Buradasınız

BATI TOROSLARIN (SANDIKLI GB'Sİ, AFYON) GEÇ NEOPROTEROZOYİK VE ERKEN PALEOZOYİK YAŞLI BİRİMLERİNİN JEOLOJİSİ VE ^PETROGRAFİSİ

Journal Name:

Publication Year:

Abstract (Original Language): 
Orta ve Batı Torosların birleştiği bölgede, Sandıklı ilçesi ile Karadirek, Basağaç, Akharım, Tasoluk kasabaları civarında yer alan çalışma alanında Geç Neoproterozoyik yaşlı Sandıklı temel kompleksi, Erken Paleozoyik ve Mesozoyik yaşlı örtü birimleri ayrılmıştır. Sandıklı temel kompleksi alttan üste doğru Güvercinoluk formasyonu ve Kestel çayı porfiroid birliğinden; Erken Paleozoyik yaşlı örtü birimleri ise Göğebakan, Hüdai, Çaltepe ve Seydişehir formasyonlarından oluşmaktadır. Sandıklı temel kompleksi, Sandıklı İlçesinin güneybatısında KKB -GGB gidişli devrik bir antiformal yapı oluşturmaktadır. Sandıklı teme! kompleksinin meta-sedimenter kayaçları, Güvercinoluk formasyonu olarak, meta-magmatik kayaçları İse Kestel çayı porfiroid birliği olarak tanımlanmıştır. Kestel çayı porfiroid birliği, meta-riyolit/meta-dasitler ile meta-kuvars porfir dayklarından oluşmaktadır. Kestel çayı porfiroid birliğine ait meta-kuvars porfir daykları, Sandıklı temel kompleksinin meta-sedimenîer kayaçlarını (Güvercinoluk formasyonu) ve çekirdeği oluşturan meta-riyolit/meta-dasitleri kesmektedir. Sandıklı temel kompleksini uyumsuz olarak üzerleyen Erken Kambriyen yaşlı Göğebakan formasyonu, üste doğru Hüdai formasyonunun Celiloğlu üyesi ile geçişlidir. Geçiş aralığında tanımlanan iz fosillerine göre, birimin yaşı Tommotiyen (Erken Kambriyen)'e kadar inmektedir. Celiloğlu üyesi yeşil renkli meta-çamurtaşı/meta-siltaşı ve yeşil, bej renkli meta-kumtaşı ardalanmasından oluşmaktadır ve üste doğru Örenkaya Kuvarsit üyesine uyumlu olarak geçer. Hüdai formasyonu, Erken - Orta Kambriyen yaşlı kahve renkli rekristalize dolomit ve pembe renkli yumrulu kireçtaşlarından oluşan Çaltepe formasyonu tarafından uyumlu olarak üstlenmektedir. İstif, üste doğru, yumrulu kireçtaşı bantları içeren ve dar bir alanda yüzeylenen ankimetamorfik miltaşı, şeyl ve kumtaşı içeren Orta Kambriyen - Erken Ordovisiyen yaşlı Seydişehir formasyonu İle uyumlu olarak devam etmektedir. Çalışma alanında belirlenen, Sandıklı Temel kompleksi ile Erken Kambriyen yaşlı örtü arasındaki uyumsuzluğun, Menderes masifinde somut olarak kanıtlanamayan "Ana Pan-Afrikan uyumsuzluğuna karşılık geldiği, Menderes masifi, Doğu Toroslar ve benzer birimlerin Gondvana kuzey kenarını temsil eden Kadomiyen temel'e ait parçalar olduğu düşünülmektedir.
29-55

REFERENCES

References: 

Atan, O., 1969, Eğribucak - Karacaören (Hassa) -Ceylanlı-Dazevleri (Kırıkhan) arasındaki Amanos dağlarının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayını, 139, 85 s.
Ay, M., Aytar, N. ve Tolluoğlu, Ü. 1999, Orta Kambriyen yaşlı Sandıklı Porfiroyidi'nin petrografik ve jeokimyasal karakteristikleri. 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, 10-12 Mayıs 1999, 263-270: Ankara.
Barbarın, B.,
1990
. A review of the relationships between granitoid types, their origins and their geodynamic environments. Lithos, 46, 605-626.
