AN'ESSAY ON THE COOPERATION BETWEEN TURKMENISTAN AND INTERNATIONAL AND REGIONAL ORGANIZATIONS
Journal Name:
- Khazar Journal of Humanities and Social Sciences
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
Due to the economic, social and political difficulties in the former Soviet Union, the Secretary-General of the Communist Party Mikhael Gorbachev introduced his two vital policies - Glasnost and Perestroika. By initiating these policies, Gorbachev wanted to solve internal difficulties and enhance the loyalty of the Soviet people to the central authority. Although his real aim was to prevent disintegration of his own country, the implementation of these policies activated a disintegration process within the Soviet Union. In the meantime, the Soviet Republics believed that if they became independent, they would solve their economic and social problems themselves within their own territories.
But, when they became independent, the internal developments removed the good-will aspirations of the people as well as the governments. Because in the first year of independence, the different groups within the country pursued conflicting policies" in order to solve economic and political difficulties. Even some powerful and organized groups, like peasants and workers, required for more democratic rights and made demonstrations to participate in governmental decision process. The first demonstration against the central authority emerged in Poland. The Polish labor Union, under the leadership of lech Walessa, boycotted the socialist government's policies. The Polish workers' demonstrations were followed by the internal crises in other Eastern European countries, for instance Romania. In addition to these developments, another civil war started in Tajikistan when it became an independent state.
With regard to the internal crises, the new governments in former Socialist countries did not successfully initiate economic development programs. Hence, they did not improve the living conditions of the people or the economic situation within the country. As a result of worsening conditions in these countries, the Socialist parties won the elections and then introduced neo-Socialist policies.
Under these circumstances, a referendum for independence was held on October 26, 1991 in Turkmenistan. 94,1 percent of the Turkmen people voted for the legal establishment of Turkmenistan as an independent and democratic state. One day later, in its extraordinary meeting, Turkmenistan Supreme Soviet adopted the constitutional law "On Independence and the Fundamentals of the State Set up in Turkmenistan".1 However, the Turkmen top officers, under the leadership of President Saparmurat Turkmenbashi, had to define the new political and economic directions of newly independent state while taking into account the existing economic, social and political situation within the country as well as the geo-strategically position of Turkmenistan.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
1991 -ci ildə Türkmənistan müstəqillik qazandığı zaman onun iqtisadi infrastrukturu və idarəçılık sistemi iflic vəziyyətində idi. Mövcud iqtisadi və inzibati quruluş yeni müstəqil dövlətin üzləşdiyi iqtisadı, sosial və siyasi çətinlikləri aradan qaldırmaq, xalqın güzəranı üçün normal şərait yaratmaq iqtidarında deyildi. Buna görə Türkmənistanın rəsmi dairələri prezident Saparmurad Türkmənbaşının rəhbərlıyı altında XXI əsrin tələblərinə uyğun müdrik daxili və xarici siyasət həyata keçirməyə başladılar. Hər şeydən öncə, inzibati strukturu təkmilləşdirmək, beynəlxalq normalara uyğun yeni qanunlar qəbul etmək və milli iqtisadiyyatı dövlət nəzarətindən azad bazar sisteminə keçirməklə xarici investisiyalann ölkəyə cəlb edilməsinə əlverişli imkanlar yaratmaq vacib idi. Bitərəflik və "Açıq qapı " siyasətini həyata keçirərək, Türkmənistan suveren dövlət olandan bəri 32 beynəlxalq və regional təşkilatla müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq etməkdədir.
Türkmənistanın ilk əlaqələri İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT), Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT), Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF), Avropa Birliyi (AB), Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT), Şimali Atlantika Müqaviləsı Təşkilatı (NATO), Ümumdünya Bankı (ÜB) və Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) ilə yaradılmışdır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatında Türkmənistan regional ixtilaflarda prezident Türkmənbaşının müəyyən etdiyi yeni, əmin-amanlıq yäradan siyasət yeritməkdədir. Prezidentin konstruktiv vasitəçiliyi və BMT-nin köməyi ilə 1996-cı ildə illərlə davam edən Tacikistandakı daxili qanlı qarşıdurma sülh yolu ilə həll edildi. Həmçinin Əfqanıstanda sovet ordusu ölkədən çıxandan bəri müxtəlif tərəflər arasında aramsız gedən və ölkəni viran qoyan hərbi əməliyyatlar Türkmənbaşının və
BMT-nin müdaxiləsi nəticəsində dayandırıldı, atəşkəsə nail olundu. Müxalif tərəflər sülh danışıqları aparmaq üçün masa arxasına oturdular. Beləliklə, beynəlxalq aləmdə Türkmənistamn sülhsevər imici formalaşdı. Bitərəf dövlətin Mərkəzi Asiyada sülhün bərqərar olmasına xidmət edən bir mərkəzə çevrilməyə hazır olduğu nümayiş etdirildi.
Ölkgdə inzibati və iqtisadi infrastrukturun doyişdirilməsi və tək-milləşdirilməsi məqsədilə Türkmənistan AB, BVF, Ümumdünya Bankı, İƏT, AYİB ilə əməkdaşlıq etmişdir. İƏT Türkmənistana regionun böyük dövlətləri (Türkiyə, Iran, Pakistan) ilə birlikdə böyük layihələr həyata keçirmək üçün imkan yaratmışdır. Regional və beynəlxalq təşkilatlar Türkmənistana iqtisadi sisteminin tədricən dəyişdirilməsi üçün maliyyə və texniki yardım göstərir.
Türkmən ekspertləri BMT-nin günəş enerjisi üzrə maliyyələşdirdiyi iki proqrama qoşuldular. Türkmənistan Mərkəzı Asiyada bu enerjinin tədqiqi və tətbiqi sahəsində mərkəz hesab edilir. YUNESKO Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsinin səbəblərini öyrənən layihəni maliyyələşdirir, incəsənət, me'marlıq və mədəniyyət abidələrinin bərpasında iştirak edir. Xəzəryanı dövlətlər bu dənizin hüquqi statusunu müzakirə edərək, Tecen-Məşhəd-Səraxs dəmiryolunu çəkdilər. Bu, Mərkəzı Asiya dövlətlərini Fars körfəzi ilə bağlayacaq, İƏT-nin enerji komitəsi müştərək layihələr qəbul etmişdir: Bakı-Ceyhan və Qazaxıstan-Türkmənistan-Əfqanıstan-Pa-kistan neft boruları; Türkmənistan-İran-Türkiyə-Avropa təbii qaz borusu, Türkmənistan elektrik enerjisinin İran vasitəsilə 3-cü ölkələrə verilməsi və s.
Türkmənistan Helsinki sazişinə və NATO-nun "Sülh naminə tərəfdaşhq" müqaviləsinə qoşulmuşdur. Bu sonuncu müqaviləni imzaladığı zaman Turkmənistan müqavilənin kollektiv özünümüdafıə konsepsiyasını əks etdirən 1-ci maddəsinin ona aid olmadığını qeyd etmişdir. Türkmənistanın silahlı qüvvələrinin əsas vəzifəsi yalnız özünün dövlət sərhədlərini qorumaqdır. Regional və beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edərək, Türkmənistan müxtəlif sahələrdə proqram və layihələr hazırlamışdır. Demək olar ki, Türkmənistanın bu təşkilatlarla əməkdaşlığı Türkmən hökuməti və xalqı üçün çox səmərəli və faydalıdır.
FULL TEXT (PDF):
- 3
17-49