AWAKENING OF BUKHARA: EMIRATE OF BUKHARA IN THE EARLY20TH CENTURY
Journal Name:
- Karadeniz (Black Sea-Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
This article is dedicated to the development of social-politic processes in Bukhara under Russian protectorate. During the 19th century this emirate was in condition of decline. Russian protectorate largely contributed to the preservation of backwardness, because Emir retained broad powers in the field of domestic policy. In addition, Russia feared that in case of conflict with Afghanistan Bukhara's troops will move to its side. So Imperial Politic Agent in Bukhara P. M. Lessar urged the imperial government to maintain this status quo.
48
KARADENİZ
(Black Sea-HepHoe Mope) Sosyal Bilimler Dergisi-4 (14)
But under cover of stagnation seeds of update have ripened. In the early 20th century new phenomenon has penetrated into life of Bukhara. It was Jadidism, movement of Muslim reformation. Due to Tartar community in Bukhara first mekteb of new type in 1902 has appeared. Ancient mektebs and madrasahs, based on memorization of Koran, could not compete with ones of Jadids. Under pressure from local clergy and the Emir the new school has been closed. Gradually, between the advocates of new ideas and conservative mullahs conflict was exacerbated.
Two hostile groups are formed: the conservative clergy, the Sufis and the old madrasa students on one side and supporters in the face of enlightened merchants, youth, educated in Istanbul, on the other side. All this is accompanied by increased anti-Russian sentiment. Conservatives are appealing in the first place to Afghanistan, Jadids to the Ottoman Empire. The Conservatives are preparing several anti-Russian uprising that thwarted the imperial administration.
Jadids in the fight with conservatives used the printed propaganda and ideas that are distributed by them among the Bukhara's students in Istanbul. In the early 1910s, it is clear that the ideology of Jadid begins to dominate in Bukhara. Open clash between two groups is constrained by the presence of Russian troops in the region. Subsequently, in a situation the Red Army will intervene.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Bu makalede, Rus himayesi altındaki Buhara Hanlığının sosyo-politik süreçlerinin gelişimi üzerinde duruluyor. XIX yüzyıl boyunca bu emirlik gerileme yaşamıştır. Bu asırda emirler iç politika alanında geniş yetkilerini korudu, çünkü Rus himayesi büyük ölçüde geri kalmışlığın korunmasına katkıda bulunmuştur. Rusya Afganistan'la savaşmaya göze almıştı ve Buhara askeri bu savaşta Afganistan'a yardımcı olur endişesi taşıyordu. İmparatorun Buhara politikası danışmanı L M. Lessar kurulu düzenin değişmemesi yönünde görüş bildirdi.
Ama bu geri kalmışlık yeni yönelişlere sebep olmuştu. XX. asrın başında Buhara'da yenilikçilik hareketi doğdu. Buna "cedidizm" adı verilip İslam reformu hareketidir. 1902'de Tatarlar arasında doğan bu hareket Buhara'da ilk önce ilkokullarda, yeni tip eğitimle başgösterdi. Eski mektep ve medreselerin öğretimi Kur'an ezberine ve tasavvufa dayalıydı. Bu nedenle cedidçilerle rekabet edemediler. Geleneksel eğitimciler ve emirin etkisiyle cedidçilerin bu eğitim hareketi durduruldu. İki grup arasında yavaş yavaş zıtlaşma ve çatışma yayılıyordu.
İki grub birbirine düşman oldu. Bu düşmanlıktan dolayı sufilik ve geleneksel inanca bağlı medrese öğrencilerinin bir taraf, diğer taraf ise yeni ideolojinin gençleri ve aydınlanmış tarafları, İstanbul'da modern eğitim almış aydınlar. Bunlar arasında, Rusya karşıtlığı daha da artmıştı. Muhafazakarlar Afganistan'a gözlerini dikmişlerdi. Cedidçiler de Osmanlı İmparatorluğuna yönelmişlerdi. Muhafazakarlar Rusya'ya karşı birkaç plan hazırlamışlardı. Bu planlar Çarlığın gayretleri neticesinde gerçekleştirilememiştir.
Cedidçilerle muhafazakarlar arasındaki mücadele broşür haline getirilip, İstanbul'da okuyan Buharalı öğrenciler arasında dağıtılmıştır. 1910 yılının başlarında Ceditçi hareket Buhara'da ideolojik baskı kurmaya başladı. Bu iki grubun birbiriyle çatışması sadece kendi aralarında değil, Rusya ordusunun içinde de devam etmiştir. Sonuçta Kızıl Ordu bu olaylara müdahale etmiştir.
FULL TEXT (PDF):
- 14
47-64