Bowring, S.A.. Grotzinger, J.P., Isachsen, C.E., Knoll, A.H., Pelechaty, S.M. ve Kolosov, P. 1993. Calibrating rates of Early Cambrian Evolution. Science, 261, 1293-1298.
52
Semih GÜRSU ve Cemal GÖNCÜOĞLU
Bozkaya, Ö., Gürsu, S. ve Göncüoğlu, M.C. 2003. İç Batı Anadolu'da (Sandıklı-Afyon yöresi) Prekambriyen - Mesozoyik yaşlı birimlerin düşük dereceli metamorfizma evrelerine ilişkin mineralojik ön bulgular. 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 14-20 Nisan 2003, 69-72, Ankara.
, , ve , 2004a. Diagenetic to
very lowgrade metamorphic evolution of Precambrian - Mesozoic units in the San¬dıklı area, Western Taurides, Turkey. 5th International Symposium on Eastern Me¬diterranean Geology Proceedings, 15-18 April 2004, Thessaloniki-Greece, 1098¬1001.
, , ve ..- , 2004b. Mineralogical
evidences for the Cadomian tectonothermal event in the western Central Taurides (Sandıklı-Afyon area), Turkey. Precambrian Research (incelemede).
Bozkurt, E. Park, R.G. ve Winchester, J.A. 1995, Evidence against the core-cover interpreta¬tion of the southern sector of Menderes Massif, Western Turkey. Terra Nova, 5, 445¬451.
, ve Oberhansli, R., 2001. Menderes Massif
(western Turkey): structural, metamorphic and magmatic evolution - a syntheses. Bozkurt E. ve Oberhansli, R. (ed). Menderes Massif (Western Turkey): structural, metamorphic and magmatic evolution da. International Journal of Earth Sciences, 89, 679-708.
Cocks, L.R.M. 2000, The Early Paleozoic geography of Europe. Journal Geological Society, 157, 1-10, London.
Dean, W.T. ve Monod, O., 1970. The Lower Paleozoic stratigraphy and faunas of the Taurus Mountains near Beyşehir, Turkey. Bulletin British Museum Natural History,
Geology, 19-8,414-426.
, , ve Perinçek, D., 1981. Correlation
of Cambrian and Ordovician rocks in Southeastern Turkey. T.C. Petrol işleri Genel Müdürlüğü Dergisi, 25, 269-291.
Dean, W.T, ve Özgül, N., 1994. Cambrian rocks and faunas, Hüdai area, Tauride Mountains, southwestern Turkey. Bulletin dei 'Institut Royal Des Scienes Naturelles de Beigique, Sciences de la Terra, 64, 5-20.
, Monod. O., Rickards, R.B., Demir. O. ve
Bultynck, P., 2000. Lower Palaeozoic stratigraphy and palaeontofogy, Karadere-Zirze area, Pontus Mountains, northern Turkey. Geological Magazine, 137, 555-582.
Derman, A. S. ve Günay, Y.. 1995. Environmental consideration of Hüdai, Çaltepe and Seydişehir formations in Hüdai area, IGCP Project 351-Early Paleozoic Evolution in NW Gondwana Excursion Guide Book, 14,
Dora, O.Ö., Candan, O., Kaya, O., Koralay, E. ve Dürr, S., 2001,. Revision of "Leptite-gneiss" in the Menderes Massif: a supracrustal metasedimentary origin. Bozkurt E. ve Oberhansli, R. (ed). Menderes Massif (Western Turkey): structural, metamorphic and magmatic evolution da. International
Journal of Earth Sciences, 89, 832-847. Dostal, J., Patocka, F. ve Pin, C., 2001. Middle/Late
Cambrian intracontinental rifting in the Central Wast Sudetes, NE Bohmian Massif (Czech Republic): geochemistry and petrogenesis of the bimodal metavolcanic rocks. Geological Journal, 36, 1-17.
EI-Nisr, SA, El-Sayed, M.M. ve Saleh, G.M., 2001.
Geochemistry and petrogenesis of Pan-African late to post orogenic younger granitoids at Shalatin-Halaib, South Eastern Desert - Egypt. Journal of African Earth
Sciences, 33,261-282.
Engel,
J.E.A.
, Dixon, H.T. ve Stern, J.R., 1980. Late Precambrian evolution of Afro-Arabian crust from ocean arc to craton. Geological Society of America Bulletin, Part 1, 91, 699-706.
