HOUSING LAYOUT RECONSIDERED IN SOCIETAL CONTEXT : A CASE STUDY IN SWITZERLAND
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Key Words:
Keywords (Original Language):
Author Name |
---|
Abstract (2. Language):
Housing units are material products of society that define and delimit domestic
space for households. They provide shelter and protection for daily activities.
The fact that housing units in the same society have quite different shapes and
sizes, and that they are built with a range of construction materials suggests that,
beyond pragmatic factors, others are of at least equal importance in determining
their layout, construction, and meaning. Therefore, it is necessary to develop an
understanding of those contextually defined factors implicated in the layout,
construction, and use of housing units. For example, one purpose of the spatial
ordering of residential environments is to distinguish between public and private
domains. Nonetheless, this distinction can be interpreted from several perspectives.
Some of these interpretations will be briefly reviewed in this paper. Then
a case study of the layout, construction, and use of urban housing in Switzerland
will be presented.
The interrelations between public and private domains of residential areas can
and have been considered explicitly by architects and urban designers. Chcrmayeff
and Alexander (1963), for example, proposed an 'anatomy of privacy'
defined in terms of hierarchy of spaces, and the ways in which different domains
are linked while retaining their autonomy and clarity. Their book, however,
presents only a spatial interpretation with no analysis of the meanings and uses
of boundaries, borders and transition spaces that simultaneously separate and
link public and private spaces in a range of different contexts. When one adopts
a cross-cultural and historical approach to study public and private domains, it
can be shown that these domains define and are mutually defined by a range of
administrative, behavioural, judicial, and socio-political factors concerning
property rights, which are contextually defined by societies and they may change
over the course of time (Lawrence, 1986).
Received : 23. 12. 19%
Keywords: Borders, Boundaries, Public,
Collective and Private Spaces, Societal
Context, Housing, Housing layout Plan From the perspectives of economics, law and politics, the tenure status of
housing, with its implications for personal control and security, is the critical
dimension underlying the meaning of private domestic space. For example,
Saunders (1990) claims that the marginalization of rented housing in Britain is
the result of a natural law founded on innate biological and psychological
principles that are reflected in the quest for 'ontological security' which is
achieved by the owner-occupation of housing and other personal possessions.
However, this emphasis on tenure ignores that large share of the population in
past and present societies (including affluent countries like Switzerland) who
choose to rent. Hence, like an architectural or any one-dimensional interpretation,
this one is also incomplete. In contrast, the meaning of housing is contextually
defined according to a range of cultural, societal, and individual human
factors as well as the interrelations between them over time (Lawrence, 1987).
An integrated historical perspective shows that from the late eighteenth century
an important shift in the design, meaning, and use of domestic space occurred
owing to a number of economic and social developments related to urbanization
and the ideals of the autonomous household. These developments in the United
Kingdom have been studied by Shorter (1976) and in France by Aries (1962),
Flandrin (1979) and Donzelot (1977). These authors study a number of sociopolitical
factors, including public education and discipline. Moreover, Daunton
(1983) relates this kind of interpretation to developments in the design and use
of residential quarters in England. When Daunton (1987) applied this approach
to examine housing provision and tenure in Britain from the late 19th century,
he was able to question many recent interpretations of the housing market and
tenure status. In particular, he identified sets of economic and political factors
that progressively marginalized private rental housing while initially promoting
public rental housing and then owner-occupation from as early as the First World
War. When the same kind of approach was applied in Switzerland, it was possible
to identify and comprehend the reasons for two-thirds of the housing slock
persistently being rental tenure, and not more than 4% being provided by the
publicseetor (Lawrence, 1986). Moreover, therelativestabilityof theownership,
provision, and tenure of housing in Switzerland can be contrasted with two
significant shifts in Britain during this century which Daunton has identified. In
sum, these and other studies show that contemporary definitions of public and
private have been socially constructed over a long period. Therefore, it is
necessary to formulate and apply an integrated historical perspective that can
account for both constant and dynamic societal processes that are contextually
defined.
It is necessary to challenge those contemporary architects and social scientists
who claim that the meaning and functioning of the built environment can be
derived from the layout and spatial ordering of buildings. For example, Hillier
and Hanson (1984) endeavour to show that the 'space syntax' of the built
environment mirrors how human relations occur, especially the interface between
different classes of people in spaces with controlled and liberal access.
