IMPRESSIONS OF A MARGINAL HAN BUILDING IN ÇORUM: THE VELİPAŞA HAN AND THE ANADOLU OTEL
Journal Name:
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi
Keywords (Original Language):
| Author Name |
|---|
Abstract (2. Language):
The Velipaşa Han, located in the dense commercial centre of the city of
Çorum, can be considered the most important architectural monument of
the city. The building, which was revealed to be built in the end of the 19th
century, hosted many famous characters among whom are the journalists
Refii Cevat Ulunay and Hüseyin Cahit Yalçın, the author Refik Halit Karay
and the Princess Kadriye Hüseyin. The importance of the building comes
from the planning and the facade characteristics which reflect the local
inflences in contrast to the known types for the hans and hotels. Particularly
with the similarities between the hotel part of the building, called “the
Anadolu Otel”, and the traditional Çorum houses acquired a unique place
for the building among other classical types.
Discussion about the origin of the unique form of the building are still in
the air, however it is known to belong to more recent times when it was
rebuilt after a fire. The only source for the ground floor layout -which has
almost lost the original form- is the narration of people who witnessed
the use of the building starting from 1940s. The building, with these
characteristics, constitutes to be one of the rare examples in Anatolia and
undoubtedly deserves to be conserved. The first step to conservation
naturally passes through the register, evaluation, interpretation and
restitution studies for the building.
Bookmark/Search this post with
Abstract (Original Language):
Çorum şehir merkezinde, ticari etkinliğin yoğun yaşandığı bir bölgede 19.
yüzyıl sonunda inşa edilmiş Velipaşa Hanı, anıtsal yapılar bakımından
görece fakir olan Çorum’un en önemli tarihi yapılarından birisidir (1).
İnşa edildiği 1800’lü yılların sonlarından 1980’li yıllara değin pek çok
ünlüye geçici süre ev sahipliği de yapmış olan yapı asıl önemini, ona
sıradışı bir görünüm katan ve “Anadolu Oteli” olarak anılan üç katlı
bölümün varlığına borçludur. Yapının tümünde gözlenen yapım tekniği,
cephe ve bezeme kurgusu bakımından geleneksel Çorum evlerine olan
şaşırtıcı sadakat, “otel” bölümünde kendini plan kurgusunda da hissettirir.
Velipaşa Hanı bu biçimlenişiyle, mimarlık tarihi bağlamında Anadolu’da
artık pek az örneği kalmış ahşap karkas bir sistemle inşa edilen, yerel
izleri bünyesinde barındıran hanlardan birisi olması yanında, özellikle otel
bölümünün varlığı, mimari biçimlenmesi ve sınıfsal bir kullanım niteliği
göstermesi nedeniyle sıra dışı yapılardan birisidir (Resim 1, 2).
Yapıyı doğrudan konu edinmiş sadece iki çalışmanın varlığı, mimarlık
ve kent tarihi bağlamındaki öneminin yeterince ortaya konmasını
sağlayamamıştır.Yapıdan ilk bahseden Bülent Çetinor’dur (1983). İlk
kez 1949 yılında Çorum’a gelerek bu handa kalan yazarın bu yıllara ait
gözlemlerini paylaştığı “Çorum’da Velipaşa Hanı” başlıklı makalesi
önemlidir (2). 1982 yılında, Çorum’u ve Velipaşa Hanı’nı 34 yıl aradan
sonra tekrar ziyaret eden yazarın bu sırada çektiği fotoğraflar, yaptığı
resimler ve aldığı rölöveler makalenin önemini daha da artırmaktadır.
Bir diğer çalışma ise, Ali Ilıca’nın (2000) “Çorum’da Tarihî Bir Yapı:
Veliyyüddin Paşa (Velipaşa) Hanı ve Vakfiyesi” başlıklı makalesidir. Bu
çalışma da, başta Veliyyüddin Paşa’ya ait vakfiyelerin tam metinlerinin
yayınlamasının yanında Velipaşa Han’ı ile ilişkili özgün bilgileri geniş
bir metin akışı içerisinde bir araya getirmesi bakımından dikkate
değerdir. Bunun yanında 1940’lı yıllarda bir süre Çorum Belediye Meclis
Üyeliği de yapmış olan İsmail Özkahraman ile 2004 yılında yaptığımız
görüşmelerimizden edindiğimiz bilgiler de, Velipaşa Han’ının özgün
kullanım biçiminin ortaya konması bakımından en az kaleme alınmış
çalışmalar kadar önemlidir (3).
FULL TEXT (PDF):
- 1
101-121