Erdoğan, B. 1982. Bitlis Masifinin Avnik (Bingöl)
yöresinin jeolojisi ve yapısal özellikleri. Ege Üniversitesi Yer Bilimleri Fakültesi doçentlik tezi, 106, İzmir (yayımlanmamış).
Erdoğan, B. Güngör, T., Uchman, A. ve Özgül, N.. 2000. Afyon-Sandıklı bölgesindeki Alt Kambriyen kayaları. 53. Türkiye Jeoloji Kurultayı bildiri özleri kitabı, 175-176, Ankara.
,
Uchman, A. Güngör, T. ve Özgül, N., 2004.
Lithostratİgraphy of the Lower Cambrİan metaclastics and their age based on trace fossils in the Sandıklı region, southwestern Turkey. Geobios, 38, 346-60.
Finger, F. Tichomirowa, M. Pin, C. ve Handle, P., 2000. Relics of an early - Panafrican metabasite - metarhyolite formation in the Brno Massif, Moravia, Czech Republic. International Journal of Earth Science, 89,
328-335.
Gass, l.G, 1981. Pan-African (upper Proterozoic) plate tectonics of the Arabian - Nubian Shield. Kröner, A. (ed). Precambrian Plate Tectonics, Elsevier, Amsterdam, 385-405.
Gedik, L, 1989. Batı Toroslar Kambriyeninde hadi-mopanelüd biyostratigrafisi: Kambriyen'de yeni bir biyostrarigrafik zonlama. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 32, 65-78.
Göncüoğlu,
M.C.
, 1997. Distribution of Lower Paleozoic rocks in the Alpine terranes of Turkey: Paleogeogegraphic constraints. Göncüoğlu, M.C. ve Derman, A. S. (ed). Early Paleozoic İn NW Gondwana. Turkish Association of Petroleum Geologist Special Publication, 3, 13-23.
—, Dirik, K. ve Kozlu, H., 1997. General characteristics of pre-Alpin and Alpin Terranes in Turkey: Explanatory notes to the terrane map of Turkey. Annales Geologique de Pays Hellenigue, 37, 515-536.
, ve Kozlu, H., 2000. Early Palaeozoic
evolution of the NW Gondwanaland: data from Southern Turkey and Surrounding Regions. Gondwana Research, 3, 315-324.
Gutnic, M., 1977. Geologie de Taurus Pisidien au Nord d'lsparta (Turquie). These, Univ. Paris, 130 s. (yayımlanmamış).
, Monod, O., Poisson, A. ve Dumont J.F.,
1979. Geologie des Taurides occidentales (Turguie). Societe Geologique de France, Memoire, 137, 112 s.
Günay,
Y.
, Derman, A.S., Kozlu, H., Göncüoğlu, C.M. ve Gül MA, 1995. Stratigraphy of Lower Paleozoic in Southern Turkey. IGCP Project 351 -Early Paleozoic Evolution in NW Gondwana Excursion Guide Book, 3-9.
Gürsu,
S.
, 2002. İç Batı Anadolu (Afyon GB'sı) bölgesinde yüzeylenen paleozoyik öncesi magmatik kayaçların jeolojisi ve petrojenezi. H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi. 204, Ankara (yayımlanmamış).
ve Göncüoğlu,
M.C
. 2001. Characteristic
features of the Late Precambrian felsic magmatism in Western Anatolia: İmplica¬tions for the Pan - African evolution in NW PeriGondwana. Gondvrana Research, 4,
169-170.
,
Kozlu, H., Göncüoğlu, M.C,, ve Turhan, N.
2003a.
Ort
a Torosların batı kesimindeki temel kayaları ve Alt Paleozoyik örtülerinin korelasyonu. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 15, 129-153.
,
Göncüoğlu, M.C ve Bayhan, H., 2003b.
Sandıklı (Afyon GB'sı) bölgesinde yüzeyle-nen Prekambriyen yaşlı meta-felsik kayaç-ların petrojenezi ve NW Peri-Gondvana'daki Pan-Afrikan magmatizması ile ilişkisi. 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri özleri Kitabı, 14-20 Nisan 2003, 66-68, Ankara.
, .
v
e 2003c. KB
Gondvana'da izlenen yay gerisi volkanizma-ya bir
örnek
: Sandıklı (Afyon GB'ss) yöre¬sinde yüzeylenen Erken Kambriyen yaşlı mafik volkanik kayaçların petrolojisi ve petrojenezi. Süleyman Demirel Üniversitesi 20. yıl sempozyumu, 14-18 Mayıs 2003, 107-110, İsparta.
