Buradasınız

KÂZIM KARABEKİR’İN SALTANAT VE HİLÂFETİN İLGASINA OLAN TAVRININ DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ

THINKING OVER KAZIM KARABEKIR’S ATTITUDES ABOUT ELIMINATION OF THE CALIPHATE AND THE SOVEREIGNTY

Journal Name:

Publication Year:

DOI: 
http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1147
Author NameUniversity of AuthorFaculty of Author
Abstract (2. Language): 
Caliphate passed to the Ottoman dynasty when Yavuz Sultan Selim conquered Egypt in 1517 and from this date on the Ottoman padishahs ruled the country as ‚caliph sultan‛. After the Ottomans’ period of regression against the West started, especially after the Treaty of Kaynarca, the title of caliphate had been frequently used. Following the success of the National Struggle, radical revolutions were done through politics. It is obvious that from the beginning of the National Struggle, Mustafa Kemal had the intention to found the republic step by step. It is seen that he had followed his ideal when he passed to Anatolia. Therefore, it is no surprise that after the abolition of the dynasty, caliphate was also abolished. The most important leap of Turkish revolutionary movement was the abolition of the Dynasty and the establishment of the republic because this revolutionary movement changed the regime that had lasted for centuries. Abolishment of the Dynasty and caliphate was perceived by society as a passage to a new form of politic structure and, therefore, was not received kindly by certain sections. Particularly, the abolishment of caliphate was perceived both in abroad and in the country as the disappearance of the strongest bond that connects Anatolian Muslims and Muslims abroad. If generally analysed, while the proclamation of the republic was the most important of the revolutions, the most polemical of them in terms of reactions aroused both inner and outer public was the issue of the abolishment of caliphate. In the process of the abolishment of caliphate, Mustafa Kemal Pasha could not receive the similar support that he had received during the national struggle from his close fellow soldiers like Kazım Karabekir Pasha. Though he was the supporter of the Republic, Kazım Karabekir Pasha would evaluate the abolishment of the Dynasty and caliphate untimely and, especially, would perceive the abolishment of caliphate as repression of Anatolia into isolation in the world scene.
Abstract (Original Language): 
Hilafet Yavuz Sultan Selim’in 1517’de Mısır’ı fethi üzerine, Osmanlı hanedanına geçmiş, bu tarihten itibaren Osmanlı padişahları ‘halife sultan’ olarak ülkeyi yönetmeye başlamışlardır. Osmanlı Devleti, Batı karşısında gerilemeye başlamasının ardından özellikle 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra hilafet yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. Milli Mücadelenin başarıya ulaştırılmasından sonra girişilen köklü inkılâplar ise siyaset yoluyla yapılmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın Milli Mücadele’nin başından itibaren aşama aşama Cumhuriyeti kurma idealinde olduğu aşikârdır. Anadolu’ya geçişinin ardından bu ideali adım adım gerçekleştirdiği görülür. Bu yüzden saltanatın ilgasının ardından hilâfetin de kaldırılması bir sürpriz değildir. Türk inkılâbının en önemli atılımı Saltanatın ilgası ve Cumhuriyetin ilanı ile gerçekleşmiştir. Çünkü bu inkılap hareketi yüzyıllardır süren yönetim şeklini tamamen değiştirmiştir. Saltanatın ve hilâfetin kaldırılması toplum tarafından yeni bir siyasi yapıya geçiş olarak algılanmış, dolayısıyla bazı çevreler tarafından hüsn-ü kabul görmemiştir. Özellikle hilâfetin kaldırılması yurt içinden ve dışından Anadolu Müslümanları ile dünya Müslümanlarını birleştiren en güçlü sembolik bağın ortadan kalkması olarak algılanmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde siyasi inkılâpların en önemlisi Cumhuriyet’in ilanı olmasına rağmen iç ve dış kamuoyunda yükselen tepkiler bakımından en tartışmalısı hilafetin kaldırılması meselesi olmuştur. Mustafa Kemal Paşa, halifeliğin kaldırılması sürecinde Kâzım Karabekir Paşa gibi yakın silah arkadaşlarından Milli Mücadele esnasında aldığı desteği alamamıştır. Kâzım Karabekir Paşa, Cumhuriyet taraftarı olmasına rağmen, Saltanatın ve hilafetin kaldırılmasını zamansız, özellikle halifeliğin kaldırılmasının ise Anadolu’nun dünya sahnesinde yalnızlığa itilmesi olarak değerlendirecektir.
443-460

REFERENCES

References: 

