ACCORDING TO TODAY ARCHAIC ELEMENTSIN THE DİVAN OF SEHI BEY
Journal Name:
- Karadeniz (Black Sea-Çernoye More) Sosyal Bilimler Dergisi
Keywords (Original Language):
Author Name | University of Author | Faculty of Author |
---|---|---|
Abstract (2. Language):
Our classical literature with its given works, today not only for litterateurs but also for us linguists has an identity of rich source. While various features of the era like countless datas belonging to social life and other cultural values can be followed with the help of these texts, furthermore, archaic features seen in vocabulary and some grammar forms are subjects worth for being studied. Sehî Bey Dîvân about which also we discussed in the frame of this subject, contains important datas from the aspect of having alive archaic elements in Turkish language in XVI. century. It will be noteworthy to give an example for one of archaic forms frequently seen in Dîvân: Whilst in the stave of "Dâğlar halkası geydürdi zırıhlar tenüme / Cebe satmak nic'olur göstereyin düşmenüme" first oneness character order/wish affix -eyin affix as at its own form can be diminished to old Turkish era, today now it left its place to -eyim form. This example is noteworthy in terms of both an element in the past having placed in the text and also its usage couldn't have reached today. esle word meaning "to listen " in the stave of "Hakkıla ger hak olmag istersen/Zikr-i Hakk eyle sözimi esle" also shows another usage again in Old Anatolia Turkish namely having used in the former era but not able to have reached today. This example, besides grammar forms in terms of being a form seen also in vocabulary is interesting. It will be beneficial for also today's historical grammar researches to study by increasing the number of these and similar to these archaic forms with samples.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Klasik edebiyat verdiği ürünlerle bugün yalnızca edebiyatçılar için değil dilciler için de zengin bir kaynak olma niteliğine sahiptir. Sosyal hayata ve diğer kültürel değerlere ait pek çok bilgi gibi dönemin birçok özelliği, bu metinler yardımıyla takip edilebilirken bunun yanında söz varlığında veya birtakım gramer şekillerinde görülebilen arkaik özellikler incelemeye değer konular oluşturmaktadır. Bu konu çerçevesinde ele alınan Sehî Bey Dîvânı XVI. asırda Türk dilinde yaşayan arkaik unsurların bir kısmını barındırması bakımından önemli verileri ihtiva etmektedir. Dîvân 'da sıkça görülen arkaik şekillerden birine şu örneği vermek dikkat çekici olacaktır: "Dâğlar halkası geydürdi zırıhlar tenüme / Cebe satmak nic'olur göstereyin düşmenüme" beytindeki I. teklik şahıs emir/istek eki -eyin eki içerdiği şekil itibarıyla eski Türkçe dönemine kadar indirilebilirken bugün artık yerini -eyim şekline bırakmıştır. Bu örnek, hem geçmişteki bir ögenin metinde yer alması bakımından hem de kullanımın bugüne ulaşamamış olması bakımından dikkat çekicidir.
"Bu emre ey dil oldun çünki me 'mûr/Düriş kim oldı el-me 'mûr ma 'Zûr " beytinde "çalış-" anlamındaki düriş- fiili de yine Eski Anadolu Türkçesinde yani bir önceki dönemde kullanılan ama bugüne ulaşamayan bir başka kullanımı göstermektedir. Bu örnek, gramer şekillerinin yanında söz varlığında da görülen bir şekil olması bakımından ilgi çekicidir. Bu ve buna benzer arkaik şekillerin sayısını örneklemeler yoluyla artırmak suretiyle incelemek günümüzdeki tarihî gramer araştırmaları için de yararlı olacaktır.
FULL TEXT (PDF):
- 15
1-11