, . ve , 2004. Geology and
geochemistry of the pre-Early Cambrian rocks in Sandıklı area: implications for the Pan-African evolution in NW Gondwanaland, Gondwana Research, 7, 923-935.
. ve , 2005. Early Cambrian Back-Arc
Volcanism in the Western Taurides, Turkey: implications for the opening of the Rheic Ocean. Geological Magazine (baskıda).
54
Semih GÜRSU ve Cemal GÖNCÜOĞLU
Haude. H., 1968. Zur Geologie des mittleren Sultan Dağ sudwestlich von Akşehir (Türkei). Münster Üniversitesi doktora tezi (yayınlanmamış).
- - - -, 1969. Das
Alt - Paleozoikum bis Silurium in der Türkei. Zentralblatt Geologie Palaon-tologie, 4, 702-719.
„., 1972.
Strafigraphi
e und tektonik des
sudliche Sultan dağ (SW-Anatolien). Deutsche Geologische Gesellschaft, 123,
411-421.
Helvacı, C., 1983. Bitlis Masif Avnik (Bingöl) meta-morîik kayalarının petrojenezi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni. 26, 117-132.
Hetzel, R. ve Reischmann, T., 1996. Intrusion age of Pan-African augen - gneises in the southern Menderes Massif and the age of cooling after Alpine ductile extensional deformation, Geological Magazine, 133, 562-572.
Isachsen, C.E. Bowring, S.A. Landing, E. ve Samson, S.D., 1984. New constraint on the division of Cambrian time. Geology, 22, 496-498.
Ketin, İ., 1983. Türkiye jeolojisine genel bir bakış. İstanbul Teknik Üniversitesi yayınları no 1259, 595s.
Koralay, E. Dora, O. Chen, F. Satır, M. ve Candan, O., 2004. Geochemistry and geochronology of orthogneisses in the Derbent (Alaşehir) Area, eastern part of the Ödemiş-Kiraz Submassif, Menderes Massif: Pan-African Magmatic Activity. Turkish Journal of Earth Science, 13, 37-61.
Kozlu, H. ve Göncüoğlu, M.C. 1995. İnfracambrian Hüdai area in Sandıklı. IGCP Project 351-Early Paleozoic Evolution in NW Gondwana Excursion Guide Book, 15-16.
— ve ,1997. Stratigraphy of the İnfra-
cambrian rock-units in the Eastern Taurides
an
d their correlation with similar units in Southern Turkey. Göncüoğlu, M.C. ve Der¬man, A.S. (ed). Early Paleozoic in NW Gondwana, Turkish Association Petroleum Geologists Special Publication, 3, 50-61.
Kröner, A. ve Şengör,
A.M.C
. 1990. Archean and Proterozoic ancestry İn late Precambrian to
early Paleozoic crustal elements of southern Turkey as revealed by single - zircon dating, Geology, 1186-1190.
Linnemann, U,: Gehmlich, M.; Tichomirowa, M.; Buschmann, B.; Nasdala, L.; Jonas, P.; Lutzner, H. ve Bombach, K., 2000. From Cadomian subduction to Early Palaeozoic rifting: The evolution of Saxo-Thuringia at the margin of Gondwana in the light of single zircon geochronology and basin development (Central European Variscides, Germany). Franke, W.; Haak, V.; Oncken, O. ve Tanner, D. (ed). Orogenic Processes -duantification and Modelling in the Variscan Belt da. Geological Society of London, Special Publication 179, 131-153.
—, McNaughton, N.J., Romer, R., Gemlich, M., Drost. K. ve Tonk,C. 2004. W-African pro¬venance for Saxo-Thuringia (Bohemian Massif): Did Armorica ever leave pr-Pange-an Gondwana?-U/Pb-SHRIMP zircon evi¬dence and the Nd-isotope record. Internatio¬nal Journal Earth Science, 93, 683-705.
Moses, H.F., 1934. Geological report on the Mardin-Cizre region, southeastern Turkey. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 212, Ankara (yayımlanmamış).
Murphy, J. B. Eguiluz L. ve Zulauf, G.. 2002. Cado-
mian Orogens, peri-Gondwanan correlati¬ves and Laurentia-Baltica connections. Tec-tonophysics 352, 1-9.
