İleride Piyasanın Hali", Osmanlı Ziraat ve Ticaret Gazetesi, nr:6,
27 Mayıs 1323, s.72-73
"Afyon Ziraat ve Ticareti / Afyonlarımızın Islahı", Ziraat ve Ticaret Gazetesi , nr:14,
5 Haziran 1924, s.220
"Afyon" İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, Kasım 1926, s.681
"Afyon" İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, Kasım 1926, s.680
"Afyon" İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, Kasım 1926, s.681
"Afyonlarımız" İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, Mart 1926, s.153
"Afyonlarımız", İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası, Mart 1926, s.153
"Haşhaş Ziraatı ve Afyon Ticareti" Ziraat ve Ticaret Gazetesi, nr:27, 6 Teşrinsani
1924, s.395
"Haşhaş Ziraatı ve Afyon Ticareti", Ziraat ve Ticaret Gazetesi, 6 Teşrinsani 1924,
nr:27, s.295-297
AKÇİÇEK, Eren, "Anadolu Tıp Tarihinde ve Halk Hekimliğinde Haşhaş " Eren'ce,
Halk Bilim Yazıları, İzmir-1997, s.142-143
GÜMÜŞÇÜ, Ahmet - GÜMÜŞÇÜ, Osman, “Türkiye’de Haşhaş ve Haşhaş Tarımının
Coğrafi Dağılışı” , A.Ü, Türkiye Coğrafya Araştırma ve Uygulama Merkezi
Dergisi, sayı:6, Ankara, 1996, s.123-148
KADIOĞLU, Yahya, “Uşak’ta Haşhaş Tarımının Coğrafi Özellikleri”, Doğu
Coğrafya Dergisi, sayı:18, Temmuz 2007, s.165-186
QUARTATERT, Donald, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Tarımsal Gelişme"
Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, c:VI, İstanbul-1985, s.1556-
1562
URAS, Güngör, “Haşhaş Üretimi Devam Ediyor”, Milliyet, 10 Temmuz 2005

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com