These authors try to identify those spatial layouts of the built environment that
encourage or inhibit ways in which personal contact between individuals and
groups occur. However, their interpretation only examines the tangible constitutents
of specific settings while ignoring the claims and responsibilities of
parties, as well as the rules and conventions between parties. Moreover, they
overlook the growing volume of research in the social sciences on privacy
regulation and social penetration theory (Lawrence, 1987, chapter 5). From this
perspective the concept of a boundary is fundamental. On the one hand, boundaries
have spatial implications, yet they do not inevitably have a dimension; the
frontier between Switzerland and France, or the boundary between my house and that of my neighbour can be defined by a line on paper or by words in a legal
document, whereas a fence occupies more space than the boundary itself, but it
does not necessarily obstruct access or visibility. On the other hand, the sociopsychological
implications of boundaries are fundamental as Altman, Vinsel and
Brown (1981) have discussed. In general, it is the multidimensional nature and
position of boundaries that are a source of international, regional, local, or
interpersonal conflict, because they are ambiguous and can change over relatively
long periods of time. From this perspective the boundary between public and
private is socially constructed by communities and individuals as a fundamental
means of producing and reproducing processes of self-, social-, and place-identification.
1. This study has deliberately examined
rental housing, because this sector İs the
dominant form of tenure in Switzerland,
generally, and in Geneva, in particular.
According to official census returns in
1980, 29.9% of the housing stock in Switzerland
was owner-occupied, 63.2% was
rental tenure in the private and public sectors.
and 6.9% included other forms of
tenure such as co-operatives and institutional
housing. Concurrently, in Geneva,
11% of the housing stock was owner-occupied,
83% was rental tenure and 6% was
other forms of tenure including co-operatives
and institutional housing. These
proportions have not changed significantly
since 1960. The reasons for this structure
of the housing stock are examined in
Lawrence (1986).
In any residential environment it is possible to distinguish between residents and
strangers. Generally, there are subsets of residents that can be defined in terms
of their socio-demographic and judicial status (such as the head of household
who signs the lease for a rented housing unit). Moreover, there are subsets of
strangers (who are commonly labelled visitors, servicemen, etc.). All these groups
of people occupy buildings for varying periods of time, and they have diverse
claims and responsibilities. In general, Hillier and Hanson ignore these dimensions.
Rather, they maintain that the position or depth of a space in relation to
the public realm of the street indicates whether strangers, in general, have easy
access to that space. This generalization requires numerous qualifications owing
to the fact that the claims and responsibilities of all parlies vary in relation to the
ownership, tenure status, and control of the residential environment in question.
In sum, a topological analysis of one or more housing areas can provide information
about their spatial layout but, in principle, alone it cannot yield precise
information about the meaning and use of specific spaces. Residential environments
are not just created physically as the case study reported below shows: they
are simultaneously ordered by judicial, behavioural, and symbolic dimensions
that may vary over time. In principle, meanings do not reside in material objects.
Rather all human-made products including buildings are attributed meanings by
people who are part of a specific societal context. Meanings are construed socially,
usually in accordance with sets of rules and conventions that may change over time.
Therefore, it is essential to identify and understand them.
From this perspective, the term housing is assigned a wide range of images and
values. The meaning of 'housing', like the meaning of 'home', is variable from
person to person, between social groups, across cultures, and over the course of
time. Dwelling units are commonly attributed an economic value, an exchange
value, an aesthetic value, and a use value, whereas in addition to these, a home
is usually attributed a sentimental and a symbolic value (Lawrence, 1987).
Whereas real estate agents are primarily concerned with the economic and
exchange values of residential buildings, owner-occupiers will not only share this
concern but also complement it with an interest in aesthetic, use, sentimental,
and symbolic values that cannot be quantified and compared in monetary terms.
All these values are not simply expressed by individuals, but they are acquired,
nurtured, transmitted, reinforced, or modified, by interpersonal communication.
The preceding paragraphs indicate that a reorientation of studies of housing
layout, design and use is required. Both theoretical and methodological developments
are necessary to formulate and apply a more comprehensive approach. This
is the aim of this short paper. This kind of interpretation can improve current
knowledge of the design and meaning of housing. Given this improved knowledge
this paper argues that it is possible to apply theoretical and methodological principles
in housing research. These principles will be illustrated by a case study of
rented housing in Switzerland (1).
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Konut birimlerinin ve toplu konutların farklı toplumlarda ve zamanlarda değişik ötürüdür. Bu farklılaşmaların gözlendiği başlıca özelliklerden biri de ortak (kamusal) ve özel yer ve mekanların nasıl ayrıştınldığıdır. Yazıda, bu konudaki
değişimlerin neleri kapsadığı, İsviçre'de konut planları ve kullanımlar örneklenerek
incelenmektedir.
Ortak ve özel (public andptivate) alanların karşılıklı farklılaşmalarına kültürlerarası
ya da tarihsel açıdan bakılırsa, yönetsel, hukuksal, siyasal etkenlerin katkıları
netleşir.
42 METU JFA 1996 RODERICK J. LAWRENCE
Örneğin, hanehalkının oturmakta olduğu konuta 'tasarruf biçimi' (tenure)
ekonomik, yasal, siyasal bir anlam taşır. Bu kavrama yalnızca kiracı, ev sahibi gibi
ayrımlarla bakmak yetersizdir. Kaldı ki bu tasarruf biçimlerinin bile toplumsal
bağlamlara göre farklı anlamları vardır.