Öngür, T., 1973. Sandıklı (Afyon) jeotermal araştırma bölgesine ilişkin jeolojik durum ve jeotermal enerji olanakları. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No;5520, Ankara, (yayımlanmamış).
Özgül, N., 1976. Torosların bazı temel jeolojik özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, 65-78.
, 1984. Stratigraphy and tectonic evalution of
the Central Taurids. Tekeli, O; Göncüoğlu, M.C. (ed). International symposium on the Geology of the Taurus Belt da. Geology of the Taurus Belt Proceedings, 77-90.
v
e Gedik, L, 1973. Orta Toroslarda Alt
Paleozoyik yaşlı Çaltepe formasyonu ve Seydişehir formasyonunun stratigrafisi ve
BATI TOROSLARIN YAŞLI BİRİMLERİNİN JEOLOJİSİ VE PETROGRAFİSİ
55
konodont faunası hakkında yeni bilgiler. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 16-2, 39-52.
Özgül, N., Metin, S. Göger, E. Bingöl, l. Baydan, O. ve Erdoğan, E., 1973. Tufanbeyli dolayının (Doğu Toroslar-Adana) Kambriyen-Tersiyer Kayaları. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 16, 82-100.
,
Bölükbaşı, S. Alkan, H. ve Öztaş, Y., 1991
Göller bölgesi ve Ispartanın jeolojisi ve stratigrafisi. T.P.A.O. arama grubu rapor no: 3028, 321 s. Ankara (yayımlanmamış).
,
ve Kozlu, H., 2002. Kozan-Feke (Doğu
Toroslar) yöresinin stratigrafisi ve yapısal konumu ile ilgili bulgular. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 14, 1-36.
Öztürk, A., 1981. Homa - Akdağ (Denizli) yöresinin
stratigrafisi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24, 75-84.
Öztürk, M.E., 1989. Balçıkhisar - Karadilli (Afyon) -Dereköy (İsparta) dolayının jeolojisi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, doktora tezi, 319 s. İstanbul (yayımlanmamış).
Rogers, W.J.J. Ghuma, A.M. Nagy, M.R. Greenberg, K.J. ve Fullagar, D.P., 1978. Plutonism in Pan-Afrikan belts and the geologic evolution of Northeastern Africa. Earth and Planetary Science Letters, 39, 109-117.
Sarmiento, G. N.; Göncüoğlu, M.C.; Fernandez-Remolar, D. ve Garcia-Lopez, S., 1997. Small shelly fosills from the Çal Tepe Formation (late Lower Cambrian - early Middle Cambrian) in its type locality, western Taurides (Turkey). Grndal D'anglades, A. ;
Guiterrez-Marco, J. C. ve Santos Didalgo, L. (ed). Paleozoico Inferior del Noroeste de Gondwana, Soc. Espanola Paleont, Çoruna, 113-115.
Scotese, C., 2002. Paleomap project. http:/www.sco-tese.com.
Şengör,
A.M.C
. Satır, M. ve Akkök, R., 1984. Timing of tectonic events in the Menderes Massif, western Turkey: implication for tectonic evolution and evidence for Pan-African basement in Turkey. Tectonics, 3, 693-707.
Tolluoğlu, A.Ü. ve Sümer, Ö.E.,
1997
. Afyon Metase-dimanter Grubunda felsik volkanitlerin petrografik ve jeokimyasal özellikleri. 50. Türkiye Jeoloji Kurultayı bildiri özleri, 57-70.
Tuna, D., 1974. VI. Bölge litostratigrafi birimleri adlamasının açıklayıcı raporu. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Rapor No: 131, Ankara, (yayımlanmamış).
Turhan, N. Gürsu, S. ve Göncüoğlu, M.C., 2003. Afyon Yöresinde Prekambriyen Temel ve Üst Paleozoyik-Alt Mezosoyik örtüsünün stratigrafisi ve jeolojisi. Mersin Üniversitesi Müh. Fak. Jeoloji Mühendisliği Bölümü 10. yıl sempozyumu bildiri özleri kitabı, 15-18
Ekim 2003 s. 26-27.
Unrug, R., 1997. Rodinia to Gondwana: the geo-
dynami
c map of Gondwana supercontinent assembly. GSA Today, 7, 1-5.

Thank you for copying data from http://www.arastirmax.com