Buradasınız

MİMARLIKTA 'REJYONALİZM' KAVRAMININ MUMFORD'UN 1920'LERDEKİ ELEŞTİREL YORUMLARI İLE MEŞRULAŞTIRILMASI

LEGITIMIZATION OF THE REGIONALIST IDEA IN ARCHITECTURE THROUGH MUMFORD'S EARLY WRITINGS

Journal Name:

Publication Year:

Author Name
Abstract (2. Language): 
This paper aims to point out direct or indirect influence of Mumford's critical ideas formulated as early as 1920s, on the contemporary idea of Regionalism in architecture. Being a cultural critic, Mumford's translation of the geographical and political notion of Regionalism into architecture is interesting, because, although his intellectual position represents the socio-political and intellectual spirit of his age, there are similarities between the mental habits of that period and of the present in the interpretation of certain stylistic attitudes in architecture. In this paper, the emphasis will be given to Mumford's interpretation of the 'local', 'regional', 'universal', and 'modern' aspects of architectural problems where he often conflates particular architectural forms (images) with certain 'ideas' (such as national, regional, universal) in order to justify some architectural approaches. This conflation, actually, has been an evidence of formalist tendencies that have persisted in various modern and post-modern architectural attitudes (1). Although it is difficult to claim that there is always a direct relationship between architectural critical writings and the practice of architecture, historical development of particular ideas have shown that the impacts of critical texts that are addressed to architects in practice can be misleading. Such texts can work for the benefit of architects, only if the ideas and opinions suggested in them do not distort the perception of architecture by reducing it to fixed schemas or verbal categories. The latter always carry the risk of misleading architects with irrelevant solutions which may obscure the understanding of the nature of architecture in a wider perspective.Mumford's critical role is significant in the world-wide dissemination of the idea of Regionalism which was originally formulated in Europe. Mumford was widely influenced by Patrick Geddes, a European city planner, architect and geographer, and re-formulated Geddes's ideas on Regionalism in his cultural and architectural critiques. Mumford's early definition of Regionalism was illustrated in one of his papers, The Relations of Nationalism and Culture published in 1922. He gradually developed his idea of Regionalism in another paper, The Theory and Practice of Regionalism, which was published in 1928, and in his famous book Technics and Civilisation (1934). His idea of Regionalism as opposed to Universalism, especially in architecture, took its shape in his two papers published in 1941, The Regionalism of Richardson and The Basis of Universalism, where he compared two American architects, Richardson and Jefferson. As we will see, Mumford formulated his theory in two phases where he aimed to support the idea of Regionalism with some forms or images that he saw relevant to Regionalism. As the first step, Mumford elaborated a criticism of 'Modernism' both in the political and social arenas and in the field of architecture. In the second phase, justification of his theory of Regionalism was given its stance in a definition of Nationalism which was associated with the cultural heritage of communities. Throughout his writings on Regionalism Mumford developed his critical view gradually. He shifted his argument from a more 'romantic revivalist' tendency to a more 'national culturalist' one. Yet, his argument does not go beyond the level of appearances while compromising between old and new, or traditional and modern, or universal and regional values in architecture. Mumford's achievement in defining the ultimate aim of Regionalism seems, since then, to have remained as a reference for many discussions of what theory to underly Regionalism. Before going on to analyze Mumford's ideas and his justification of Regionalism in architecture, it will be helpful to provide a perspective of the current tendencies of thinking on the idea of Regionalism in architecture.
Abstract (Original Language): 
'Rejyonalizm' kavramının bugünkü tanımının oluşmasında şehir plancısı ve MmAi '•3 7-1998 kültür eleştirmeni Levis Mumford'un 1920'lerde yaptığı eleştirel yorumların Anahtar sözcükler: 'Rejyonalizm' «Mod- önemij katkıları vardır. Bu yorumların, Mumford'un yaşadığı dönemin kültürel ernızm, Gelenekselcılık, Mimarı Yorum, „ , , . . . J „ , , , Mimarlık Tarihi. ve entellektuel birikimini yansıtmasına rağmen, bu konuda günümüzde yapılan mimarlık tartışmalarındaki yaklaşımlarla kavramsal anlamda benzerlik taşıması ilginçtir. Bu benzerlik, son dönem 'Rejyonalizm' tartışmalarında üzerinde durulan ve vurgulanan bir konu olmasına karşılık, mimarlık eleştirisinin tarihsel sürecinde kavramsal bakış açılarının değişimlerinin (ya da değişmezlerinin) değerlendirilmesi açısından önem taşır. Örneğin Mumford'un 'yerel', 'evrensel', 'modern', 'gelenek' gibi