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Tarih: 19.11.1922, Fon Kodu: 51.0.0.0, Yer No: 13.113.62.
B.C.A., Tarih: 14.5.1924, F.K.: 030.10, Y.N.: 102.667.1.
Kâzım Karabekir’in Saltanat ve Hilâfetin İlgasına Olan Tavrının Düşündürdükleri 459
B.C.A., Tarih: 25.9.1927, F.K.: 030.10, Y.N.: 102.667.5.
B.C.A., Tarih: 12.11.1927, F.K.: 030.10, Y.N.: 102.667.18.
B.C.A., Tarih: 6.3.1924, F.K.: 51.0.0.0, Y.N.: 2.12.7.
B.C.A., Tarih: 15.9.1923, F.K.: 030.10, Y.N.: 202.381.4.
B.C.A., Tarih: 11.10.1923, F.K.: 030.10, Y.N.: 202.381.8.
B.C.A., Tarih: 6.6.1923, F.K.: 030.10, Y.N.: 202.380.13.
B.C.A., Tarih: 11.1.1923, F.K.: 030.18.1.1, Y.N.: 6.45.3.
Resmi Yayın
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (T.B.M.M.Z.C.), Cilt 3, Devre:1, İçtima: 129, s. 269.
T.B.M.M.Z.C., Cilt 7, Devre 2, İctima: 2, (Tarih: 3.3.1340 Tarihli oturum),s. 27 vd.,
T.B.M.M.Z.C., Devre:I, İctima:24, (1.11.1338 tarihli oturum),, s.314.
T.B.M.M.Z.C., Devre:1, İctima: 40, (18.11.1338 tarihli oturum), Cilt 5, s. 565.
T.B.M.M.Z.C, Cilt 24, Ankara 1960, s. 412-438.
T.B.M.M.Z.C., Devre:I, İctima:24, (1.11.1338 tarihli oturum), s.315.
Te’lif ve Tetkik Eserler
Atatürk’ün Sırdaşı Kılıç Ali’nin Hatıraları, (Derleyen, Hulusi Turgut), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 12. Baskı, İstanbul 2010.
BERKES, Niyazi, Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler, Kaynak Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 2007.
CEBESOY, Ali Fuat, ‚Misakı Milli Yayınlanmamış Belge‛, (Yay. Haz.: Gürbüz D. Tüfekçi), Kavram Dergisi, Ocak Sayısı, Ankara1998.
CEBESOY, Ali Fuat, Siyasi Hatıralar I, İstanbul 1967, s. 138.
CEBESOY, Ali Fuat, Siyasi Hatıralar II, İstanbul, 1960, s. 38.
CEBESOY, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, Temel Yayınları, İstanbul 2000.
GENÇ, Reşat, Türkiye’yi Laikleştiren Yasalar, 3 Mart 1924 Tarihli Meclis Müzakereleri ve Kararları, (Yay. Haz. Reşat Kaynar), AAM Yayını, Ankara 1998.
460
Şarika GEDİKLİ BERBER
İnalcık, Halil, ‚Osmanlı Padişahı‛, A.Ü. SBF Dergisi, Cilt XIII, No.4, (Aralık 1958).
İNAN, Arı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir-İzmit Konuşmaları, Ankara 1996.
KANSU, Mazhar Müfit, Erzurumdan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, Cilt 1, Ankara 1988.
KARABEKİR, Kâzım, Hayatım, Yapı Kredi Yayınları, İkinci Baskı, İstanbul 2009.
KARABEKİR, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, Merk Yayıncılık A.Ş. İstanbul 1988.
KARABEKİR, Kâzım, Paşaların Kavgası, İnkılap Hareketlerimiz, Emre Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 1995.
Kâzım Karabekir Anlatıyor, (Yay. Haz.: Uğur Mumcu), 5. Baskı, Tekin Yayınevi, İstanbul 1993.
KILIÇ, Selami, II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türk Devrimi ve Fikir Temelleri, Kaynak Yayınları, İstanbul 2005.
KURAN, Ahmet Bedevi, İnkılâp Tarihimiz ve Jöntürkler, İkinci Basım, Kaynak Yayınları, İstanbul 2000.
KÜRKÇÜOĞLU, Ömer Türk-İngiliz İlişkileri 1919-1926, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:412, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1978.
LEWIS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, TTK Yayınları, TTK Basımevi, 7. Baskı, Ankara 1998.
Nutuk, (Yay. Haz.: E. Semih Yalçın), Gazi Kitabevi, Ankara 2006.
Nutuk, Cilt I, Türk Dil Kurumu Yayınları, 8. Baskı, Ankara 1981.
Nutuk, Cilt II, Türk Dil Kurumu Yayınları, 8. Baskı, Ankara 1981.
ÖKE, Mim Kemal, Hilâfet Hareketleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 61, Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi, Ankara 1991.
SARIHAN, Zeki, Kurtuluş Savaşı’nda İkili İktidar, Kaynak Yayınları, İstanbul 2000.
SONYEL, Salahi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, TTK Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1973.
TANİLLİ, Server, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası, İnsanlık Tarihine Giriş, Cilt 2, Say Yayınları, İstanbul 1986.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, ‚Hilâfet maddesi‛, Cilt 17, İstanbul 1998.
ULUĞ, Naşit Hakkı, Halifeliğin Sonu, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1975.
YALÇIN, E. Semih, vd., Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, 2. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara 2003.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com