Onsekizinci yüzyıl sonlarından başlayarak kentleşme ve hanehalkının bağımsızlaşması
eğilimlerine uyumla, ortak ve özel alan anlayış ve davranışlarının
değiştiği görülmektedir. Bu iki alanın çağdaş tanımları uzun bir zaman içinde
toplumsal olarak oluşmuştur.
Konut alanlarının topolojik çözümlemeleri, yalnızca mekan düzenlerine ilişkin
bilgi verebilir; ancak bu mekanların anlamı ve kullanımını açıklamada yetersiz
kalır. Yapılı çevrenin anlam ve işlevini kavramada yalnızca plan ve mekansal
düzenlemelerin yeterli olabileceğini varsayan kimi mimar ve sosyal bilimciler, bu
çevrelerin yaratılmasında rol oynayan hukuksal, davranışsal, simgesel boyutları
gözden kaçırmakta, üstelik sosyal bilimlerde 'Özel yaşam mekanının düzenlenmesi'
(privacy regulation) ve 'sosyal çevreye nüfuz etme' (social penetration)
kuramlarına ilişkin yürütülen araştırmaları da dikkate almamaktadırlar. Ortak
ve özel alan arasındaki sınır, topluluklar ve kişiler tarafından toplumsal olarak
oluşturulur. Temel bir kavram olan 'sınır'ın fiziki boyutta bir çağrışımı varsa da
mekansal olması kaçınılmaz değildir.
Anlam, bir fiziki nesnede kendiliğinden bulunmaz; insanlar tarafından zaman
içinde gelenek ve kurallara göre değişen anlamlar oluşturulur. Bu nedenle, konut
planlama, tasarım ve kullanımı konularında yapılan çalışmaların kapsamlı bir
yaklaşıma sahip olması ve kendine özgü yöntem ve ilkeleri geliştirmesi gerekir.
Bu çalışmada, söz konusu yöntem ve ilkelerin geliştirilmesine bir örnek vermek
üzere, İsviçre'de Cenevre, Fribourg ve Le Locle'da yer alan kiralık stok üzerinde
farklı kültür, ekonomi ve siyasal koşulların etkileri araştırılmaktadır.
Çalışma önce 1860-1960 arasında inşa edilmiş mahallelerde konut tasarım ve
kullanımını hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu ile konut tasarruf biçiminin
ilişkilerini, ikinci olarak ise Cenevre Kantonu'nda 525 hanehalkı ile yapılan
anket yoluyla çevre analizi, plan ve mekan tefrişindeki farklılaşmaları belgelemektedir.
İsviçre, Avrupa'nın pek çok ülkesinden farklı olarak, kiracılığın
yüksek (9663.2), kendi evinde oturanlar (owner-occupier) oranlarının düşük
olduğu bir ülkedir. Kiralık konut sektörü, kişiler ve kurumlar-şirketler arasında
dağılmıştır. Bunun tarihsel nedenleri vardır. Ondokuzuncu yüzyılın ortalarından
bu yana, hanehalkı sayısında azalmalar yer alırken, konut büyüklüğü yavaş bir
artış göstermiş, ancak konut hizmetlerinde büyük gelişmeler olmuştur.
Konut iç mekanlarının tasarım ve kullanımındaki değişmeler dışında, bu süre
içinde iç ve dış ortak mekanların tasarım ve kullanımında da önemli dönüşümler
olmuştur. Ortak iç mekanlar, zemin girişi, merdiven ve sahanlıklar, 19. yüzyıl
sonundan başlayarak büyüklükleri ve dekorasyonlarındaki azalma, doğal
aydınlatmanın kısıtlanması, yerdeki incelikli seviye farklarının kaybolması ve
ortak kullanımların özelleştirilmesi ile yavaş yavaş değişime uğramıştır.
Asansörün girmesi ile merdivenler, yangın kaçışına dönüşmüş; teknolojideki
yenilikler ve kamu hizmetlerinin (su, elektrik, havagazı) yaygınlaşması ile ise,
yıkama, yemek pişirme ve çamaşır yıkama gibi işlevler için özelleşmiş kullanım
olanakları gelişmiştir. Bunlara uyumla, mekansal birimler de insanlararası
ilişkiler gözetilerek düzenlenir olmuştur. Örneğin: 1. ortak iç mekanların bakım
masraflarını kısmak amacıyla ortak kullanışların kaldırılması ve küçültülmesi,
özel ve ortak mekanlar arasında kesin ayrımı getirmiştir; 2. Her konut birimine,
bakım ve tamirinden oturanın sorumlu olduğu, giderlerinin ancak kiranın
HOUSING LAYOUT IN SOCIETAL CONTEXT METU JFA 1996 43
artırılarak karşılanabildiği özel kullanımların sağlanması, hanehalkı etkinliklerinin
ortak mekanlarda yer almasını önlenmiştir; 3. İç ve dış mekanlar ve
olanakların nasıl kullanılacağına ve yükümlülüklerin nasıl paylaşılacağına ilişkin
sınır ve kurallar tanımlanmıştır.