soyut kavramları tanımlama biçimi ve bu kavramları mimarlığın somut ürünleri üzerinde yorumlaması (soyut fikirlerin somut imgelerle çakıştırılması) modern öncesi ve sonrası dönemlerde sıkça rastladığımız biçimci tutumlar ile örtüşür. Mimarlık eleştirisi yazımı ile mimari ürünler arasında doğrudan bağlantı ya da etkileşim olduğunu söylemek zor olsa da, mimari söylemlerinin mimarlık problemlerine bakış açılarını yönlendirmede (doğru ya da yanlış) oynadığı rol yadsınamaz. Mumford 'Rejyonalizm' kavramını Avrupalı kent plancısı ve coğrafyacı Patrick Geddes'in 'evrimleşmeci ve çevreci' yaklaşımlarından etkilenerek geliştirmiş ve daha sonra bu kavramı 'Milliyetçilik ve Kültür', 'Rejyonalizmin Teorisi ve Pratiği', 'Teknik ve Uygarlık' başlıklı makalelerinde incelemiştir. Mumford'un 'Rejyonalizm' kavramını mimari anlamda değerlendirdiği çalışması 'Richardson'un Rejyonalizmi ve Evrenselciliğin Temeli' başlıklı makalesidir. Bu çalışmalarda Mumford, birbirinden farklı olduğunu vurguladığı iki mimari yaklaşımı ve ilgili mimarları karşılaştırırken 'Rejyonalizm'in olumlu yönlerini dile getirerek savunur. Mumford'un 1920-1940 yılları arasındaki yapıtlarında 'Rejyonalizm' kavramına yaklaşımı ve onu meşrulaştırmadaki tutumu değişkenlik gösterir. Örneğin, önceleri 'Rejyonalizm' kavramını 'milliyetçilik' kavramı ile özdeş tutarken daha sonra bu kavramı 'romantik yeniden canlandırma' ve 'yerel kültür' (Kültürel Rejyonalizm) kavramları ile birlikte tartıştığını görürüz. Burada vurgulanması gereken Mumford'un 'rejyonel* ve 'evrensel* olarak tanımladığı binaları yorumlarken kullandığı yöntemdir. Bu yöntemde 'soyut fikirler' (rejyonel ve evrensel) üçüncü boyutta görsel, imgesel düzeyde tanımlanır ve isimlendirilir. Örneğin, Jefferson'un binalarında kullandığı klasik stildeki kolonlar Mumford'a göre o binayı 'modern' ve 'evrensel', ayrıca Jefferson'u da 'evrenselci' kılarken, Ricardson'un kullandığı taş cephe kaplamaları ya da tonoz pencereler binayı 'yerel', 'rejyonel' ve 'geleneksel' kılar. Bu değerlendirme yöntemi, aslında bugün de izlerine rastladığımız birçok biçimci yaklaşımlardan çok farklı değildir. Bugünkü 'Mimarlıkta Rejyonalizm' tartışmalarında öne sürülen yöntem ve yaklaşımların mimarlık tarihi sürecinde gelişen bazı tutumların bir uzantısı olduğunu ve bu kavramın temelindeki bakış açısının tarihsel anlamda kökünün 'romantik' döneme ve hatta neo-platonculuğa kadar uzandığını görebiliriz. 'Eski ile yeni', 'modern ile geleneksel' arasındaki (sözde) var olan 'dilema'nın sosyal, politika ve sanat alanlarındaki çözüm arayışları mimarlıkta da çeşitli akımların oluşmasına neden olmuştur. Modern mimarlığın tüm dünyada yaygınlaşmasına tepkisel olarak gelişen tutumlar 1960'larda geleneksel mimarinin öne çıkartılmasına ve modern ile geleneksel arasındaki problemin vurgulanmasına neden olmuştur. 1980'lerde yeniden ivme kazanan ve eski ve yeni mimarlık arasında dialoğun farklı kavramsal bağlamlarla oluşturma çabaları 'Rejyonalizm' tartışmalarında yeniden odaklanmıştır. 'Rejyonalizm', mimarlık eleştirmenleri tarafından farklı sıfatlarla (örneğin: sağlıklı, iyileştirici, dirençli, eleştirel, vs.) tanımlanırken, kavramın coğrafi ve bölgesel özelliğinin yanısıra kültürel niteliği vurgulanmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşımlar içinde Frampton'un geliştirdiği 'Eleştirel Rejyonalizm' kuramı en güçlü olanıdır ve Frampton kuramını bir yandan 'eleştiri kuram'ına diğer yandan kültürel bağlamda 'hermenetik' bakış açısına dayandırarak 'Rejyonalizm'i güçlü bir temele oturtmaya çalışır. 'Rejyonalizm' ve özellikle 'Eleştirel Rejyonalizm' yaklaşımlarını eleştirerek değerlendiren çalışmalar az olmakla beraber, bu değerlendirmeler, 'modern' ve 'geleneksel' mimarlık arasında (sözde) var olan problemlere çözüm önerilerinin temelinde yatan ideolojik ve kuramsal problemleri vurgulamaları açısından önemlidir. Örneğin, Alan Calquhoun'un 1989,1993,1996 yıllarında tartışmaya getirdiği mimarlık problemlerinin ekonomik, politik ve teknik boyutları, ayrıca tarihsel süreç içinde 'Rejyonalizm' gibi bir kavramın gelişimi ve arkasındaki nedenlerin irdelenmesi önemli bir katkıdır. Calquhoun'un önemini vurguladığı fakat tartışmasına girmediği bir diğer konu ise mimarlıktaki 'Rejyonalizm' yaklaşımlarının düşünsel temellerinin irdelenmesidir. Böyle bir değerlendirme ise genel anlamda mimarlık problemlerine kavramsal ve fikirsel düzeyde bakış açılarının dünya düşünce tarihi sürecinde ve fikirlerin oluşum nedenleri ile birlikte sorgulayarak değerlendirilmesi ile mümkün olur. Örneğin soyut 'fikir' ve 'kavram'ların somut 'imge'lerle karıştırılması (veya aynılaştırılması) ve benzer şekilde 'Rejyonel' gibi soyut bir kavramın 'Rejyonalizm' gibi bir tutuma ve imgeye dönüştürülmesi, ya da 'modernite' kavramının 'modernizm' kavramı ile karıştırılması hep aynı bakıiş açılarının göstergesi olarak mimarlık tarihi sürecinde karşımıza çıkar. Bu yüzden mimarlıkta 'Rejyonalizm' düşüncesi yukarıda bahsedilen ve mimarlık problemlerine bakış açılarının eleştirel anlamda değerlendirilmesi öncelikle gerekir (Erkılıç, 1994).
FULL TEXT (PDF): 
5-23