Konut binalarının hemen dışında ve çevresinde de önemli değişmeler olmuştur.
Plan analizlerinde, 19. yüzyılın son yıllarından başlayarak konut birimlerinin
sokaktan geri çekilmeye başladığı ve ortak iç mekanın sokağa doğrudan
bağlanmadığı, araya küçük bir bahçenin girdiği, 1930'lardan sonra giderek
büyüyen bu bahçenin bazen araba parkını da içeren ve çoğunlukla binanın dört
tarafını çevreleyen ve peyzajı yapılmış büyük bir alana dönüştüğü görülmektedir.
Bu dış mekan ne tam anlamıyla sokak gibi bir kamu mekanı, ne de villa bahçesi
gibi özel olma niteliği taşımaktadır. Araştırma, ne bina ve kent imar planı
yönetmeliklerinin, ne de yönetim ve yerel halkın bu değişiklikleri öngördüğünü
veya durdurmaya kalktığını göstermektedir. Bu dönüşümlerin altındaki nedenler
yalnızca bina planlarının incelenmesi ile kavranamayacak daha ileri bir
araştırmayı gerekli kılmaktadır.
Kiralık stok sahibi bireyler ve emlak şirketlerinin çıkar ve ilgilerini izlemek
amacında olan ve 1879'da Cenevre'de kurulan 'Bina Yöneticileri Derneği'nin
1893 tarihli bir yayını, ev sahibi, yönetici ve kiracının sorumluluklarını açıklayan
ilk belgedir.
Bu belgelerin incelenmesi, artan nüfusu sağlıklı konutlarda makul kiralarla
barındırma sorununu çözmek endişesinin varlığını ortaya koymaktadır. Sayısal
talebi karşılamak üzere yapılan apartmanlarda birden fazla hanehalkını
barındırma zorunluluğu, mekanların kullanılmasını düzenleyen davranış
kurallarını getirmiştir.
Otobiyografiler, günlükler ve romanların analizi, 19. yüzyılda ortak ve özel
mekanı ayıran sınırların belirgin olmadığını göstermektedir. Ortak mekan ve
kullanım olanaklarının (çamaşır, yemek, yıkanma vb.) tasarımı, konut biriminin,
giriş kapısı ile belirlenen fiziki, hukuki ve sembolik sınırların ötesine takabilmesine
olanak vermekteydi. Mekansal anlam, ortak mekan ve olanakların nasıl
ve ne zaman kullanıldıklarına ilişkin yazılı olmayan kurallarla belirlenmişti.
Mimari ve davranışsal sınırlar arasında bire bir ilişki bulunmamaktaydı. Ortak iç
mekan ve kullanım olanaklarının yeniden mekansal düzenlenmesi gereği, kira
sözleşmeleri ve oturanların denetimi ile birlikte gündeme gelmiştir. Yönetsel,
fiziksel ve hukuki engeller konularak apartmanların günlük hayatındaki yazılı
olmayan kural ve adetler çiğnenmiştir.
Ortak iç mekan ve kullanım olanakları, 19. yüzyılda geçiş mekanlarına önemli
bir örnek oluşturmakta iken, bugün dolaşımdan başka kullanım potansiyeli
olmayan mağaramsı bir geçide dönüştürülmüşlerdir. Ayrıca, özel ve kamusal dış
mekanlar eskiden olduğundan daha güçlü bir biçimde ayrılmışlardır.
Bu çalışma, mimar ve tasarımcıların otonom olarak değil, değişen bağlamsal
koşullar çerçevesinde hareket ettiklerini de örneklemektedir. Mimari tasarımın
rolü, daha çok, bireysel özgürlük ve toplumsal görüşbirliğinin birlikte varolduğu
bir kamusal ve çevresel düzenin tanımı ve yönlendirilmesine yardımcı olacak ilke
ve uygulamalar üzerine yoğunlaşacak şekilde yeniden tanımlanmaktadır.
Bu örnekleme, daha genel bir düzeyde tasarım, konut tasarruf biçimi ve konutun
anlamı arasındaki ilişkileri göstermektedir. Birey ve grupların hak ve
sorumluluklarının, konut birimlerinin mülkiyeti, deneyimi ve kullanımı ile olan
ilişkilerini de ortaya koymaktadır.
FULL TEXT (PDF):
- 1-2
31-44